Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti Tariyx fakulteti 2-g kurs tariyx tálim baǵdarı studenti Janabaev Nurbektin Tarixiy úlketaniw páninen prezentaciya jumısı Joba

Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti Tariyx fakulteti 2-g kurs tariyx tálim baǵdarı studenti Janabaev Nurbektin Tarixiy úlketaniw páninen prezentaciya jumısı

Joba: 1.Nókis atamasiniń kelip shiģiwi 2.Nókis qalasi qashan payda bolģan 3.Nókisten jetilisip shiqqan belgili insan

Tema:Nòkis qalası
Xaliq awzinan jiynalg’an dereklerge qarag’anda a’yyemde bir xan bolip,onin’ 9 ha’yeli bolg’an.Ol bir ku’ni hayallarina izasi kelip,olardi heshqashan turmisqa shiqpaw sha’rti menen,Xojeli aymag’ina quwip jiberedi.Hayallar sol jerlerdegi Iran sawdagerleri menen baylanisqa tu’sip jasirinsha turmisqa shig’adi ha’m ha’rqaysisi 1 uldan 9 ulli boladi.Bul jigitler erjetip,xaliq arasinda “Nukes” yag’niy 9 batir dep atalip ketedi.Parsi tilinen aling’an bul “kesh”so’zi ha’zirgi qaraqalpaq tilinde de qollanilip ju’r.
No’kis qalasi sho’lkemlestirilgen waqti:1932-jil
Jer maydani- 0.22mjn’ kv.km
Qalashalar sani-1
Puqaralar jiyinlari sani-58
Xaliq sani 2020-jil jaģdayına ko’re-320min’
Qon’silas rayonlar-Xojeli,Taqiyatas,Kegeyli No’kis qalasi qurilisinin’ birinshi basqishi u’sh jilg’a mo’lsherlendi, qala xalqinin’ sani 20 min’ adamg’a jetiwi ko’zde tutiladi.
Paytaxtimiz No’kis qalasinin’ quriliw tariyxi Respublikamiz avtonom oblastinan avtonomiyali respublika bolip qayta du’ziliwinen keyin 1932-jil 1-aprelindegi pu’tkil Awqamliq Orayliq atqariw Komitetinin’ qararlari menen Qaraqalpaqstan Respublikasinin’ ha’kimshilik orayin No’kis awili dep belgilengen ku’nnen baslanadi.
No’kis ma’mleketlik universiteti imarati(ha’zirgi QMU).1976-jillar.No’kis qalasi.
Qaraqalpaqstannin’ jan’a paytaxti qurilisinin’ jedel pa’y menen alip bariw ushin qurilis sho’lkemi du’ziw za’ru’rligi payda boldi. 1932-jili 17-noyabrde buring’I QQASSR Atqariw Komitetinin’ qarari menen No’kis qalaliq qurilis basqarmasi ashildi. Onin’ quraminda da’slep 70 ten aslam qurilisshilar bolg’an.
Respublikamizda joqari ha’m orta arnawli oqiw orinlari xaliq xojalig’in maman qanigeler menen ta’miyinlewdi basil ma’sele etip qoydi. 1953-jilg’a kelip, No’kis qalaliq bilimlendiriw bo’limine qarasli 21 mektep bolip, onda oqiwshilardin’ sani 7063 ge jetti.
Shorsha qalasi- O’zbekstandag’I ma’deniy miyras obiekti. Arxeologiya esteligi. Obiekt da’wiri: Eramizg’a shekemgi IV-III a’sirler. Qaraqalpaqstan Respublikasi No’kis qalasinda jaylasqan. Obiekt ma’nzili Shorsha qa’biristani. O’zbekstan Respublikasi Ministrler Kabinetinin’ qarari menen 2019-jili 4-oktyabrde Materialliq ma’deniy miyrasinin’ ko’shpes mu’lk obiektleri milliy dizimine kiritilgen ma’mleket qorg’awina aling’an.
SHorsha
Jayxun — házirgi Amudáryanıń áyyemgi atlarınan biri. Áyyemgi turk tilinen „Jay“ hám „Xun“ sózlerinen kelip shıqqan, Xunlar jasaytuǵın jay degen mánisti ańlatadı. Eftaliylar (Aq Xunlar) mámleketi hám Turk Qaģanliģi dáwirinde keń qollanılǵan at esaplanadi.
Paydalanilg’an a’debiyatlar ha’m derekler:
1. K.Qunnazarov “Qaraqalpaqstannin’ qala ha’m rayonlari” No’kis 2016
2. “Qaraqalpaqstannin’ jan’a tariyxi” 2003
3. B.A.Qoshanov “Qaraqalpaqstan tariyxnamasi” 2016