Benkov nomidagi respublika rassomlik

XIX asr Germaniya san’ati.

19-asrga kelib, Germaniya madaniyati yuksaldi va u G’arbiy Evropadagi ilg’or mamlakatlardan biri bo’lib qoldi. Gyote, Geyne, Betxoven, Vanger kabi buyuk san’atkorlar ham ana shu davrda yashab ijod etishdi. Gegelning falsafiy qarashlari tizimi ham shu davrda vujudga keldi. Germaniyada adabiyot va musiqa misli ko’rilmagan darajada rivojlangan bo’lsada, tasviriy san’at va me’morchilik birmuncha orqada qoldi. Germaniya tasviriy san’atida romantizm, klassizm va 19asr o’rtalarida realizm yo’nalishlari o’zaro kurashda bo’ldi. Nemis romantizmi 18asr so’ngida klassizmga qarshi kurashda shakllana boshlagan bo’lib, uning vakillari ilg’or g’oyalardan voz kechish, hayoliy timsol tasvirini va shaxsiy kechinmalarini tasvirgashga chaqirdilar. Nemis romantizimidagi bu qarashlar xukmdor sinf tomonidan qo’llab-quvvatlandi. Albatta, nemis romantizmidagi shaxsiy kechinmalarni ifodalashga intilish va tasvirlanayotgan voqea ta’sirchanligini oshirishga intilish mavjud badiiy shakllarni yanada mukammallashtirishga, klassizmning qotib qolgan uslub va metodlaridan qutulishga imkoniyat yaratdi. Nemis romantizmining ilk ko’rinishi 19-asr birinchi yarmida F.O.Runge, K.D.Fridrix ijodida o’z ifodasini topdi. Roamntiklar milliy an’analarni qayta tiklashga da’vat etdilar. Ular ona yurt o’tmishini o’rganishga e’tibor qaratdilar.

19-asrning 10-yillaridan boshlab, hayot haqiqatidan uzoqroq bo’lish, davr ziddiyatlariga aralashmaslik bir guruh ijodkorlarning san’atga qarashlari uchun xos xususiyat bo’lib qoldi. Ular o’rta asr diniy monumental rangtasvirini qayta tiklashni maqsad qilib oldilar. Ilk uyg’onish davri san’ati an’analari ular uchun namuna maktabini o’tadi. Bu guruhga a’zo rassomlar “nazareyts”, ya’ni “uzun soch” degan nom bilan ataldilar.
19-asr nemis san’atida davrning ilg’or g’oyalari o’z badiiy ifodasini topganligini e’tirof etish kerak. Bu xususiyat portret va manzara janrida ayniqsa sezilarli bo’ldi. Unda tabiatning ulug’vorligi, inson qalbi go’zalligi ulug’landi.
Germaniya va Gollandiyada ommaviy harakatlar voqealarga tez va faol javob beradigan san'atga bo'lgan ehtiyojni uyg'otdi, gravyura keng tarqaldi, bu kitoblarni bezashda ko'pincha qo'llaniladi.
O'rta asrlarda boshlangan haykaltaroshlikni ajratish jarayoni nihoyasiga yetdi: binolarni bezab turgan dekorativ plastmassalar bilan bir qatorda mustaqil dumaloq haykal - molbert va monumental paydo bo'ldi. Dekorativ relyef istiqbolli qurilgan ko'p figurali kompozitsiya xarakterini oldi.
Gumanizm g'oyalari arxitekturada, binolarning aniq uyg'un ko'rinishida, ularning shakllarining klassik tilida, shaxs bilan bog'liq bo'lgan nisbat va masshtablarda ham ifodalangan.
Amaliy san'atning tabiati o'zgardi, hayotda va antik davrda bezak shakllari va motivlarini o'zlashtirdi va cherkov buyruqlari bilan emas, balki dunyoviy tartiblar bilan bog'liq. O'zining umumiy quvnoq xarakterida, shakl va ranglarning olijanobligida, Uyg'onish davri san'atining barcha turlariga xos bo'lgan uslub birligi hissi uning barcha turlarining teng huquqli hamkorligi asosida san'at sintezida namoyon bo'ladi.
Uyg'onish davri san'ati erta (15-asr, Italiya, Germaniya, Niderlandiyaning alohida shaharlarida kapitalistik ishlab chiqarish paydo bo'lgan davrga to'g'ri keladi), Yuqori (15-asrning 90-yillari - 13-yillarning birinchi uchdan bir qismi) bosqichlarini bosib o'tdi. 16-asr) va kech Uyg'onish davri (16-asrning ikkinchi yarmi.).
V turli mamlakatlar turli yo'llar bilan o'zini namoyon qildi. Masalan, Gollandiyada Oliy Uyg'onish davrining hech qanday bosqichi yo'q edi. Uyg'onish davrining klassik mamlakati Italiya bo'lib, u erda Proto-Uyg'onish davri (Uyg'onishning salaflari), erta, yuqori va kech Uyg'onish davri aniq ajralib turadi va kech Uyg'onish davri doirasida gumanistik san'at bilan bir qatorda. , haqiqatni bilishga hissa qo'shmaydigan dekadent manneristik yo'nalish tarqalmoqda.
XVI asrning ikkinchi yarmida. G'arbiy Evropada ma'naviy madaniyat inqirozi chuqur ijtimoiy qo'zg'alishlar - keng qamrovli ijtimoiy siljishlarni keltirib chiqargan narx inqilobi - ommaning qashshoqlashuvi, feodal mulklarning vayron bo'lishi, Frantsiyadagi fuqarolar urushlari, Gollandiya inqilobi bilan bog'liq siyosiy to'qnashuvlar, aksilreformatsiyaning zo'ravon hujumi. Parchalangan Italiyada, xuddi Germaniyadagi kabi, kichik davlat knyazlik despotizmi o'rnatilmoqda. Evropada insonparvarlikning barcha ko'rinishlariga qarshi kampaniya e'lon qilinadi. Biroq, insonparvarlik juda kuchli va hayotiy hodisa bo'lib, o'zining yuksak g'oyalari uchun qahramonona kurashsiz yo'qoladi. Uyg'onish davrining so'nggi, so'nggi bosqichining bunday sharoitida inson shaxsi va uning atrofidagi jamiyat o'rtasidagi ziddiyatlarni, Uyg'onish davri g'oyalari va g'alaba qozonishni boshlagan dushman antigumanistik kuchlar o'rtasidagi shafqatsiz tafovutni chuqurroq ochib beradigan "fojiali gumanizm" paydo bo'ladi. jamiyatda tan olinadi. Italiyadan tashqari, Gollandiya, Frantsiya va Angliya kech Uyg'onish davri bosqichidan o'tadi. Bu bosqich san'at va adabiyotda Uyg'onish davrining eng boy va eng etuk mevalarini keltirib chiqaradi - ularda ichki fojiaga to'la realizm o'zining yuksak cho'qqisiga chiqadi.