"Axborot tizimlari va texnologiyalari" yo’nalishi 915-20 guruh talabasi Boltaboyev Sardorning

“Axborot tizimlari va texnologiyalari” yo’nalishi

915-20 guruh talabasi Boltaboyev Sardorning
Dasturiy injenering fanidan tayyorlagan

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Pythonda kortejlar bilan ishlash

Jizzax-2023
Reja:

1. 
   Pythonda lug’atlar
   
2. 
   Kortej va ro’yxatlar yordamida lug’atlar yaratish
   
3. 
   Kompleks (murakkab) lug’atlar
   

Lug’atlar

Lug’atlar tuzilmaviy jihatidan ro’yxatlarga o’xshamasada, lekin ba`zi bir maxsus ro’yxatlar asosida dict() funkuyasi orqali ro’yxatlar hosil qilish mumkin. Buning uchun ro’yxat o’z navbatida ro’yxatlar to’plamidan tashkil topgan bo’lishi kerak. Ichki ro’yxatlar ikkita elementlardan tashkil topishi shart bo’lib, mos ravishda birinchi element kalitga, ikkinchi element qiymatga akslantiriladi:
Kortejlarni ham lug’atlarga aylantirish mumkin. Buning uchun ikki o’lchamli kortejning ichki kortejlari o’z navbatida ikkitadan elementdan tashkil topgan bo’lishi shart:
Pythonda lug'atlar (dictionary) matn, son yoki boshqa obyektlarni kalit va qiymatlar (key-value pairs) ko'rinishida saqlaydi. Lug'atlarni yaratish uchun {} belgisi ishlatiladi va har bir kalit va qiymat orasida : belgisi bilan ajratiladi. Quyidagi misolda, "ism" va "yoshi" degan kalitlar borligi lug'at yaratilgan:
talabalar = {"Ali": 25, "Vali": 23, "Soli": 28}
# Lug'atdagi qiymatlarga murojat
print(talabalar["Ali"]) # 25
print(talabalar["Soli"]) # 28
# Lug'atga yangi element qo'shish
talabalar["Hasan"] = 27
print(talabalar) # {"Ali": 25, "Vali": 23, "Soli": 28, "Hasan": 27}
# Lug'atdan element o'chirish
del talabalar["Vali"]
print(talabalar) # {"Ali": 25, "Soli": 28, "Hasan": 27}
Bu yerda talabalar nomli lug'at yaratilgan va unga "Ali", "Vali" va "Soli" ismlari bilan mos keladigan yoshlar kiritilgan. Keyin esa lug'atdagi elementlarga murojat qilish uchun kalitlar ishlatildi. Lug'atga yangi element qo'shish uchun esa lug'at nomi va yangi kalit-qiymat juftligi yaratilgan. Lug'atdan element o'chirish uchun esa del kalit so'zi ishlatildi.