Axborot xavfsizligini ta`minlash

MAVZU:JADVAL REDAKTORLARIDAN IQTISODIY MASALALARNI YECHISH JARAYONIDA FOYDALANISH.
Ish haqida nazariy ma’lumot
1.MS Excel dasturida jadvalli ma’lumotlarni yaratish va tahrirlash Exceldan foydalanuvchilar ishchi kitobidan tashkil topgan
.xls kengaytmali fayllar va .xlt kengaytmali shablonlar bilan ish yuri- tadilar. Ishchi kitobi ishchi, diagramma va modullar sahifalaridan tashkil topishi mumkin bo‘lib, ular Excel dasturini xotiraga yuklashdan so‘ng- gina hosil qilinadi. Excelda funksiya bu - ma’lum bir masalani yechishda bir qancha hisoblash amallarining jamidir. Funktsiyalarni qo‘yishda Формулы menyusining Вставить функцию tugmasidan foydalanganimizda, ekranda quyidagi funksiyalar bilan ishlash oynasi paydo bo‘ladi.
Funksiyalar bilan ishlash oynasi.
Ishni bajarish tartibi
Excel dasturi ishga tushiriladi.
Jadvalga boshlangìch ma’lumotlar kiritiladi.
Excel funksiyalari yordamida talab qilingan hisoblashlar bajariladi.
Jadvaldagi ma’lumot diskda saqlanadi.
Excel dasturi bilan ish yakunlanadi.
1. Tashkilot xodimlarining 2011-2014 yillarda sarf qilingan xizmat safari xarajatlarini hisoblash jadvali tuzilsin.
Excel dasturi ishga tushiriladi va ekranda paydo bo‘lgan jadvalga ma’lumotlar kiritiladi. Dastlab jadval mavzusi kiritiladi. Bizning misolimizda jadval mavzusi «Tashkilot xodimlarining 2011-2014 yillarda sarf qilingan xizmat safari xarajatlari» dan iborat.
So‘ngra, zaruriy hisoblashlar bajariladi. Misolimizda tashkilotning barcha bo‘limlari bir yilda va har bir bo‘limning 2011-2014 yillarda o‘rtacha qancha xarajat qilganligini hisoblash kerak bo‘ladi.
C8:F8 yacheykalarga barcha bo‘limlarning har yilgi xarajatlari yig‘indisini hisoblash uchun Главная menyusidagi pictogram- masini bosib, “Сумма” buyrug‘ini tanlaymiz,
G4:G7 yacheykalarga esa, har bo‘limning 2011-2014 yillarda o‘rta- cha xarajatini hisoblash uchun Главная menyusining Редактиро- вание bandidan piktogrammasini bosib, “Среднее” buyrug‘ini tanlaymiz.
Yacheykaga formula kiritilgandan keyin [Enter] tugmachasi bosi- ladi va hisoblashlar bajariladi. Natijada ekranda quyidagi yakuniy jadval hosil bo‘ladi.
2. Jadvaldagi ma’lumotlarni saralash va filtrlash
Excel dasturining yana bir imkoniyati shundan iboratki, katta hajm- dagi jadvallar bilan ishlayotganda jadvaldagi hamma ma’lumotlarni ek- ranga chiqarmasdan, balki ma’lum bir qismini ham chiqarish, ya’ni filtr- lash mumkin.
Masalan, Toshkent shahrida joylashgan biror firmaning boshqa shaharlarda mavjud bo‘lgan filiallarida yarim yillik (yanvar-iyun) rejasi- ning bajarilishi haqidagi jadval berilgan bo‘lsin.
Bu jadvaldan faqat Toshkent shahridagi filiallar to‘g‘risidagi ma’lumotni olish uchun quyidagi buyruqlardan foydalaniladi: buning uchun kursor jadvalning yuqoridan birinchi yacheykasida turishi kerak. So‘ngra menyuning Данные menyusining Сортировка и фильтр bandi va undan Фильтр buyrug‘i tanlanadi.
Ekranda hosil bo‘lgan muloqat oynasidan Toshkent so‘zida sich- qoncha tugmachasi bosiladi va natijada ekranda faqat Toshkent shahri- dagi filiallar to‘g‘risidagi ma’lumot paydo bo‘ladi.
Jadvaldagi ma’lumotlarni o‘sib yoki kamayib borish (yoki alvafit bo‘yicha) tartibida saralash quyidagicha bajariladi: Данные menyu- sining Сортировка и фильтр bandi va undan Сортировка bandi tan- lanadi. Ekrandagi muloqat oynasiga ustun nomi kiritiladi hamda o‘sib yoki kamayib borish tartibi tanlanadi.
va OK tugmachasi bosiladi. Natijada ekranda shaharlar nomlari alvafit bo‘yicha saralangan jadval paydo bo‘ladi.
Topshiriq №1
1. Asosiy materiallar xarajati.
№ Ko‘rsatkich nomi 1
chorak 2
chorak 3
chorak 4
chorak yillik
1. Mahsulot ishlab chiqarish hajmi 14000 32000 36000 19000
2. Bitta talab qilingan mahsulot uchun material soni 5 5 5 5 5
3. Jami talab qilingan material
4. Davr oxiridagi material
zaxirasi 16000 18000 9600 7500 7500
5. Umumiy talab qilingan material
6. Davr boshidagi material zaxirasi
7. Soliq olinishi lozim bo‘lgan material
8. 1 kg xom ashyo bahosi 0.6 0.6 0.6 0.6 0.6
9. Soliq olinishi lozim bo‘lgan material qiymati 10. Yil boshi kredit schyoti 25800 25800
11. Material uchun to‘lov
1-chorak
12. Material uchun to‘lov
2-chorak
13. Material uchun to‘lov
3-chorak
14. Material uchun to‘lov
4-chorak
15. Jami to‘lovlar
3-ko‘rsatkichni topish uchun 1-ko‘rsatkichga 2-ko‘rsatkich ko‘paytiriladi .
5-ko‘rsatkichni topish uchun 3-ko‘rsatkichga 4-ko‘rsatkich qo‘shiladi. 6-ko‘rsatkichni topish uchun 3-ko‘rsatkichning 10%i olinadi.
7- ko‘rsatkichni topish uchun 5-ko‘rsatkichdan 6-ko‘rsatkich ayriladi.
9-ko‘rsatkichni topish uchun 7-ko‘rsatkichga 8-ko‘rsatkich ko‘pay- tiriladi .
11chi, 12chi, 13chi va 14 chi ko‘rsatkichlarni topish uchun 9- ko‘rsatkichning 50% joriy yilga va qolgan 50% keyingi yilga yoziladi.
15-ko‘rsatkichni topish uchun 10 – ko‘rsatkichdan 14-ko‘rsatkichgacha qo‘shiladi.
2. Tashkilot bo‘limlarining 2014 yil yanvar-iyun oylarida sarf qilingan xizmat safari xarajatlarini hisoblang. Bo‘limlar bo‘yicha 6 oy davomida o‘rtacha hamda tashkilot bo‘yicha har oyda sarf qilingan pul miqdorini aniqlang. Pul miqdorlarini ixtiyoriy birlikda oling. Bo‘limlar sifatida shartli ravishda «Marketing» «Hisobxona», «Reja-moliya» va «Kadrlar» nomlari olinsin.