KIRITMALAR - Kiritma gap mazmuniga yoki uning ayrim bo‘laklari ma’nosiga oid qo‘shimcha izoh, ma’lumotlar beruvchi ifodalardir.
| | - Tuzilishiga ko‘ra turlari
| | - Gapdagi asosiy fikrga yo‘l-yo‘lakay qo‘shimcha dalil bayon qiluvchi, to‘ldirish, aniqlik kiritish maqsadida qo‘llanuvchi so‘z, birikma va gaplar.
| | - Nomer xizmatchisidan bu yaqin orada hammom (mo‘rcha) borligini so‘radi.
- Saida Sultonova snayper (mergan) bo‘lib jang qildi.
- Buvim yasagan patir-kulchalarga nonpar (chekich) bosa boshladim.
| | | | - Uning xotini (mahsumning onasi) sal ilgariroq qazo qilgan edi. (H.G‘)
- Aleksey Tolstoy meni to‘xtatib so‘radi (albatta tarjimon orqali):
- Isming nima: (H.Q)
- Bu odat (mehmonlarni yelpib qo‘yish) xonlar, beklar zamonasidan qolgan. (G‘.G‘)
| | | | - U bejirim tuflisi bilan yerni duk-duk bosib (bu duk-duklardan Qahramonning yuragi go‘yo mix qoqilayotganday zirqirab ketdi) mashina tomon yurdi. (O.Yo.)
- Kelganlarning biri- novchasi partbyuro a’zolaridan biri (sekretar kasal edi), semizi bosh agronom edi. (Sh.)
- O‘sha yosh bolani (u ota- onasiz qolgan edi) boyga qarol qilib berishdi.
| | | | - «Avtor mana shu bachkana(?) munosabatlarning hammasini poetiklashtirib tasvir etadi». Nahot poetiklashtirilgan (!) tasvir bachkana bo‘lolsa. (M.N)
| - Sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi, shart maylidagi fe’l o‘ramli gaplar
- Sodda gap tarkibiga turli sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi, shart maylidagi fe’lli o‘ram (oborot)larni kiritish natijasida bu gap qurilishi murakkablashishi (ham shakl, ham mazmun jihatidan) va bunday o‘ram obort)lardagi ikkinchi darajali predikatsiyaga ko‘ra gapda predikativ jamlanish yuzaga kelishi mumkin.
- Suhbatda asarni to‘liq o‘qigan talabalar o‘z taassurotlari bilan o‘rtoqlashishdi.
- Sochlarini silliq taragan, qo‘lida kitob ko‘targan jurnalis qiz kirib keldi.
- Atrifni aylanib zerikkanimizdan so‘ng o‘rtoqlar bilan qishloq bozorini tomosha qilgani chiqishni ma’qul ko‘rdik.
- 1.Aziza suvga mayus tikilgancha uzoq hayolga cho‘mdi
- 2. Akam ishdan kelgach men o‘qishimga qaytadigan bo‘ldim.
- 3. Bu kamdan kam kuzatiladigan voqeani ko‘rish uchun barcha to‘planishdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
