Axmadqulov Zokirjon Farxodjon-o’g’li

Neytrallagich issiqlik balansi

Issiqlik kirimi	kj	Issiqlik sarfi	kj
Boshlang’is fosfat kislota bilan: 1042∙2,30∙(40-25)	35949	Ammofos bo’tqasi bilan: (1219-x)∙2,96∙(120-25)	308041-253x
Gaz holatdagi ammiak bilan: 90∙2,22∙(50-25)	4955	Atrof-muhitga yo’qotiladigan issiqlik: 575030∙0,05	28752
Absorbtsiya tizimidan suyuqlik bilan: 87∙4,187∙(45-25)	5408	Suv bug’i bilan: 2575x	2575x
Kimyoviy reaktsiya issiqligi*: (90:17)∙99∙850	528618
Jami:	575030	Jami:	336792+2322x

* Reaktsiyaning issiqlik effekti: H₃PO₄ (s) + NH₃ (gaz) = NH₄H₂PO₄ (s) + 99850 kj/mol’
Quritish barabani issiqlik balansi. Hisobni ammofosni quritishga sarflanadigan mo’rili gaz miqdorini aniqlash uchun bajariladi (3-jadval).
3-jadval
1 t ammofos uchun quritish barabanining issiqlik balansi

Issiqlik kirimi	kj	Issiqlik sarfi	kj
Mo’rili gaz bilan: V∙1,319∙350	461,6 V	CHiqindi gazlari bilan: V∙1,315∙110	144,6 V
Barabanga kiradigan materiallar bilan: 5058∙1,256∙85	540009	Quritish barabanidan chiqadigan materiallar bilan: 5020∙1,214∙90	548563
		Bug’langan suv bilan: 38∙2688	102144
		Havrni qizdirishga: 0,1∙V∙0,31∙1,298(110-20)	11,7 M
		Atrof-muhitga yo’qotiladigan: 461,6V∙0,1	46,2 V
Jami:	540009+461,6 V	Jami:	202,5 V+650,707

Tayyor mahsulot tarkibida 52% P₂O_5o’zl., 11% N, 1% H₂O bo’ladi.

Ammoniylashtirgich-donadorlagich qo’llanilgan holda ammofos ishlab chiqarish sxemasi uchun asosiy issiqlik hisoblari neytrallagich va quritish barabanining issiqlik balansini tuzishda bajariladi.
Neytrallagich issiqlik balansi. Issiqlik balansini tuzishda reagentlarning boshlang’ich harorati 25°C deb qabul qilingan.
Issiqlik balansi tenglamasidan neytrallash jarayonida bug’lanadigan suv miqdorini aniqlaymiz: x = 103 kg.
Issiqlik balansi tenglamasidan 1 t tayyor mahsulot uchun berilgan ammofosni quritishga sarflanadigan mo’rili gaz miqdorini aniqlaymiz:
V = 427,2 m³/t.
Quritish barabanidan chiqadigan mo’rili gaz unumi: 1,1∙427,2 + (38:0,804) = 517 m³/t ni tashkil etadi.

2. 
   ISHLAB CHIQARISHNI AVTOMATLASHTIRISH
   

2.1. Texnologik jarayonni avtomatik boshqarish.
Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va boshqarish texnika taraqiyotining asosiy yo’nalishlaridan biri bo’lib, u ishlab chiqarish samaradorligini muttasil oshirish, mahsulot sifatini yuqori darajaga ko’tarish, xarajatlarni kamaytirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash, ishlab chiqarishda xafsizlikni taminlash va atrof-muhitin muhofaza qilish uchun xizmat qiladigan asosiy omil hisoblanadi.
Xar bir texnologik jarayon (texnologik jarayon parametrlari deb ataluvchi) o’zgaruvchan fizikaviy va kimyoviy kattaliklar (bosim, sarf, temperatura, namlik, konsentratsiya va x.k.) bilan xarakterlanadi. Texnologik jarayonning to’g’ri o’tishini tahminlash uchun muayyan jarayonni xarakterlovchi parametrlarni berilgan qiymatda ushlab turish lozim.
Boshqaruv tizimi asosan quyidagi elementlardan iborat bo’ladi, qurilma, o’lchovchi qurilma, rostlagich va ijrochi qurilma. Boshqarish tizimining asosiy vazifasi, mahsulot tannarxini kamaytirish, sifatini va chiqish miqdorini ko’paytirish. Buning uchun texnologik jarayon ko’rsatkichlarini (T, P, F, L, Q va x.k.) kerakli qiymatda (texnologik reglament asosida) boshqarishdir.
2.1-sexema
Boshqariluvchi ob’ekt

Rasm.1.