Ayollarga ijtimoiy yordam ko’rsatish

AYOLLARGA IJTIMOIY YORDAM KO’RSATISH
Bugun jamiyatimizni biror bir soxasini xotin-kizlarning faoliyati, ishtirokisiz tasavvur kilib bulmaydi. Oilada, maktabda, idora, ishlab chikarish korxonalarida, mexnat jamoalarida, ukuv yurtlarida maxallada ayollarimizning urni va roli benixoya katta, taksinga loyik.
Ayniksa uzbek xalkida ayolga nisbatan mexir-muxabbat, xurmat-extirom ifori uzgacha. Yigitlarimiz ayollarni xar kancha uluglab, ularga butun umrlarini baxsh etishsalar arziydi. Chunki, ayol-xayot, 7 iklim, 7 falakda undan buyuk insonni topib bulmaydi. Shunday ekan, ayollarimiz bu nomga xech dog tushirmasligi, erkaklar ayol degan nomning buyukligini teram anglomogi, u zoti mukarramani kuz korachigidek asramogini xam karz , xam farz deb xisoblaymiz.
Ayol bir kuli bilan beshikni tebratsa, ikkinchi kuli bilan esa dunyoni tebratadi. U borki, xonadonlarda tinchlik, osoyishtalik, saranjon - sarishtalik, ozodalik, guzallik, yurtda fayzu baraka xukmron bulgay. Xonadon chirogi, farzandlar tayanchi, shodligu kuvonchimiz soxibi xam ayollardir.
Prezidentimiz tomonidan 1999 yilning "Ayollar yili" deb e’lon kilinishi xam ularga bulgan aloxida xurmat va e’tibordan dalolat beradi. Prezdent aytganidik, "Ayollar yili ma’naviyatimizga yangicha mazmun va tus beradi, ma’naviy xayotimizda yangi muxim boskich bulib koladi".
Insoniyat jamiyati paydo bulgan kadimgi davrlardan boshlab jaxondagi eng guzal va olijanob fazilatlar xammasi ayollar timsolida uz ifodasini topgandir. Shark mamlakatlarida yaratilgan badiiy asarlarda nazar tashlasak, ijtimoy xayotga xos kurkamlik xam ayollar timsolida uz ifodasini topgandir. Mukaddas "Avesto" kitobida xam ayol kalbining buyuk saloxiyati ona zamin bilan tenglashtirilgan. Allomalarimiz , mutafakkiru musavvirlarimiz asarlarida xam ayollarga xos bokiy nazokat, ibo, iffat, sabru kanoat, sof sevgi va muxabbat bilan bir katorda ularning uz farzandlari va oila oldidagi, shuningdek, umuman inson va olam oldidagi burch va ma’suliyatlari extiros va extirom bilan tarannum etilgan.
Ayollikning bosh belgisi onalikdir. Xar bir ayol onalik mexri muxabbatini buyuk va mukaddas deb biladi. Onalik baxtiga yolgiz farzand emas, balki shu farzandlar yashaydigan vatan, ular suzlashadigan til xam bor. Shuning uchun onalar ayollarchalik urushni yomon kuradigan karamlikdan nafratlanadigan, erkinlik va xurlikni kadrlaydigan va unga xomiylik kiladigan biror kudratli kuch yuk dunyoda. Xar bir tirik jonda uzi yaratgan onaning bir bulagi, ona zamin xalkning xususiyati yashaydi. Shark ayollariga xos bulgan ana shunday bokiy saxovat, ulkan jasorat ona Vatan, ona zamin va ona xalkka fidoiylik ayollarni shu mukaddas tuprokda ushlab turuvchi tomirlarimizdandir¹.
O’zbekiston ayollari nafakat oila kamoli yulida, shuningdek mamlakat obodligi, yurt osoyishtaligi uchun xam kurashganlar.
Ayollar jamiyatning real kuzgusiga aylanib bormokda. Mamlakatimiz ayollarining faoliyati fakat oila, farzand tarbiyasi bilan cheklanib kolmasdan, balki ularning kobilyat va iste’dodlarini ijtimoiy xayotning barcha soxalarida namoyon kilishga keng imkoniyatlar yaratib berilmokda. Mamlakatimiz mustakilligini mustaxkamlovchi kurashda xotin-kizlarimiz jamiyatimizning faol kuchlari sifatida fidoiylik kursatmokdalar.
Bugungi uzbek ayoli uzining tarixiy ma’naviy ildizlari bulmish buyuk shark ayollarining olamshumul ishlaridan doim ruxiy madad va kuvvat oladi. Ular Tumaris, nodirabegim, Zebunniso, Uvaysiy, Dilshod Barno, Anbar otin singari okila va fozila xukmdor va jasorat, xalkparvar va tadbirkor ayollarning an’analarini munosib ravishda davomettiradi.
Jamiyatda ayollarning tutgan urni, va roli ularning ijtimoiylashuv masalalari, ayniksa ularning nazariy asoslari ilmiy adabiyotlarda batafsil urganilgan. Bu mavzuda chet ellik olimlar Brugner, Byuller, Vundt, Dyurkgeym, Kuli, Jeyms, Koll, Klapared, Kreyechmer, Mems, Mid, liyajiy Shtern va boshkaoarning, Rossiyalik tadkikotchilar Afanasev, Buyeva, Batunik, Voyekov, Konstantinov, Gryajev, Mitin, Konoyzerman, Smirnov, Toshenko, Frolov, Fedoseyev, Yadov, Yanovskiy va xokazolarning mamlakatimiz olimlari: M. M. Xayrullayev, I. Xudoyberdiyev, I. Ergashev, E.Yusupov, Ya.Yaxyoyevalarning ishlarini kursatish mumkin.
Oilaning madaniyat ijtimoiy muommolari masalasida rus va sobik ittifok olimlari Alyoshina, Achilova, Beysinova, Boyko, Belkin, gold, Kovalyov, Muxanov,. Golvonova, Raximova, Chulponkulov va xakozalarning mamlakatimiz olimlari O.Buriyev, M. Vaxidov, A, Munnavarova, O. Musurmonova, M. Mamatov, K. Nasritdinov, M. Sangilov, U. Toshtemirov, I. Shoymardonov, M. Xolmatova, M. Uzbekov, G. Xamidovalarning ishlarini aloxida kursatib utish mumkin.
O’zbekiston xotin-kizlarining ijtimoiy va siyosiy axvoli masalalari R. Aminova, V. Karimova, 3. Muxtorova, F. Olimova, E. Usmonova, R. Ubaydullayeva, X. Shukurova, I. Gafforovalarning ishlarida atloflicha kurib chikilgan.
Xotin-kizlar xarakati tarixi masalalari olimalar D. Alimova, R. Aminova, S. Begmatova, G. Musina, K. Nishonboyeva, R. Rajapova va boshka tarixchilarning tadkikotlarida uz ifodasini topgan.
Yukorida kursatib utilgan tadkikotlarning aksariyati mavkuraviy dogmalar xukumronligi davrida yozilgan bulib, ularda usha davrdagi komunistik mavkuraning kuchli ta’siri bilinib turadi. Lekin shunday bulsa-da ulardan xotin-kizlar ijtimoiylashuvini tadkik kilishda, jamyyatdagi urni va rolini urganishda kimmatli manbalar sifatida foydalanish mumkin.