Baxtiyor mengliyev

kitob so‘zi oxirida (b) tovishini (p) tovushidan, qiz so‘zi oxirida (z) 
tovushini (s) tovushidan farqlash qiyin.  
Ana shu kuchsiz pozitsiyalar imloda xatoliklar kelib chiqishiga 
sabab bo‘ladi.  
Ammo  esda  tutish  lozimki,  daryo  turli  darajadagi  qirg‘oqlarda 
qanchalik  eshilib-buralmasin,  kengayib-toraymasin,  baribir  u  bitta 
daryo,  boshqa  daryoga  aylanib  ketmaydi.  Lekin  bizning 
ko‘zlarimiz  daryoni  turli  o‘rinlarda  ko‘rib,  bir  holatini  ikkinchi 
holatiga o‘xshata olmay, hayratlanadi, xolos. 
 
Unli fonemalarning asosiy belgilariga ko‘ra tasnifi quyidagicha 
(15-jadval): 
15-jadval 
Fonemalar 
Asosiy belgilari 
 
Tilning 
ko‘tarilish 
darajasi 
Lablanish belgisi 
 
Yuqori  O‘rta  Quyi  Lablang
an 
Lablanmagan 
[i] 
+ 
 
 
 
+ 
[u] 
+ 
 
 
+ 
 
[o‘] 
 
+ 
 
+ 
 
[o] 
 
 
+ 
+ 
 
[e] 
 
+ 
 
 
+ 
[a] 
 
 
+ 
 
+ 
92

---

Jadvaldan  ko‘rinadiki,  tilning  ko‘tarilish  darajasiga  ko‘ra  unli 
fonemalar  uch  pog‘onali,  lablanish  belgisiga  ko‘ra  ikki  pog‘onali 
sistemani hosil qiladi.