Baliqchi tumani

Kirish
BALIQCHI TUMANI — Andijon viloyatidagi tuman. Viloyatning shim.gʻarbiy qismida. 1926-y. 29 sentabrda tashkil etilgan. Namangan viloyatining Norin tumani va Andijon viloyatining Izboskan, Shahrixon, Oltinkoʻl, Boʻz, Ulugʻnor tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 0,34 ming km2. Aholisi.41,6 ming kishi (2000). Baliqchi tumanida 9 qishloq fuqarolari yigʻini (Alimbek, Baliqchi, Boʻston, Guliston, Oxunboboyev, Siza, Xoʻjaobod, Eski Haqqulobod, Oʻrmonbek) bor. Markazi — Baliqchi qishlogʻi.
T a b i a t i . Tuman hududi tekisliklardan iborat. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi —4°, iyulniki 26°. Yiliga oʻrtacha 195 — 210 mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri 235 kun. Tuman hududidan Qoradaryo, Mazgilsoy, Chinobodsoy va Katta Andijon kanali oqib oʻtadi. Tuprogʻi oʻtloqi boʻz, kuchsiz shoʻrlangan tuproq. Oʻsimliklardan shoʻra, shuvoq, momaqaymoq, qamish, mingdevona, yantoq, ajriq, yulgʻun, oqbosh, otquloq, qirqboʻgʻin, gʻumay, qoʻypechak, yalpiz oʻsadi. Echkemar, toshbaqa, tulki, quyon, ilon, kaltakesak, qushlardan laylak, oʻrdak, chumchuq, soʻfitoʻrgʻay, qargʻa, musicha yashaydi.
Aholisi, asosan oʻzbeklar; ruslar, tatarlar, tojiklar, uygʻurlar va b. ham yashaydi. 1 km2 ga 416 kishi toʻgʻri keladi.
X oʻ j a l i g i. Tuman, asosan, paxtachilik va gʻallachilikka ixtisoslashgan. Tumanda 6 sanoat korxonasi bor: Baliqchi notoʻqima matolar i. ch. aksiyadorlik jamiyati, Alisher Navoiy nomidagi Interneyshnl Oʻzbek-Amerika qoʻshma korxonasi, Chinobod paxta tozalash aksiyadorlik jamiyati, Baliqchi notoʻqima matolar ishlab chiqarish aksiyadorlik jamiyati korxonasining ip oʻrash sexida sport buyumlari i. ch. aksiyadorlik jamiyati, Baliqchi non i. ch. aksiyadorlik jamiyati, «Baliqchi tongi» aksiyadorlik jamiyati. 2 mexanizatsiyalashgan Koʻchma aksiyadorlik jamiyati boʻlib, biri suv inshootlari qurish va yangi yerlarni oʻzlashtirish bilan shugʻullanadi, ikkinchisi xoʻjaliklararo qurilish boshqarmasi. Boʻrdoqchilik bazasi, Baliqchi va Chinobod mashina traktor parklari mavjud. Tumanda Baliqchi matlubot aksiyadorlik jamiyati, Chinobod matlubot aksiyadorlik jamiyati faoliyat koʻrsatadi. Tumanda 1 ta qoʻshma korxona, mingdan ortiq kichik va xususiy korxona mavjud. Bulardan eng mashhurlari: «Muhammad» savdo va i. ch. firmasi, «Nargiz» firmasi, «Navroʻz — 9» savdo i. ch. firmasi, Chinobod fermer xoʻjaligi.
Xoʻjaliklar chorvachilik, bogʻdorchilik, pillachilik, polizchilik, sabzavotchilik va sholikorlik bilan shugʻullanadi. Q. x. da sugʻoriladigan yerlar 23,0 ming ga, ekinzorlar 19,0 ming ga, shu jumladan 11,3 ming ga yerga paxta, 6,0 ming ga yerga bugʻdoy, 0,3 ming ga yerga sabzavot, 0.05 ming ga yerga kartoshka, 1,3 ming ga yerga yem-xashak ekinlari ekiladi. Baliqchi tumanida 19 jamoa va shirkat xoʻjaligi, 525 fermer xoʻjaligi bor. Xayrixon Ergasheva nomidagi, «Chinobod», «Paxtakor», «Oʻzbekiston». A. Moʻminov nomidagi. «Boʻston», Ulugʻbek nomidagi shirkat xoʻjaliklari tumandagi yirik va mashhur xoʻjaliklardir.
Baliqchi tumani 2000 i. da qariyb 40 ming t paxta, 45 ming t dan ziyod bugʻdoy topshirib, shartnoma rejasini ortigʻi bilan bajardi.
Tuman jamoa va shaxsiy xoʻjaliklarida 37,9 ming qoramol, 26,7 ming quy va emki, 70,1 ming parranda boqiladi. Yaqin t. y. stansiyasi — Haqqulobod (tuman markazidan 29 km). 1999/2000 oʻquv Hayrixon Ergasheva nomidagi shirkat xoʻjaligining paxta dalalarida yilida 52 umumiy taʼlim maktabi boʻlib, 32,7 ming oʻquvchi, 1 gimnaziyada 252 oʻquvchi, 1 akademik litseyda 207 oʻquvchi, 1 maxsus maktab-internatda 250 oʻquvchi, 2 kollejda 1200 oʻquvchi, 1 iqtisodiyot litseyida 251 oʻquvchi taʼlim oldi. Madaniyat saroyi, markaziy kutubxona, musiqa maktabi, 50 ommaviy kutubxona, 13 madaniyat uyi, ijodkorlar uyi, 2 koʻchma klub, 740 oʻrinli 4 kasalxona va dispanser, 10 qishloq ambulatoriyasi, 42 tibbiyot punkti boʻlib, ularda 250 vrach, 1996 nafar oʻrta maʼlumotli tibbiy xodim ishladi (2000). 1932-y. dan «Gʻalaba» tuman gazetasi chiqadi (adadi 3000)
Baliqchi tumani haqida qisqacha ,Shuxratbek’ fermer xo’jaligi haqida qisqacha aytadigan bo’lsam ‘Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligi 1997 yil tashkil topgan bulib tashkil topgandan buyon Uralov Shuxratbek to’laqonli faoliyat yurguzdiradi hozirda 95 gektarni tashkil topadi.’Shuxratbek’ fermer xo’jaligida 4 traktor 1ta kombayn 2yengil avtomobil mavjud. Ishchilar soni 14 ta azo 8 yo’llanma ishchidan iborat.Fasliga qarab yer maydonlar xar xil o’simliklar ekiladi.Asosan paxta bug’doy donli ekinlar ekiladi .

Men Abduraximov Abdunozim Andijon Iqtisodiyot va Qurilish inistitutida tahsil olaman . Kurs amaliyotimni Andijon viloyati Baliqchi tumanidagi ‘’Shuxratbek fermer xo’jaligida ,, o’tashga qaror qildim . ’Shuxratbek fermer xo’jaligi raxbari A.Samatov va uning qo’l ostidagi odamlar bilan 12.06.2023 dan 22.07.2023 gacha amaliyot o’tadim menga masul shaxsh A. Marasulov bo’lib bu yerda fermer xo’jaligiga oid barcha malumotlarni o’rganishga amaliyotda sinashga harakat qildim . Amaliyot paytida fermer xo’jaligi azolari , ishyurutuvchi va bugalterlar bilan yaqin munosabatda bo’ldik . ’Shuxratbek o’g’li fermer xo’jaligida qancha yer maydoni qancha miqdorda paxta va bug’doy ekilishni . Paxta pishishi uchun qancha ishlov berilishi va qancha miqdorda o’g’it solonishini o’rgandim . Amaliyot mobaynida bugalter bilan pul aylanmalari va oilik maosh hisoblashni o’rganishga harakat qildim . Fermer xo’jalikda qaysi tashkilotlar bilan shartnoma qilishi o’rgandim . ’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligida kalsterlar bilan aloqalarini qanday shartnomalar qilinishini o’rgandim . Bu fermer xo’jalikni tashkil topishi va qanday rivojlanishini ’ ’Shuxratbek ‘o’g’li fermer xo’jaligi raxbaridan so’rab bilib oldim . Yigirma yil mobaynida qanday davrlardan o’tkanini bilib oldim.Fermer xo’jalikda texniklar bilan qanday ishlashni o’rgandim.

Fermer xo’jaligidagi kerakli narsalarni organishga harakat qildim ishtiyoq bilan.
’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligini rivojlanish taxrixi va faoliyati haqida gapiradigan bo’lsak bu fermer xo’jali tashkil topgan.Bu fermer xo’jalik 1997- yilda tashkil topgan . Bu fermer xojalik g’alla va paxta ekinlariga moslashgan . ’Shuxratbek ‘fermer xo’jaligi shu yonalishda ishlagan unga boshliq Uralov Shuxratbek bo’lib hozirgi kungacha boshqarib kemoqda . Fermer xo’jalik dastlabgi yer maydoni 95 gektarni tashkil qilgan bundan 50% paxta va 40% g’alla ekilgan bu ho’jalikda shu davrda 20 ayol azolar va 4 erkak a’zolar bo’lgan . Bu fermer xo’jalikda shu davrda 4ta traktor va kultivassa texnikalari bo’lgan . ’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligi ayol va erkak azolarga oilik maosh va har yilgi g’alla ekinidan bug’doy va yer ekini ekish uchun yerlar berib kelgan .Bu davrda’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligi faqat davlat bilan 100% sherikchilikda ishlab kelgan bu davrda klassterlar bo’lmagan. Davlat sherikchiligi davrida fermer xo’jaligiga keluvchi dorivostasi va boshqa ekinga kerak bo’luvchi

texnikalar klaster tizimiga qaraganda sifatsizroq bo’lgan . ’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligi 1997-yildan buyon davlat qo’ygan talablarni to’la qonli bajarib kelgan . Davlat talabi bugungi kunga qadar ko’tarilib kelmoqda hozirgi kunga kelib hamma fermer xo’jaliklar klaster tizimiga o’tdi prizident farmoni bilan . Bunga ko’ra bug’doy klaster boshqa va paxta klaster boshqa bolindi . ’Shuxratbek ‘ fermer xo’jaligi va boshqa fermer xo’jaliklar bug’doyga boshqa shartnoma va paxtaga boshqa sharnoma qila boshlashdi .Fermer xo’jalik 2008-yildan 2015-yilgacha davlattomonida qo’yigan talablarni 20% qo’shimcha bilan to’ldirib kelgan. Hozirgi kunga kelib bu fermer xo’jalikda 15 ta ayol va 4ta erkak ishchi bor . texnikalarga keladigan bo’lsak 3ta zamonaviy traktorlar mavjud . ’Shuxratbek ‘fermer xo’jaligi klasterlar qoyayotgan talablarini ham yaxshi bajarib kelmoqda paxta va bug’doy mahsulotlari sifatliva hamma talablarga javob beradigan va zamonaviy uslubda yetishtirilmoqda . 35 gektar yerlar shu kunga kelib tomchilab sug’orish tizimiga o’tqazilgan bu tizzimda inson mehnati kam va ekin suvga doim toyingan bo’ladi . Hozirgi kunda oldingi yillarga qaraganda rivojlanish surati tez ko’tarilmoqda.Tuman fermer xo’jaliklarini bugalteriyasi bitta joyga yig’ilgan .

Boshqaruv sturukturasi deganda:

Tumanda boshqaruvdan boshlasak ikki klaser fermerlarga kiridit beradi . Masalan bug’doy pishishi uchun 120 milion pul olsa fermer bu pullarni naqt ko’rinishida olmidi . Fermerlar bir yil mobaynida salarkiya va dori o’g’itlar va texnika hizmati bilan klaster taimnlab beradiva shu pulni oxirida klasterni o’ziga belgilangan mablag’da sotib olgan mablag’ini yopadi.

’