Banklarda buxgalteriya hisobining mazmuni Buxgalteriya hisobining hisob varaqlar rejasining mazmuni

Hisobvaraqlar rejasini tuzishning tamoyillari va uning tuzilishi

Hisobvaraqlar rejasini tuzib chiqishda bir qator muhim tamoyillarga rioya qilishga tavsiya etiladi. Masalan hisobvaraqlar rejasi:
asosiy moliyaviy hisobotlarni tuzish uchun qulay bo`lishi;
kelgusida kompaniya faoliyati tarkibi va doirasini o`zgarishini hisobga olib kengayishga moyil tarzda egiluvchan bo`lishi;
moliyaviy hisobot elementlarining harakati to`g`risida batafsil maьlumot bera olishi lozim.
Bundan tashqari yana bir muhim tamoyil, bu moliyaviy hisobot element-larining likvidlilik darajasi. Ayrim mamlakatlarda, masalan AQShda milliy buxgalteriya hisobi standarti (GAAP)ga asosan oddiy hisobvaraqlar rejasining tuzilishi quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
Aktivlar (Т.r. 100-199)
100 Kassa
110 Olinadigan hisobvaraqlar
120 Olingan veksellar
130 Тovar zahiralari
140 Тo`langan sug`urta
142 Materiallar uchun oldindan to`lov
150 Er
160 Bino
170 Uskuna
Majburiyatlar (Т.r. 200-299)
200 Тo`lanadigan hisobvaraqlar
210 Berilgan qisqa muddatli veksellar
220 Hisoblangan ish haqi
225 Hisoblangan foizlar
260 Berilgan uzoq muddatli veksellar
Mulk egasining kapitali (Т.r. 300-399)
300 Kapital
310 Kapitalning olinishi
Daromadlar (Т.r. 400-499)
400 Тushum
410 Ijaradan olingan daromad
420 Olingan foizlar
Harajatlar (Т.r. 500-599)
500 Ish haqi
510 Ish haqidan soliq
520 Uskuna ijarasi xarajatlari
525 Bino ijarasi arajatlari
530 Kommunal xizmatlar
540 Sug`urta xarajatlari
550 Material xarajatlari
560 Ekspluatatsiya xarajatlari
570 Foizlarning to`lanishi
O`zbekiston Respublikasida harakat qilayotgan yangi hisobvaraklar rejasi olti qism va uning tarkibida bo`lgan to`qqiz bo`limdan iborat bo`lib, ularning 1-8 bo`limlari balans tuzilishiga, 9-bo`limi esa moliyaviy natijalar to`g`risidagi hisobot tuzilishiga mos ravishda joylashtirilgan. Quyidagi jadvalda yangi hisob-varaqlar rejasining tuzilishi keltirilgan:
Jadval 3.1