Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI


RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI


TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


FARG‘ONA FILIALI

“____________________________________________” fakulteti

______________________________________ yo‘nalishi

__________ – guruh talabasi

_____________________________________________ ning

“MA’LUMOTLAR TUZILMASI VA ALGORITMLAR”

fanidan tayyorlagan
AMALIY ISH TOPSHIRIQLARI


Topshirdi: _____________________________
Qabul qildi: O.I.Ergashev
Farg‘ona 2022
1 – Amaliy mashg‘ulot: Ma’lumotlarning har xil turlarini qayta ishlash dasturlarini tuzish. Algoritmlaming turlari, Umumiy ko‘rinishdagi ma’lumotlar tuzilmalarini hosil qilish, Rekursiv misollarni tahlil qilish, Rekursiv algoritmlarning dasturlarini ishlab chiqish.


Ishdan maqsad: Umumiy ko‘rinishdagi ma’lumotlar tuzilmasini hosil qilishni o‘rganish.
Qo‘yilgan masala: Umumiy ko‘rinishdagi ma’lumotlar tuzilmasini hosil qilish algoritmlarini ishlab chiqish.
Ish tartibi:
1. Tajriba ishi nazariy ma’lumotlarini o‘rganish;
2. Berilgan topshiriqning algoritmini ishlab chiqish;
3. C++ dasturlash muhitida dasturni yaratish;
4. Natijalarni tekshirish;
5. Hisobotni tayyorlash va topshirish.
Ma’lumotlar turli turdagi ob’ektlardan iborat bo‘lishi mumkin. Ma’lumotlarni quyidagi turkumlarda klassifikatsiyalash mumkin:
1. Massivlar: Massiv, bir nechta elementlarni biror tartibda saqlaydigan turdagi ma’lumotlardir. Massivlar tezkor qidirish va elementlarni tartiblab yuklash uchun foydalaniladi.
2. Vektorlar: Vektorlar, biror fizikavi o‘zgaruvchini yoki ko‘rsatkichni ifodalovchi ma’lumotlardir. Vektorlar, o‘z x, y, va z koordinatalari bo‘yicha ma’lumotlarni saqlaydigan turdagi ob’ektlardir.
3. Yozuvlar: Yozuvlar matn ma’lumotlarini ifodalovchi turdagi ob’ektlardir. Bu turdagi ma’lumotlar matnlar, matn qatorlari, fayllar yoki boshqa yozuvlardan iborat bo‘lishi mumkin.
4. To‘plamlar: To‘plamlar, bir qator ma’lumotlarni biror maqsad uchun birlashtiruvchi turdagi ma’lumotlardir. Ko‘p xil turdagi to‘plamlar mavjud bo‘lishi mumkin, masalan, listlar, ro‘yxatlar, ko‘p to‘plamlar, va boshqalar.
5. Ko‘rsatkichli turlar: Ko‘rsatkichli turlar ma’lumotlarni qayd etish, ifodalash yoki boshqa ko‘rsatkichliklar uchun foydalaniladigan turdagi ob’ektlardir. Bu, ma’lumotlarni biror bir turi yoki klassi bilan bog‘liqlash uchun foydalaniladi.
C++ dasturlash tilida massivlar va vektorlar (vectorlar) yaratish, ularga ma’lumot qo‘shish, ma’lumotni olish va ma’lumotlar bilan ishlash uchun ko‘p qo‘llaniladigan konseptlardir. Bu konseptlarni quyidagi misollarda o‘rganishingiz mumkin:
Massivlar (Arrays):
1. Massiv yaratish va o‘zgaruvchilarni unda saqlash:
Massiv yaratish uchun o‘lchami belli bo‘lgan o‘zgaruvchilar tuzish kerak. Massivning o‘lchami, o‘lchamlar soni va turi bo‘lishi mumkin.
int myArray[5]; // 5 ta butun sonlarni o‘z ichiga olgan massiv
double doubleArray[10]; // 10 ta haqiqiy sonlarni o‘z ichiga olgan massiv
2. Massivga ma’lumotlarni qo‘shish va olish:
Massivga ma’lumot qo‘shish va olish uchun indekslar yordamida foydalaniladi. Massivning indeksi 0 dan boshlanadi.
myArray[0] = 42; // Massivning birinchi elementiga qiymatni o‘rnating
int value = myArray[2]; // Massivning ikkinchi elementini olish
Vektorlar (Vectors):
Vektorlar, dinamik massivlar sifatida ishlaydigan STL (Standard Template Library) qisqichda, C++-da mavjud. Ularni ishlatish uchun quyidagi amallarni bajarishingiz kerak:
1. Vector kutubxonasini (library) qo‘shish:
#include
2. Vector yaratish va ma’lumot qo‘shish:
std::vector myVector; // Bo‘sh vektor yaratish
myVector.push_back(10); // Ma’lumotni vektorga qo‘shish
myVector.push_back(20);
3. Vektordan ma’lumot olish:
int value = myVector[0]; // Vektordan ma’lumot olish
4. Vektorning o‘lchamini aniqlash:
int size = myVector.size(); // Vektorning o‘lchamini aniqlash
Vektorlar massivlarga nisbatan ko‘p maqbul, chunki ularga o‘lchamni dinamik ravishda o‘zgartirish imkoniyati mavjud. Massivlar esa o‘lchamini e’lon qilish va o‘zgartirish uchun joriy e’lon qilinishi kerak bo‘ladi.