“Bank va moliya xizmatlari” fakulteti “Buxgalteriya hisobi va audit ” kafedrasi bh-114 guruh
IV BOB. KORXONA HAYOT XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH
Download 1.47 Mb. Pdf ko'rish
|
parrandachilik korxonalarida xarajatlar hisobi va auditi samarqand
IV BOB. KORXONA HAYOT XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning faoliyati samaradorligi va xodimlarning mehnat unumdorligini oshirish uning hayot xavfsizligiga bevosita bog‘liq. O‘zbekiston Respublikasining “Mehnat Kodeksi” va “Fuqarolik Kodesi” talablari bo‘yicha korxonalarda xodimlarga ma’lum shart-sharoitlar yaratilishi kerak. Bunday sharoitlarni korxona rahbariyati tomonidan yaratiladi. Ishchi- xizmatchilarga mehnat sharoitlarini yaratish bo‘yicha ma’muriyatning majburiyati va vazifalari ishchi-hodimlar bilan tuzilgan mehnat shartnomasida ko‘rsatiladi. Bitiruv malakaviy ishining ob’ekti bo‘lgan “SAMARQAND PARRANDA” AJ o‘zining ustaviga ega. Ushbu ustavda asosan uning faoliyati quyidagi vazifalarga qaratilgan. Korxonaning asosiy faoliyati tuxum va go’sht mahsulotlarini ishlab chiqarishga qaratilgan. Mazkur jamiyat qonun xujjatlari bilan takiklanmagan va ta’sis xujjatida kursatilmagan boshka faoliyat turlari bilan xam konun xujjatlarida belgilangan tartibda shug‘ullanishi mumkin. Jamiyat faoliyat turlarini amalga oshirilishi uchun maxsus ruxsatnoma (litsenziya)ga ega.Korxonada hayot xavfsizligini ta’minlash va xodimlarning unumli mehnati uchun shart-sharoitlar yaratilgan. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va unga asosan qabul qilingan “Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi qonunda har bir korxonada ishlab chiqarish jarayoni va usullari, mulk shaklidan qat’iy nazar mehnatni muhofaza qilishni ta’minlashi ko‘zda tutilgan. Korxona hodimlarining sog‘lig‘i va mehnatni muhofaza qilish muhim vazifalardan ekanligi e’tirof etilgan. Mamlakatimiz Konstitutsiyaning 37-moddasida «Barcha yollanib ishlayotgan fuqarolar dam olish huquqiga egadirlar. Ish vaqti va haq to‘lanadigan mehnat ta’tilining muddati qonun bilan belgilanadi», 39-moddadasida esa «Har bir inson malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqiga ega» deyilgan. 7 Ushbu vazifalar korxonalarda hodimlarga tibbiyot xizmati hech bir cheklanishlarsiz, turli-tuman tibbiy xizmatlarni tashkil etilishi, o‘zlarining davolash muassasalariga ega bo‘lishlari va ishchilarning malakali tibbiyot xizmatidan foydalanishlariga imkoniyat yaratadi. Yurtimiz fuqarolarning mehnati muhofazasi O‘zbekiston Respublikasining «Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida» qonuni, Mehnat Kodeksi, vazirlar mahkamasining «Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni va xodimlar salomatligining boshqa xil zararlanishini tekshirish va hisobga olish to‘g‘risida Nizom» vaboshqa meyoriy hujjatlarda turli davlat standartlari va ko‘rsatmalari asosida huquqiy jihatdan asoslangan. O‘zbekiston Respublikasining “Mehnat Kodeksi”da(8-24- moddalar) hodimlarning mehnat muhofazasi, muhofaza talablariga to‘g‘ri rioya qilish, xavfsiz sharoitlarni ta’minlash, muhofaza xizmatlari va ijtimoiy sug‘urta, me’yoriy hujjatlarni buzganlik uchun javobgarlik masalalari keng o‘rin olgan. Korxonalarning hayot xavfsizligi yong‘in xavfsizligini, avariya holatlarini oldini olish, ishchi-xodimlarning salomatligini ta’minlash kabi masalalarni o‘z ichiga oladi. Amaldagi qonunchilikda ayollarning mehnati, ularning muhofazasini ta’minlash masalasi alohida o‘rin egallaydi Ayollarning oiladagi mavqeni hisobga olinib ular uchun alohida imtiyozlar belgilangan. Ayollar sog‘ligiga zarar keltiradigan ishlarga ayollarni jalb