Bajardi: Odilova Malika


Download 349.77 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana09.06.2023
Hajmi349.77 Kb.
#1466119
  1   2   3
Bog'liq
Malika Odilova 2M3



Andijon davlat
universiteti
Bajardi:Odilova
Malika
Guruhi;2M3


Mexanik sistema uchun asosiy
teoremalar


Reja:
Mexanik sistema .
Tashqi va ichki kuchlar
Sistemaning massasi. 
Massalar markazi.
O`qqa nisbatan inertsiya momenti. 
Inertsiya radiusi.


Harakati (yoki muvozanat holati) tekshirilayotgan moddiy nuqtalar yoki jismlar
sistemasini, mexanik sistema deb ataladi. Agar mexanik sistemani tashkil
etuvchi nuqta (jism)larning o`zaro ta`sirlari mavjud bo`lsa, u holda har bir
nuqta (jism)ning holati, qolgan barcha nuqta (jism)larning holatiga uzviy
bog`liq bo`ladi. Bunga klassik misol tarzida quyosh sistemasini olishimiz
mumkin bo`lib, undagi barcha jismlar (Quyosh, planetalar va kometalar) o`zaro
tortilish kuchlari orqali bog`langan.
Harakati (yoki muvozanat holati) tekshirilayotgan moddiy nuqtalar yoki jismlar
sistemasini, mexanik sistema deb ataladi. Agar mexanik sistemani tashkil
etuvchi nuqta (jism)larning o`zaro ta`sirlari mavjud bo`lsa, u holda har bir
nuqta (jism)ning holati, qolgan barcha nuqta (jism)larning holatiga uzviy
bog`liq bo`ladi. Bunga klassik misol tarzida quyosh sistemasini olishimiz
mumkin bo`lib, undagi barcha jismlar (Quyosh, planetalar va kometalar) 
o`zaro tortilish kuchlari orqali bog`langanlar.


Mexanik sistemaga ta`sir etuvchi F -aktiv kuchlar va N reaktsiya
kuchlarini ). Berilgan mexanik sistemaga kirmagan jismlarning
sistema nuqtalariga ta`sir kuchlari, tashqi kuchlar deb ataladi. 
Sistemani tashkil etuvchi nuqta yoki jismlarning o`zaro ta`sir kuchlari
ichki kuchlar deb ataladi. Bunday ajratishlik shartli bo`lib, mexanik
sistemani tanlab olishimizga bog`liq bo`ladi. Masalan, agar Quyosh
sistemasini tanlab olsak, u holda er bilan Quyoshning o`zaro tortilish
kuchlari ichki kuchlar hisoblanadi; agar er bilan Oyni bitta sistema
deb qabul qilsak, Quyoshning tortilish kuchi endi tashqi kuch
hisoblanadi. Ichki kuchlar quyidagi xossalarga ega bo`ladilar:
F-larning geometrik yig`indisi nolga teng bo`ladi. Xuddi shunday natijani ixtiyoriy olingan har bir
ikkita nuqta uchun yozishimiz mumkin, demak 𝐹
𝑘
=0 Mexanik sistemaning barcha ichki
kuchlarining ixtiyoriy markazga yoki o`qqa nisbatan olingan momentlarining yig`indisi (bosh 
momenti) nolga teng bo`ladi. Haqiqatdan ham, 274 shakldan ko`rinib turibdiki, agar ixtiyoriy
olingan O nuqtaga nisbatan momentlarning yig`indisi


Lekin yuqoridagilarga asosan, ichki kuchlar o`zaro muvozanatlashib, mexanik
sistemaning harakatiga ta`sir qilmas ekan deb hisoblamaslik lozim, chunki bu
kuchlar sistemaning turli nuqtalariga qo`yilgan bo`lib, shu nuqtalarning nisbiy
harakatlariga ta`sir qilishi mumkin. Agar sistema absolyut qattiq jismdan iborat
bo`lsa, u holda ichki kuchlarning yig`indisi o`zaro muvozanatlashgan bo`ladi.

Download 349.77 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling