Balansdan tashqari rudalardan oltinni ajratib olish

BALANSDAN TASHQARI RUDALARDAN OLTINNI AJRATIB OLISH
Reja:

1. 
   Banklarda balansdan tashqari moliyalashtirish tushunchasi.
   
2. 
   Bank kafolatlarining tasnifi.
   
3. 
   Bank zayomlari va boshka aktivlarning sekyuritizatsiyasi.
   
4. 
   Bank resurslarini to’ldirish manbasi sifatida zayomlarni sotish.
   

Banklarda balansdan tashkari moliyalashtirish tushunchasi
Ko‘pchilik rivojlangan davlatlar tijorat banklari yaqin yillarda komission daromad olishga qaratilgan balansdan tashqari faoliyatni sezilarli darajada kengaytirdilar. Mazkur faoliyat kengayishi an’anaviy kreditlash sohasidagi qisqarishlar bilan bog‘liq.
Korporatsiyalarning qarz mablaglarini jalb qilish imkoniyatlarining ortishi, ya’ni qimmatli qogoz emissiya qilish orqali qarz jalb qilish, qolaversa nobank sektorining rivojlanishi banklarning kreditlash sohasidagi qisqarishlarga olib keldi.
Balansdan tashqari faoliyatning jadal o‘sishga iqtisodiy asos bo‘lib bugungi kunda korporatsiyalar yuz tutayotgan moliyaviy risklarning ortishi hisoblanadi. Hosilaviy qimmatli qog‘ozlar (derivativlar) moliyaviy risklarni xedjirlash instrumeni bo‘lish bilan birga, balansdan tashqari moddalar qatoriga kiradi.
Balansdan tashqari moddalar aktivlari va passivlariga aloqasi bo‘lmagan boyliklar, hujjatlar, topshiriqnomalarni hisobga olish maqsadida qo‘llaniladi. Balansdan tashqari moddalar quyidagi bo‘limlardan iborat:
-zaxira fondlaridagi pul biletlari va tangalar;
-qarzdorlarning muddatli majburiyatlari va ssudalar;
-bank tomonidan inkasso uchun va yo‘ldagi hisob-kitob hujjatlari asosida kreditlar bilan ta’minlash uchun qabul qilingan hisob-kitb hujjatlari;
-qat’iy hisobotda turuvchi blankalar;
-pul belgilarini muomalaga chiqarishga ruxsatnomalar;
-to‘lov uchun akkreditivlar va boshqalar;
Balansdan tashqari moddalar banklar balansida Yakuniy balans hisobvaraqalaridan keyin joylashtiriladi.
Balansdan tashqari moddalar bo‘yicha operatsiyalar bankning moliyaviy ahvoli to‘g‘risidag‘i hisobotlarga kiritilmasa ham, bank uchun xatarlidir. Bu xatr ayniqsa mijozning uchinchi shaxsdan olgan kreditini bank tomonidan kafolatlanishida o‘z aksini topgan. Agar bank mijozi, uchinchi shaxsdan olgan kreditini qaytarish imkoniga ega bo‘lmasa, unga kafillik bergani uchun,bank bu kreditni to‘laydi.