Bap new indd

Sheńber boylap teń ólshewli qozǵalıstaǵı tezleniwdiń baǵıtı
Aylanbalı teń ólshewli qozǵalatuǵın sharik 
A
1
noqatınan A
2
noqatına ótkende 
tezlikler vektorınıń ayırması
Δυ
→
= υ
→
2
– υ
→
1
boladı. υ
→
2
vektorınan υ
→
1
vektorı 
(3)
(2)
(1)
51-súwret. Aylanbalı 
teń ólshewli qozǵalıstaǵı 
tezliklerdiń baǵıtı
Δt
R–
52-súwret. Modul teń, 
baǵıtı hár qıylı vektorlardıń 
ayırması
υ
→
1
υ
→
2
Δυ →
= 
υ
2
→
– υ
1
→
Δt
.
.
.

---

64
Kinematika tiykarları
alınǵanda ayırma Δυ
→
vektorınıń baǵıtı 53-súwrette 
kórsetilgen.
Aylanbalı teń ólshewli qozǵalısta a
→
tezleniwi-
niń baǵıtı ayirma vektor Δυ
→
= υ
→
2
– υ
→
1
ınıń baǵıtı 
menen birdey boladı. Bunı (2)-formuladan da kóriw 
múmkin. Súwrettegi Δυ
→
vektorınıń basın A
2
noqa-
tına kóshireyik. A
2
noqatı A
1
noqatına qansha jaqın 
bolsa, Δυ
→
vektorınıń baǵıtı sheńberdiń orayı tárepke 
sonsha jaqın baǵıtlanadı. A
2
noqatı A
1
noqatına júdá 
jaqın bolǵanda, Δυ
→
vektorı, sonlıqtan, a
→
tezleniwi 
R radius boylap O orayına qaray baǵıtlanǵan bo-
ladı (54-súwret). Sonıń ushın aylanbalı teń ólshew-
li qozǵalatuǵın deneniń tezleniwi orayǵa umtılıw-
shı tezleniw dep ataladı. Demek, deneni aylanbalı 
qozǵaltıw ushın onı turaqlı túrde orayǵa umtılıwshı 
tezleniw menen qozǵaltıw kerek eken. Tek sonda 
ǵana ol aylanbalı qozǵaladı.
Másele sheshiw úlgisi
Velosiped radiusı 25 m bolǵan sheńber tárizli jol-
da 10 m/s tezlik penen teń ólshewli qozǵalmaqta. 
Onıń orayǵa umıtılıwshı tezleniwin tabıń.
Berilgen: Formulası: Sheshiliwi:
R = 25 m;
υ = 10 m/s. 
Tabıw kerek: 
a = ? Juwabı: a = 4 m/s
2
.