Berilganlar bazasi boshqaruvining texnik asoslari
Download 455.16 Kb. Pdf ko'rish
|
e-tijorat asoslari
|
Emissiya (lot. — chiqarmoq, ishlab chiqarmoq) — muomalaga bank biletlari, barcha shakllardagi pul
belgilari va qimmatli qogʻozlar chiqarish. Pul emissiyasini davlatning markaziy (emissiya) banklari amalga oshiradi. Pul E.si pul belgilarini bosib chiqarishnigina emas, muomaladagi naqd va naqd boʻlmagan pul massasining koʻpayishini ham bildiradi. Qimmatli qogʻozlarni davlat, banklar, aksiyadorlik jamiyatlari chiqaradi. Muomalaga pul va qimmatli qogʻozlar chiqargan har qanday organ yoki tashkilot (davlat banki, moliyakredit muassasasi, korxona, kompaniya) emitent deb nomlanadi. O‘zbekistonda elektron tijoratning rivojlanishini to‘xtatib turgan bir qator muammolar va kamchiliklarni aytib o’tishimiz mumkin: 1. Aholining elektron bitimlar tuzishga unchalik ishonmasligi 2. Yetkazish berish qiymatining yuqoriligini; 3. Tovar/xizmatlar sifatining pastligini; 4. Firibagarliklardan qo’rqishni; 5. Kompyuter savodxonligi darajasining pastligini. Raqamli iqtisodiyot risklari va muammolari Yangi risklar va muammolarraqamli texnologiyalarni rivojlantirish va keng joriy qilish bilan bog‘liqdir va bizning fikrimizcha,ularning orasida esa quyidagilar asosiy bo’lib hisoblanadi: • mamlakatning «raqamli suvereniteti»ga tahdid; • davlatning raqamli iqtisodiyotning transchegaraviy rolini qayta ko‘rib chiqish; • xususiy hayotga daxl qilinishi/fuqarolarni potensial kuzatish imkoniyati; • ma’lumotlar havfsizlik darajasining pasayishi; • past va o‘rta malakali ish o‘rinlari sonining kamayishi; • biznes-modellar va o‘zaro aloqa sxemalari murakkablik darajasining ortishi; • iqtisodiyotning barcha sohalarida raqobatning keskin kuchayishi; • ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar xulq-atvor modellaridagi o‘zgarishlar; • ma’muriy va soliq kodekslarini qayta ko‘rib chiqish zarurati. Blokcheyn ta’riflari Blokcheyn – bu butun dunyo bo‘ylab ishlayotgan kompyuterlarda joylashgan katta buxgalteriya kitobi yoki jurnal (grossbux) bo‘lib, unga har bir inson yozuvlar qo‘shishi va uni istalgan vaqtda o’qishi mumkin. Blokcheyn – bu markaziy boshqaruv organiga ega bo‘lmagan holda ma’lumotlarni internetda himoyalangan va shaffof tarzda saqlash va o‘zgartirish imkonini beradigan dasturiy mahsulotdir. Blokcheyn – tranzaksiyalar, kontraktlar, mulkdorlik hujjatlari, san’at asarlari va boshqalar haqidagi turli ko‘rinishdagi ma’lumotlar saqlanadigan bloklar zanjirini (raqamli konveerni) anglatadi. Blokcheyn – bu jamoaviy kelishuv va taqsimlangan buxgalteriya kitobi yoki jurnal algoritmi vositasida barcha ishtirokchilar orasida ishonch, javobgarlik va shaffoflikni ta’minlab beradigan texnologiya bo‘lib, tranzaksion dasturlarning yangi avlodini ishlatadi. Blokcheyn – bu ma’lumotlar bazasini tashkil etish texnologiyasi bo‘lib, internet tizimiga tayanadi va uning barcha afzalliklaridan, shu jumladan, ochiq protokoldan, shifrlashdan va hisoblash imkoniyatlaridan to‘liq foydalanadi. Blokcheyn – bu tranzaksiyalarning taqsimlangan ma’lumotlar bazasi bo‘lib, uni juda katta va markazlashmagan «grossbux» bilan solishtirish mumkin. Unda internetning imkoniyatlari tufayli, ma’lumotlar va kattaliklar shaffof holda himoyalanganlar va avtonom ravishda saqlanadilar. Bitkoin blokcheyning ishlashini sxematik ravishda quyidagicha tasvirlashimiz mumkin: e-tijoratga kirish E-tijorat konkurensiya shaklini, faoliyat tezligini, hamda mijozlardan korxonalarga va korxonadan yetkazib beruvchilarga o’zaromunosabatlar, mahsulotlar va to’lovlar oqimlarini o’zgartiradi. e-tijorat tizimlari Internet resurslariga tayanadi va boshqa ko’plab axborot texnologiyalari ushbu jarayonni qo’llab-quvvatlaydi. e-tijorat tarkibiy qismlari. e-tijoratda ishtirok etuvchi kompaniyalarning mahsulotlarni marketingi, sotishi, xarid qilinishi va xizmat ko’rsatilishidagi biznes jarayonlar tarkibi namoyish etilgan. e-tijorat texnologiyalari Rasmda FreeMarkets Inc tomonidan biznesdan biznesga (B2B) onlayn auktsion elektron tijorat xizmatlarini taqdim etish uchun foydalaniladigan ba'zi apparat, dasturiy ta'minot, ma'lumotlar va tarmoq komponentlari ko'rsatilgan. e-tijorat kategoriyalari. Bugungi kunda ko'plab kompaniyalar elektron tijorat ilovalarining to'rtta asosiy toifasida ishtirok etmoqda yoki homiylik qilmoqda: biznesdan iste'molchiga, biznesdan biznesga, iste'molchidan iste'molga va biznesdan hukumatga elektron tijorat. Eslatma: Biz biznesdan hukumatga (B2G) va elektron hukumat ilovalarini aniq qamrab olmaymiz, chunki ular ushbu matn doirasidan tashqarida, lekin ko'plab elektron tijorat tushunchalari bunday ilovalarga tegishli. Biznesdan iste'molchiga (B2C) elektron tijorat. Elektron tijoratning ushbu shaklida bizneslar iste'molchilarga mahsulot va xizmatlarni sotish uchun jozibador elektron bozorlarni ishlab chiqishlari kerak. Misol uchun, ko'pgina kompaniyalar virtual do'konlar va multimedia kataloglarini, interaktiv buyurtmalarni qayta ishlashni, xavfsiz elektron to'lov tizimlarini va mijozlarni onlayn qo'llab-quvvatlashni ta'minlovchi elektron tijorat veb-saytlarini taklif qilishadi. B2C bozori yong'in kabi o'sib bormoqda, ammo barcha onlayn tijorat bilan solishtirganda aysbergning uchi bo'lib qolmoqda. Iste'molchidan iste'molchiga (C2C) elektron tijorat. Iste'molchilar (shuningdek, korxonalar) auktsion veb-saytida auktsion jarayonida bir-biridan sotib olishlari va sotishlari mumkin bo'lgan eBay kabi onlayn auktsionlarning katta muvaffaqiyati ushbu elektron tijorat modelini muhim elektron tijorat biznes strategiyasiga aylantiradi. Shunday qilib, iste'molchi yoki biznes auktsionlarida ishtirok etish yoki homiylik qilish B2C, C2B (iste'molchidan biznesga) yoki B2B elektron tijorat uchun muhim elektron tijorat alternatividir. Elektron gazeta saytlarida, iste'molchi elektron tijorat portallarida yoki shaxsiy veb-saytlarda iste'molchilar tomonidan sotib olish yoki sotish uchun mahsulot yoki xizmatlarning elektron shaxsiy reklamasi ham C2C elektron tijoratining muhim shakli hisoblanadi. Biznesdan biznesga (B2B) elektron tijorat. Agar B2C faoliyati aysbergning uchi bo'lsa, B2B aysbergning suv ostidagi qismini - eng katta qismini ifodalaydi. Elektron tijoratning ushbu toifasi ham elektron biznes bozorlarini, ham korxonalar o'rtasidagi to'g'ridan-to'g'ri bozor aloqalarini o'z ichiga oladi. Masalan, ko'pgina kompaniyalar o'zlarining biznes mijozlari va etkazib beruvchilari uchun xavfsiz Internet yoki extranet elektron tijorat katalogi veb-saytlarini taklif qilishadi. Bundan tashqari, biznes uchun auktsion va birja bozorlarini taqdim etadigan B2B elektron tijorat portallari juda muhimdir. Boshqalar o'zlarining yirik biznes mijozlari va yetkazib beruvchilari bilan elektron tijorat hujjatlarini kompyuterdan kompyuterga almashish uchun Internet yoki ekstranetlar orqali elektron ma'lumotlar almashinuviga (EDI) tayanishi mumkin. E-tijoratning muhim jarayonlari. Download 455.16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|