Batafsil bayon etilgan


Dang-og'irlik o'lchovi yoki pul birligi


Download 1.65 Mb.
Pdf ko'rish
bet152/189
Sana08.01.2022
Hajmi1.65 Mb.
#247844
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   189
Bog'liq
xronologiya va metorologiy (1)

Dang-og'irlik o'lchovi yoki pul birligi
Ulug'bek  akademiyasining  namoyondalaridan  G'iyosiddin  Jamshid  al  -Koshiy  o'zining 
„Arifmetika kaliti nomli asarida o'rta asrlardagi O'rta Osiyo va Eron xalqlarining og'irlik o'lchovi 
va  pul  birligi  bo'lgan  dong  tasij  va  shoir  atamalaridan  kasr  sonlarini  ifodalashda  foydalangan. 
Bunda dinor 1 ga dangi  1/6  ga, tasuj ½ ga, ashoir 1\96 ga teng bo'lgan.  Chunki  bir dang oltin 
bilan o'lchansa, 1/6 dinorga, kumush bilan o'lchansa, 1/6 dirham ga va ixtiyoriy og'irlikdagi 1/6 
misqolga  teng.  Tasuj  va  ashoirlar  dang  bilan  quyidagicha  bog'lanishga  ega.  l  tasuj—1/4 
dang=l/24 dinar, dirham yoki misqol l ashoir=l,4 tasuj=l/16 dang=l,96 dinar, dirham yoki misqol
rus  tilidagi ‖denga‖so'zining o'zagi shu ‖dang‖dan olingan, dastlab, u pul birligi bo'lib, 1/2 tiyin 
yoki 1/6 oltinni bildirgan. Dang ko'pchilik adabiyotlarda dong ko'rnishida ham uchrab turadi.
 
 
Sulton Muhammad Balxiyning ‖Majmu al-g‘aroyib‖ kitobida: ‖Xoja Abu Rayhondan naql 
qilmishlariga  qaraganda,  Sulton  Mahmudning  xazinasida  uch  misqol  (4,464  ga)  va  ikki  donik 
(dong-0,8 gr) vazndagi va tajribali iyyor ming dinor hajmida baholagan bir bo'lak inju bo'lgan‖ 
ligi qayd etilgan.
50
 
1.  Misqol – 4,464 gr. ga teng og‘rlik o‘lchovi  
2.  Daniq (dong) – 0,8  ga teng og‘rlik o‘lchovi  
3.  Dinor – 4,235 ga teng oltin pul  
   No‟xat – og‘irlik o‘lchov birligi. 1 no‘xat = 0,18 – 0,20 gramm bo‘lgan. Shuning uchun 
ham  4,8  gramli  misqol  og‘irligi  24  dona  No‘xatga,  5  gramli  misqol  esa  25  dona  no‘xatga 
tenglashtirilgan.  

Download 1.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling