Baǵdarì 4-kurs 3003-19/1 tt(qq) topar studenti Dosimbetov Berikdin’

Regenerator jumısın kórip shıģamız

QQF shıģıwınan (1-súwret) signallar shegaralawshı kúsheytirgishke (1) túsedi. SHK KAB sxemasınan basqarıladı. KAB SHIQ járdeminde “1” hám “0” implusların tuwrı parqlaw ushın signal qáddisiniń dawamlılıģın qosımsha ráwishte saqlap turadı. SHK da signallar kúsheytiredi hám buzılıwlardı belgili bir bólimin joq etiw máqsetinde signallardıń amplitudaları shegaralanadı (2). Signal qáddi U_sheg dan asırılsa SHQ shıģıwındaģı signal payda boladı (3). TJB shıģıwınan SHIQ kiriwine (4) f_t=1/T taktlı jiylik impulslarıniń dawirli izbe – izligi úzatıladı, bunda T – impulslar izbe – izlik dáwiri.

Eger SHIQ niń birinshi kiriwindegi SHQ shıģıwınan informaciya signalları izbe – izligi (3), ekinshi keshigiwshi taktlı impluslar izbe – izligi (4) berilse hám olar bir – biri menen mas tússe, HQQ shıģıwında belgili amplituda hám dáwirlikke iye impluslar payda boladı (5). Bul impluslar SHQ ģa úzatadı. SHQ da impluslar forması tolıq regeneraciyalanıp, baslanģısh signallarģa mas keliwshi impluslar qáliplesedi. Soń bul impluslar EOÓ (1 - súwret) optik nurlanıw implusları izbe – izligi ózgertiledi.

3 – súwret. Regenerator jumısınıń waqıt diagramması


Optikalıq kúsheytgishler. Yarım ótkeriwshili optikalıq kúsheytgishler.
Kóp kanallı optikalıq sistemalardı dúziw, sonıń menen birge regeneratorlar arasındaǵı aralıqtı uzaytırıwǵa urınıw optikalıq kúsheytgishlerdi rawajlanıwına sebep boldı. Optikalıq kúsheytgishler nolǵa teń bolmaǵan sijigan dispersiyali bir modali NZDSF talshıqlarınıń abzallıqları sebepli qımbat regeneratsiyalash sistemaların qollamaw imkaniyatın jaratadı hám optikalıq talshıq boylap uzatılatuǵın informaciya kolemin keskin asıradı.
Regeneratorlardan ayrıqsha túrde optikalıq kúsheytgishler optikalıq signallardı elektrik signallarǵa aylantırıp o'tirmay, kúshaytadı. Kúsheytgishler optikalıq signallardı formasın tiklamaydi, tek ǵana kúshaytadı, bunıń ústine signal quramına qosımsha shawqımlar qosadı. Kóp kanallı optikalıq sistemalarda hár bir punktte hár bir optikalıq kanal ushın bólek talap etilse, bir neshe optikalıq kanallar ushın bir optikalıq kúsheytgish kerek bo' ladi. Ápiwayılıǵı hám isenimliligin joqarılıǵı bul optikalıq kúsheytgishlerdi abzallıǵı bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, optikalıq kúsheytgishlerdi jumısı uzatıw tezligine baylanıslı emes, regeneratorlarda bolsa kerisinshe.
Optikalıq kúsheytgishlerdi tómendegi tiykarlarda islep shıǵarıw múmkin:
-yarım o' tkazgichli p-n o' tıs tiykarında ;
-qospa optikalıq talshıqlar tiykarında.
Yarım o' tkazgichli lazer kúsheytgishler eki kemshiligi sebepli keń tarqalmaǵan. Olardı jaqtılıq nurlantiruvchi aktiv qatlamı 1 mkm qalıńlıqqa iye, bul bolsa jaqtılıq aǵıslarınıń úlken bólegin kirisiw tolasidan aktiv qatlamǵa túsiwin shegaralaydı (bir modali talshıqlardıń diametri 9 mkm). Natijida aǵıslar joǵaladı hám paydalı kúsheytiw koefficiyenti azayadı. Kirisiw degi talshıq menen aktiv qatlam arasında linzalar jaylastırıp, kúsheytgishtiń paydalı kúsheytiw koefficiyentin asırıw múmkin. Lekin, bul kúsheytgish dúzilisin jáne de quramalılastıradı.
Sonıń menen birge, yarım ótkeriwshili kúsheytgishlerdiń kúsheytiwi nurlanıw qutplanıwın yo' nalishiga baylanıslı. Optikalıq tolada qutblanishni baqlawdıń ılajı joq ekenligi, bunday kúsheytgishlerde 4-8 dB ge shekem joq atıwlarǵa alıp keledi. Sol sebepli yarım ótkeriwshili kúsheytgishlerdi jaqtılıq nurlanıw dárekleri menen birgelikte islep shıǵarılǵandagina qóllaw kerek. Bul nurlanıw quwatın asırıw maqsetinde etiledi.
Qospa optikalıq talshıqlı kúsheytgishler optikalıq signallardı keń spektr aralıǵinda kúshaytirganligi ushın ko' proq qo' llaniladi.
Bunday kúsheytgishler tiykarın jerde kem tarqalǵan elementlerdiń (tiykarınan erbiy) qospaları menen legirlangan bir modali talshıqlar quraydı. Bunda talshıq o' zagi qospalar (erbiy) menen legirlanadi. Optikalıq tolani ózi kremniy yamasa ftor-tsirkonat elementleri tiykarında tayarlanǵan bolıwı múmkin.