Bekkemlew hám qadaǵalaw ushın sorawlar Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıw metodikası kóbirek qaysı pánler menen baylanıslı úyreniledi?

Bekkemlew hám qadaǵalaw ushın sorawlar
1.Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıw metodikası kóbirek qaysı pánler menen baylanıslı úyreniledi?
Ádebiyattı oqıtıw metodikası-bul ilimiy pán. Sebebi ádebiyattı oqıtıw arqalı ilimiy hám barlıq specifikalıq nızamlardı ashıp baradı. Jáne de bul óz gezegınde fılosofıya, til ilimi, tariyx, pedagogika tariyxı hám psixologiya ilimleriniń jetiskenliklerinen hám ilimiy juwmaqlardan paydalanıp baradı. Metodika biliw teoriyası menen tıǵız baylanıslı.
2,Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıw metodikasınıń fılosofıya ilimi menen baylanısın qalay túsindire alasız ?
Bul sorawǵa ádebiyat muǵallimi materialistlik filosofiya teoriyasınan juwap aladı. Dialektikalıq materializm dúnya jańalıqların biliwge boladı, tábiyattıń nızamlılıqları haqqında biziń bilimimiz praktikada sınap kórilgen, al álem keńisliginde tanılıp, bilinip bolmaǵan zatlar keleshekte ilim hám praktikanıń kúshi menen belgili boladı dep kórsetedi. Dialektikalıq materializmniń bul elementleri tolıǵı menen ádebiyatqa tiyisli. Kórkem ádebiyattıń ózi dunyadaǵı haqıyqatlıqtı tanıwdıń eń áhmiyetli hám eń ullı quralı bolıp xızmet atqaradı. Kórkem ádebiyat dunyadaǵı haqıyqatlıqtıń ilimiy pánler tusindire almaǵan táreplerin tanıtadı. Oqıwshı bul arqalı kórkem ádebiyattıń funkciyasına da túsinip jetisedi. Kórkem ádebiyat házirgi dáwirdiń tirishiligin, keleshek rawajlanıwınıń jolların kórsetedi.
3.Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıw metodikasınıń estetika ilimi menen baylanısın qalay túsiniwge boladı ?
Qaraqalpaq ádebiyatı metodikası estetika menen tıǵız baylanıslı. Jazıwshınıń kórkem oyı hámme waqta obrazlı jaratıladı. Sonlıqtan da oqıwshı ushın bárqulla emocionallı, ol oqıwshınıń tek oylawına, qıyalına tásir etip qoymastan aqılına da, morallıq hám estetikalıq sezimlerine de tásir jasaydı. Máselen oqıwshınıń 1-gezekte morallıq, estetikalıq tárbiyası jaqsılanadı. Estetika - bul gózallıq. Gózallıq tusinigine kóp nárseler kiriwi múmkin: jaqsılıq, sulıwlıq, adamdaǵı joqarı niyetlilik, insanıylıq jaqsı páziyletler t. b. Bulardıń bári kórkem ádebiyatta tolıq beriledi.
4.Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıwda tariyxtı biliw ne ushın zárúrli?
Qaraqalpaq ádebiyatın oqıtıw metodikası tariyx penen de tıǵız baylanıslı. Tariyx páni til bilimi usap, mektepte ádebiyatqa júdá jaqın pán b. e. Ádebiyat muǵallimi tariyxtı jaqsı bilmey turıp, mektepte ádebiyattı oqıtıwı múmkin emes. Ásirese muǵallim óz xalqınıń tariyxın júdá jaqsı biliwi kerek. Eger ádebiyat muǵallimi Ózbekistan tariyxın, Qaraqalpaqstan tariyxın, qońsı xalıqlar tariyxın bilmese, qaraqalpaq ádebiyatınan oqıwshılarǵa jeterli bilim bere almaydı. Muǵallim ádebiyat tariyxınan qaysı dáwirdi ótpesin, sol dáwirdegi jámiyetlik tariyxtı biliwi zárúr. Mısalı: XIX ásir qaraqalpaq ádebiyatın ótiw ushın, aldın burın dáwirge siyasiy, tariyxıy sholıw jasawı kerek boladı. Eger muǵallim XVIII ásirdi ótetuǵın bolsa, siyasat, tariyxıy kóshiwler, qaraqalpaqlardıń Sırdárya, Jańadárya boylarında jasaw tariyxın bilmese ádebiyat tariyxın biliw múmkın emes.