qilish ta’qiqlangan. Ayollarning zaharli moddalar ajralishi bilan bog‘liq bo‘lgan, er osti va boshqa ishlarda ishlashlariga yo‘l qo‘yilmaydi.Homilador va emizuvchi ayollarga maxsus sharoitlar yaratiladi. Bunday ayollarni va 8 yoshgacha farzandi bo‘lgan ayollarni , dam olish kunlaridan ishlarga jalb qilish va xizmat safarlariga yuborish taqiqlanadi.Korxona ma’muriyati bunday ayollarni tibbiyot hakamlari xulosasiga asosan, o‘rtacha ish haqini saqlagan holda engil ishlarga jalb qilishi kerak. Ayollarga tug‘ish oldidan va tuqqandan keyin 56 kalendar kundan haq to‘lanadigan dam olish kunlari 7 Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. – Т.: “Ўзбекисто н”, 2012 belgilangan. Sanoat mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi korxonalarida ishlovchi ayollar uchun maxsus xonalar (bola emizish xonalari, dush xonalari va shaxsiy gigiena xonalari) tashkil qilinadi. Mehnat qonunchiligida o‘smirlar mehnatidan tunggi ishlarda, ishdan keyin qolib ishlanadigan ishlarda, dam olish kunlarida foydalanish qatiy taqiqlanadi. Qonunchilikda 18 yoshga to‘lmagan o‘smir bolalarga faqat 16 kg gacha, qizlarga esa 10 kg gacha bo‘lgan og‘irlikdagi yuklarni ko‘tarishlari ko‘zda tutilgan. O‘smirlar ishga qabul qilinayotgan vaqtda albatta tibbiyot ko‘rigidan o‘tkazishlari shart. O‘smir bajarayotgan ish, uning sog‘ligiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotgani sezilsa, u darhol xavfsiz va engilroq ishga o‘tkaziladi. O‘zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksi talablari bo‘yicha har bir korxona o‘z ishchi va xizmatchilariga ishlab chiqarish xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan tadbiriy choralarni ishlab chiqishi kerak. Hodimlarning mehnat xavfsizligi borasida yo‘l qo‘yilgan har qanday kamchiliklar uchun korxona ma’muriyati jarimaga tortiladi. Xulosa Bugun O‘zbekistonda barcha sohalarda katta-katta islohotlar, o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Bu iqtisodiyot sohasi bo‘ladimi, ijtimoiy soha bo‘ladimi, qishloq xo‘jaligi bo‘ladimi umuman barchasi birdek, jadal o‘sib kelmoqda. Parrandachilik sohasida xam katta o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. Ushbu yo‘nalishda faoliyat yuritayyotgan korxonalar soni ham kopayib bormoqda hamda ularning faoliyati kengayib bormoqda bu borada respublikamizda ushbu faoliyat bilan shug‘ullanuvchilar uchun keng imkoniyatlar yaratilib berilmoqda. Bitiruv malakaviy ishimdan kelib chiqib shuni aytish mumkinki, iqtisodiyotimiz rivojlanishining bugungi bosqichida ishlab chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi korxonalar muhim o‘ringa ega hisoblanadi. Bugungi kundagi mamlakatimizning iqtisodiyotida rivojlantirish uchun eng avvalo ishlab chiqarish sub’ektlari samaradorligini yanada yaxshilash kerak. Ushbu bitiruv malakaviy ishimni “Samarqand parranda ” AJ misolida yozdim. “Samarqand parranda” AJ da bitiruv malakaviy ishni bajarish natijasida nazariy bilimlarimni korxonaning buxgalteriya malumotlari bilan mustahkamladim. Buxgalteriya hisobi va auditni o‘rganishda bitiruv malakaviy ishimni o‘rni muhum ahamiyat kasb etdi. Bitiruv malakaviy ishni tayyorlash jarayonida menga berilgan vazifalarni bajarish natijasida nazariy olgan bilimlarimni hisob va audit hisobotlarida aks ettirilishini yana bir bor o‘rganib chiqdim. “Samarqand parranda” AJ ning asosiy faoliyati buxgalteriya hisobini o‘rgangan holda xarajatlar hisobi bo‘yicha ba’zi kamchiliklar borligini e’tirof etishimiz kerak. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda quyidagi takliflar ishlab chiqildi: Download 1.47 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling