B. J. Boltayev, A. R. Azamatov, G. A. Azamatova, B. S. Xurramov nazariya, algoritm, dastur toshkent 2013


File (Fayl) menyusi quyidagi amallarni o‘z ichiga oladi: Buyruq


Download 372.89 Kb.
bet10/68
Sana02.11.2023
Hajmi372.89 Kb.
#1740971
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   68
Bog'liq
Algoritmlash va dasturlash asoslari seriyasidan Kitob – II b. J.-fayllar.org

File (Fayl) menyusi quyidagi amallarni o‘z ichiga oladi:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
N
ew (Yangi)
Alt + F + N
Yangi oyna ochish
O
pen (Ochish)
F3 yoki
Alt + F + O
Tashqi hotiradagi faylni tezkor hoti-
raga yuklash
S
ave (Saqlash)
F2 yoki
Alt + F + S
Faol oynadagi dasturni ishchi kata-
logda saqlash
Save 
a
s … 
(… kabi saqlash)
Alt + F + A
Faol oynadagi dasturni boshqa nom
bilan saqlash
Save a
l
l … 
(Barchasini …
saqlash)
Alt + F + L
Ochilgan barcha oynalardagi dastur-
larni saqlash
C
hange dir 
(Katalogni al-
mashtirish)
Alt + F + C
Turbo
Pascalning
kelishilganlik
bo‘yicha fayllarni saqlaydigan va
qidiradigan ishchi katalogini al-
mashtirish
P
rint 
(Chop etish)
Alt + F + P
Faol oynadagi matnni chop etish
P
r
inter setup 
(Printerni
o‘rnatish)
Alt + F + R
Printerning tanlov muloqot oynasini
chaqirish
D
OS shell 
(DOS holati)
Alt + F + D
MS DOS ga vaqtinchalik chiqish
(qaytish uchun EXIT buyrug‘i bajari-
ladi)
E
x
it (Chiqish)
Alt + X yoki
Alt + F + X
Turbo Pascal integrallashgan muhi-
tidan chiqish

Masalan, fayl menyusining New buyrug‘i tanlanganda ish sohasida


NONAME00.PAS (NOMSIZ00.PAS) nomli muharrir oynasi (5-rasm) ochiladi:


12

Navbatdagi menyuning ba’zi bo‘limlarining vazifasi ma’lumotlarni vaqtincha
saqlash uchun xizmat qiladigan, ya’ni kompyuter tezkor xotirasi yacheykalarining
bir qismi bo‘lgan almashtirish buferi bilan bog‘liq. Edit (Tahrir) menyusi
quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
U
ndo 
(Bekor qilish)
Alt + Back-
spase
Muharrirda bajarilgan oxirgi amalni bekor
qilish
R
edo 
(Takrorlash)
Alt + E + R
Undo orqali bekor qilingan amalni qay-
tarish
Cu
t
(Kesib olish)
Shift + Delete
Belgilangan
matnni
dastur
matnidan
o‘chirib almashtirish buferiga nusxalash
(qirqib olish). Matn qismini belgilash
uchun Shift klavishini bosib turgan holda
yo‘nalish klavishlari bosiladi
C
opy
(Nusxalash)
Ctrl + Insert
Belgilangan matnni almashtirish buferiga
nusxalash
P
aste
(Joylashtirish)
Shift + Insert
Almashtirish
buferidagi
ma’lumotni
matnga joylashtirish
C
l
ear
(Tozalash)
Ctrl + Delete
Belgilangan matnni o‘chirish
5-rasm. NONAME00.PAS fayliga mos muharrir oynasi 
Muharrir matn maydoni 



13
S


how clipboard 
(Almashtirish
buferini
ko‘rsatish)
Alt + E + S
Almashtirish
buferidagi
ma’lumotni
ko‘rish

Search (Qidiruv) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
F
ind (Topish)
Ctrl + Q + F
Satr va qidiruv parametrlarini kiritish
uchun muloqot oynasini chaqirish
R
eplace 
(Almashtirish)
Ctrl + Q + A
Qidiruv uchun namuna va shu namuna
o‘rniga almashtiriladigan matnni ki-
ritish muloqot oynasini chaqirish
S
earch again
(Qaytadan qidirish)
Ctrl + L
Oxirgi Find va Replace buyruqlarini
qayta bajaradi
G
o to line
number (Tartib
raqamli satrga o‘tish)
Alt + S + G
Tartib raqamiga qarab satrga o‘tish
Show last 
c
ompiler error 
(Oxirgi kompi-
lyatsiyadagi xatoni
ko‘rsatish)
Alt + S + C
Oxirgi kompilyatsiyadagi xatoni ko‘rib
olish
Find 
e
rror
(Xatoni topish)
Alt + S + E
Dastur bajarilishidagi xatolik vaqtini
aniqlash. Bu buyruq bajarilganda “seg-
ment:siljish” ko‘rinishida xatolik yu-
zaga kelgan adres aniqlanadi:


Find 
p
rocedure
(Protsedurani topish)
Alt + S + P
Protsedurani qidirish

Run (Ishga tushirish) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
R
un 
(Ishga tushirish)
Ctrl + F9
Dasturni birdaniga ham kompilyatsiya
qilish va ham ishga tushirish
S
tep over
(Qadamlash)
F8
Dasturni qadamma-qadam qism dastur-
larga kirmagan holda bajarilishi
T
race into
(Kirgan holda
qadamlash)
F7
Dasturni qadamma-qadam qism dastur-
larga kirgan holda bajarilishi



14
G


o to cursor
(Yurgichga o‘tish)
F4
Dasturni yurgichning turgan o‘rnigacha
bajarilishi
P
rogram reset
(Dasturni qayta
yuklash)
Ctrl + F2
Dastur
ishlashini
majburiy
to‘xtatilganda yangidan ishga tushirish-
ga tayyorlash
P
a
rameters
(Parametrlar)
Alt + R + A
MS DOS holatida ishga tushirilganda
dasturga qo‘yiladigan komanda ho-
latining parametrlari to‘plamini tanlash
imkonini beradi

Compile (Kompilyatsiya) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
C
ompile
(Kompilyatsiya)
Alt + F9
Dastur matni muharriridagi faol faylni
kompilyatsiyalash
M
ake
(Bajarish)
F9
Dastur loyihasini yig‘ish (kompanov-
ka qilish)
B
uild
(Qurish)
Alt + C + B
Dastur loyihasini to‘liq yig‘ish
D
estination
(Mo‘ljallash)
Alt + C + D
Bajarilayotgan faylni (tezkor xotira
yoki diskka) yozish yo‘nalishini tan-
lash
P
rimary file
(Birlamchi fayl)
Alt + C + P
Dastur loyihasidagi asosiy faylni tan-
lash
C
l
ear

primary file 
(Birlamchi faylni
bekor qilish)
Alt + C + L
Dastur loyihasidagi asosiy deb tan-
langan faylni bekor qilish
I
nformation
(Ma’lumot)
Alt + C + I
Oxirgi kompilyatsiya qilingan dastur
va xotiraning joriy vaqtdagi holati
haqidagi ma’lumot

Uzilish nuqtasi – bu dasturning satri bo‘lib, dastur ishi shu satrda to‘xtaydi va
sozlash holatiga o‘tiladi. Debug (Sozlash) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
B
reakpoints
(Uzilish nuqtalari)
Alt + D + B
Uzilish nuqtalari bilan ishlash
C
all stack
(Stekni chaqirish)
Ctrl + F3
Qism
dasturni
chaqirish
stekini
(bog‘lanishini) ko‘rish
R
egister
(Registr)
Alt + D + R
Protsessor registrlaridagi ma’lumotlarni
ko‘rish



15
W


atch
(Kuzatish)
Alt + D + W
Dasturni sozlash vaqtida o‘zgaruvchilarni
oraliq qiymatlarini ko‘rish va o‘zgartirish
oynasini chaqirish
O
utput
(Chiqarish)
Alt + D + O
Dastur ishi natijasini ko‘rish
U
ser

screen
(Foydalanuvchi
ekrani)
Alt + F5
Integrallashgan muhit bilan dastur ishi
natijalarini ko‘rish oynasi orasida o‘zaro
o‘tish
E
voluate/modify
(Baholash/
o‘zgartirish)
Ctrl + F4
O‘zgaruvchilar
va
maydon
o‘zgarishlarini baholash va o‘zgartirish
A
dd watch
(Kuzatish para-
metrini qo‘shish)
Ctrl + F7
Watch oynasidagi ro‘yxatga yurgich
tagidagi qiymatni qo‘shish
Add break
p
oint
(Uzilish nuqtalarini
qo‘shish)

Ctrl + F8


Uzilish nuqtalarini belgilash

Tools (Vositalar) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 

Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
M
essages
(Xabarlar )
Alt + T + M
DOS filtri yordamida(Grep kabi) dastur
beradigan ma’lumot oynasini ochadi.
Dastur satrlarini kuzatib borish uchun
kerakli ma’lumotni tanlab probel klavishi
bosiladi
Go to 
n
ext
(Keyingisiga
o‘tish)
Alt + F8
Integrallashgan muhitdan chiqmasdan ishga
tushirish mumkin bo‘lgan dastur nomlari
ro‘yxatidagi keyingi elementga o‘tish
Go to 
p
revious
(Oldingisiga
o‘tish)
Alt + F7
Integrallashgan muhitdan chiqmasdan ishga
tushirish mumkin bo‘lgan dastur nomlari
ro‘yxatidagi oldingi elementga o‘tish
G
rep
Shift + F2
Bir nechta fayllardagi matnlarni nazorati-
dan o‘tkaza oladigan qidiruv vositasini ish-
ga tushirish

Options (Tanlovlar) menyusi quyidagi amallardan iborat:

Buyruq 
Tezkor 
klavishlar 
Vazifasi 
C
ompiler 
(Kompilyator)
Alt + O + C
Kompilyator parametrlarini tanlov oynasini
chaqiradi. Tanlov oyansida kerakli imkoni-



16
yatlar tanlanadi


M
emory sizes
(Xotira hajmi)
Alt + O + M
Dastur tomonidan belgilangan xotira hajmi-
dan kerakli hajmni tanlash imkoniyatini be-
radi
L
inker
(Bog‘lovchi)
Alt + O + L
Bog‘lanishlar muharririni parametrlari mu-
loqot oynasini chaqiradi. Bu oynada karta
faylini (MAP-fayl) turini ko‘rsatish va
yig‘ish buferini joyini ko‘rsatish mumkin.
Agar bufer diskda emas xotiraga joy-
lashtirilgan
bo‘lsa
(Memory
o‘tkazish
nuqtasi), kompilyatsiya tezlashadi

Download 372.89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling