Berdaq atindag’i qaraqalpaqstan mamleketlik universiteti texnika fakulteti injener kommunikatsiya qanigeligi siziw geometriyasi paninen o’z betinshe jumisi orinlag’an: Sattarova Muqaddas Qabillag’an: aRziev Aman

Konstruktorliq hu’jjetler rejelestiriw da’rejesine qarap, lojdha ha’m jumis hu’jjetlerine bo’linedi.

Reje hu’jjetlerine texnikaliq usinislar, eskiz ha’m planlar kiredi. Jumis hu’jjetlerine buyimlar ha’m olardin’ quramliq bo’leklerin islep shig’ariw, baqlaw, qollaniw ha’m on’law ushin za’ru’r bolg’an jumis hu’jjetleri kiredi.

Konstruktorliq hu’jetleri orinlaniw usilina qarap to’mendegi tu’rlerge bo’linedi:

1. Haqiyqiy (orginal) – qa’legen materialda orinlang’an hu’jjet bolip, olar haqiyqiy ko’shirmeler tayarlaw ushin mo’lsherlengen.

2. Haqiyqiy nusxalar – ko’plep nusxa ko’shiriw imkaniyatin beretug’in materialda orinlang’an ha’m juwapker shaxslardin’ haqiyqiy imzalari menen ra’smiylestirilgen hu’jjet. Haqiyqiy nusxa sipatinda orginal, fotonusxa, baspaxanada basip shig’arilg’an nusxa, ksero nusxa ha’m hu’jjetlerdi shig’ariw ushin juwapkershilikli shaxslardin’ haqiyqiy imzalari menen ra’smiylestirilgen hu’jjetlerden paydalaniwg’a jol qoyiladi.

3. Dublikatlar – haqiyqiy nusxalardan aling’an nusxalar bolip, haqiyqiy nusxalar menen birdeylikti saqlap, haqiyqiy nusxalardi qayta tiklew ha’m nusxalar ko’shiriw imkaniyatin beretug’in qa’legen materialda tayarlang’an hu’jjet.

4. Nusxalar – haqiyqiy nusxa yaki dublikat menen birdeylikti saqlap qaliw usili menen orinlang’an hu’jjet bolip, buyimdi rejelestiriwde, islep shig’ariwda isletiw ha’m on’lawda tuwridan-tuwri paydalaniw ushin mo’lsherlenedi. Islep shig’ariwda bir ma’rte paydalaniw ushin ko’zde tutilg’an hu’jjetlerdi konstruktorliq eskiz hu’jjetlerdi ko’rinisinde orinlawg’a jol qoyiladi.

Jiynaw jumisi sizilmalari.

Ha’r bir buyim ushin sizilmalari o’z aldina du’ziledi. Jiynaw junis sizilmalari buyimnin’ za’ru’r ha’m jeterli mug’darda ko’rinisleri, qirqim ha’m kesimleri, sonin’day buyim quramliq bo’leklerinin’ jaylasiwi ha’m olar arasindag’i o’zara baylanis haqqindag’i ha’r ta’repleme ha’m toliq tasawir beriw lazim.

Jiynaw sizilmalarinda buyimlardi jiynaw ha’m baqlawda kerek bolg’an to’mendegi mag’liwmatlardi biliw lazim.

• Buyim ha’m onin’ quramliq bo’leklerinin’ o’z ara baylanisiwi tuwrisinda tasawir etiw imkaniyatin beriwshi ko’rinisler.
• Jiynaw sizilmasinda orinlaniwi ha’m baqlaniwi za’ru’r bolg’an o’lshemler, shekli shetke shig’iwlar ha’m basqa parametrler ha’mde talaplar ko’rsetiliwi kerek. Danalap ha’m tajriybe ushin islep shig’arilatug’in buyimlardin’ jiynaw sizilmalarinda detallardi biriktiriw xarakterin aniqlawshi o’lshemler ha’m shekli shetke shig’iwlardi ko’rsetiwge jol qoyiladi.
• Birigiw aniqlig’i shekli shetke shig’iwlar menen emes, tan’law yaki maslaw (prigonka) usili menen taminlenetug’in bolsa, biriktiriw xarakteri ha’m oni orinlaw usillari, ajralmas birikpeler ushin biriktiriw usillari boyinsha ko’rsetpeler.

• 4. Buyimnin’ govarit, ornatiw, biriktiriw ha’m basqa za’ru’r o’lshemleri. Ornatiw ha’m biriktiriw o’lshemleri qoyilg’anda buyimlardin’ basqa buyimlar menen birigetug’in elementlerinin’ jaylasiw koordinatalari ha’m o’lshemlerinin’ shekli shetke shig’iwlari beriledi. Buyimnin’ sirtinda jaylasqan ha’m biriktiriw ushin xizmet qilatug’in tisli do’n’geleklerdin’ tisleri sani moduli ko’rsetiledi.
• 5. Buyim quramina tuwridan tuwri kiriwshi bo’leklerdin’ jag’day nomerleri.
• 6. Jiynaw sizilmasinda tiykarg’i jaziw ha’m onin’ spetsinkatsiyasi. Jiynaw sizilmalarinda buyimnin’ islew da’wirinde jiljiytug’in bo’leklerinin’ shetki ya’ki araliq jag’daylarina tiyisli o’lshemler menen su’wretlew mu’mkin. Eger buyimnin’ jiljiytug’in bo’legin su’wretlewde sizilmani oqiwda kesent berse, bul bo’leklerdi sizilmada qosimsha ko’rinislerde su’wretlew mu’mkin ha’m bul tuwrisinda ko’rinis u’stine tiyisli ko’rsetpeler jazip qoyiladi.