Axborot xavfsizligi fakulteti

add_values nomli ikkita funksiyani qayta yuklash uchun xizmat qiladi:

#include

using namespace std;

int add_values (int a, int b)

{

return(a + b);

}

int add_values (int a, int b, int c)

{

return(a + b + c);

}

int main()

{ cout « “200 + 801 = “ « add_values(200, 801) « endl;

cout « “100 + 201 + 700 = “ « add_values(100, 201, 700) « endl;}

Dastur natijasi quyidagicha aks etadi:

Ko‘rinib turibdiki, dasturda ikkita bir xil nomdagi, ammo parametrlari soni har xil bo‘lgan add_values funksiyasi aniqlangan. Bu holda kompilyator parametrlar soniga ko‘ra qaysi funksiyani qo‘llash haqida mustaqil ravishda xulosa qiladi.

Agar funksiya o‘zidan yordamchi funksiya sifatida foydalanadigan bo‘lsa, bunday funksiyalar rekursiv deyiladi. Rekursiv funksiyalar ikki turga bo‘linadi:

a) to‘g‘ri rekursiya. Bunda dastur o‘ziga-o‘zi murojaat qiladi.

b) yondosh rekursiya.

Bunda A funksiya B ga, B funksiya A ga murojaat qiladi. Rekursiv funksiya yozish uchun avvalo : 1) rekkurent munosabat; 2) shu munosabat uchun boshlang‘ich holatlar aniqlangan bo‘lishi shart. Rekkurent munosabat deganda qaralayotgan jarayonga doir muayyan bosqichlami avvalgi bosqichlar bilan bog‘lovchi munosabatlar tushuniladi. Masalan, N! =N*(N—1) formulani N! uchun rekurent munosabat deb qarash mumkin. Boshlang‘ich holat sifatida esa 1!=1 olinadi.

Keltirilgan ma’lumotlami hisobga olsak, faktorialni hisoblash masalasi uchun rekkurent va boshlang‘ich munosabatlar quyidagicha bo'ladi:

Ko‘rinib turibdiki, N! ni hisoblash uchun (N-1)! ma’lum bo‘lishi kerak. Lekin,

(N-1)!=(N-1)*(N-2)! bo‘lgani uchun o‘z navbatida (N-2)! ni inpish talab qilinadi. (N-2)! esa (N-3)!*(N-2) ga teng va hokazo. Bu yerda N! ni hisoblash algoritmi o ‘zining ichiga o ‘zi “cho‘kib” borishi hodisasi ro‘y bermoqda. Cho‘kish jarayoni boshlang‘ich holat sodir bo‘lgunga qadar, ya’ni 1! gacha davom etadi. Shundan keyin, “cho‘- kish” jarayoni to‘xtaydi, 1!=1 ekanligi haqida ko‘rsatma olgan kompyuter yuqoriga qarab “suzib” chiqish bosqichini boshlaydi. Ya’ni, 2!=1, 2!=l-2=2, 3 !=2!-3=6 va hokazo. Bu holat to N! hisoblanmaguncha davom etaveradi.

Yuqorida keltirilgan masala dasturi quyidagicha bo’ladi:

#include

using namespace std;

long fak(int m)

{ long f;

if (m==1) f=1; else f=fak(m-1)*m;

return f;

}

int main()

{

int n;

cout<<"Butun sonni kiriting: ";

cin>>n;

cout<}

Dastur natijasi quyidaicha bo’ladi:

Faktorialni hisoblash funksiyasini takrorlash operatori yordamida ham hisoblash mumkin ammo ba’zi narsalarni rekursivlikdan boshqacha yo’ldan foydalanib hisoblab bo’lmaydi.

Masalan: f(n ) funksiyaning qiymatlari f(0 )= 1 , f(2n)= f(n) va f (2n+1)=f (n)+1 ifodalar yordamida topiladi. Berilgan k natural soni uchun f(k) ni toping.

Buni rekursiyadan foydalanmasdan bajarish imkonsiz.

Uning dasturi quyidagicha bo’ladi:

#include

using namespace std;

int fun(int m)

{

int f;

if (m==0) f=1; else

{

int h=m/2;

if (m % 2==0) f=fun(h); else f=fun(h)+1 ;

}

return f;

}

int main()

{

int n;

cout<<"Butun sonni kiriting: ";

cin>>n;

cout<<"f(n)="<}

Dastur natijasi quyidagicha bo’ladi:

Xulosa o’rnida shuni aytish joizki C++ dasturlash tili funksiyalar tili hisoblanadi.

Unda hech bo’lmaganda bitta main() funksiyasi qo’llaniladi.

Funksiyalar dasturchining ishini sezilarli darajada osonlashtiradi .