Barcha turdagi kompyuter xizmatlarini taklif qilamiz


Panjarasimon va fiordli qirg‘oqlar haqida so‘zlab bering?


Download 1.66 Mb.
bet46/69
Sana22.02.2023
Hajmi1.66 Mb.
#1221304
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   69
Panjarasimon va fiordli qirg‘oqlar haqida so‘zlab bering?
Panjasimon qirg'oqlar chuqur va tektonik jihatdan murakkab parchalangan hamda daryolar eroziyasi hali yaxshi rivojlanmagan joylarda hosil boMadi. Bunday qirg'oqlarda keng panjasimon qoMtiqlar, katta yarim orollar boMadi. Ular Oxota dengizida, Gretsiyada va boshqa joylarda tarqalgan. Fiordli qirg'oqlar (norvegcha ford yoki fiord-qoMtiq) materik muzliklari bosgan togMi va qirli oMkalarda vujudga kelgan. Fiordlar tor, juda chuqur va uzun qoMtiqlardir. Ularning qirg'ogM baland, tik hamda togMi boMadi. Eng katta fiord -Magellan bo'g‘ozining uzunligi 550 km, chuqurligi 1170 m. U tor va egri-bugri boMib, qirg'oqlari tik hamda qoyali. Norvegiyaning eng uzun fiordi-Sogne-fiord boMib, uning uzunligi 204 km, kengligi 1,5 km dan 6 km gacha, qirg'oqlarining balandligi 1500 m gacha, chuqurligi 1245 m. Fiordli qirg'oqlar juda uzun bo'ladi va ularning joylashishida maMum qonuniyat bor. Ular Shimoliy yarim sharda 50° sh.k. dan shimolroqda, Janubiy yarim sharda esa 40° j.k. dan janubda, sernam siklon iqlim zonasida joylashgan. Bu zonaga Norvegiya va Kola yarim oroli, Shotlandiya. Novaya Zemlya, Frans-Iosif Yeri, Severnaya Zemlya orollari, Chukotka yarim oroli, Koryak sohi 1 lari, Ladoga va Onega koMlarining shimoliy qirg'oqlari, shimoli-g'arbiy Amerika, Chilining janubiy hududlari kiradi.

Shexera va limanli qirg‘oq tiplari haqida ma’lumot bering?
Shxerali (shvedcha shxerali - kichik orollar) qirg'oqlar ham qattiq kristalli jinslardan tuzilgan va materik muz bosish ta’sirida bo'lgan hududlarda joylashgan. Ular qirg'oq yaqinidagi mayda qoyali va toshloq orollar hamda suv osti qoyalarining juda katta to‘dalaridir. Finlandiyaning janubiy qirg'ogM eng tipik shxerali qirg'oqlar hisoblanadi. Shxeralar Ladoga va Onega koMlarida, Oq dengizning g'arbida ham ko'p. Yuqoridagi barcha qirg'oqlar yonida joylashgan dengiz va ko'llar chuqur bo'ladi. Dengiz sathining nisbiy ko'tarilishi sayoz, past qirg'oqlarda ham yuz berishi mumkin. Bunday hollarda lim anli qirg'oq hosil bo'ladi. Ular paydo boMishi jihatidan riasga o'xshaydi lekin, ular pasttekisliklardagi daryo vodiylarining quyilish qismi va yassi jarlarni suv bosishi natijasida vujudga keladi. Bunda shakli suv bosgan vodiy va yassi jarga o'xshash qoMtiqlar, ya’ni. limanlur paydo bo'ladi (liman lotincha «qoitiq»). Keyinchalik limanning dengiz yoki ko'lga tutash qismida qum tillari va marzalari hosil bo'ladi.

Download 1.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling