Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

olishi lozim. Chunki nikoh shartnomasini deyarli har kuni o’zgartirishga bo’lgan 
qiziqish tez orada er-xotinning bir-birini tovlashiga aylanishi mumkin: agar menga 
quloq solmasang – shartnomani shunday o’zgartiramanki, ajrashish holatida senga 
hech narsa tegmaydi. Shuning uchun shu haqida kelishib olish lozimki, shartnomani, 
albatta, o’zgartirish mumkin, lekin yetarli sabablarga ko’ra va er-xotinning ixtiyoriy 
ravishda ifodalangan istagi mavjud bo’lgan hollarda. Nikoh shartnomasini 
tasdiqlovchi notarius ham (bunday shartnoma notarius tomonidan tasdiqlanishi 
shart) mazkur shartnomaning er-xotinning roziligi bilan tuzilganligiga ishonch hosil 
qilishi kerak. Hozirgi shartnomalarda an’anaga ko’ra oxirida shunday ibora yoziladi: 
«Ushbu shartnoma yuzasidan barcha tortishuvlar va kelishmovchiliklarni taraflar 
o’zaro muzokaralar yo’li bilan hal etadi. Agar kelishuvga erishilmasa, tortishuv 
amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq hal etiladi». Ana shunday satrni nikoh 
shartnomasiga ham kiritish ortiqchalik qilmaydi. 
Savollar: 
Nikoh shartnomasida shartnomaviy munosabatlarning asosiy tamoyillariga 
amal qilinadimi? 

---

72 
Nikoh shartnomasining quyidagi tarkibiy qismlarini ajrating- shartnoma 
predmeti, nizolarni hal etish qoidalari va tartibotlari, ishtirokchilarning kutilayotgan 
xatti-harakati. 
Nikoh shartnomasini shartnomalarning qaysi turiga kiritish mumkin - klassik, 
neoklassik, yoki munosabat? O’z javobingizni asoslang. 
Agar rasmiy nikoh qurgan yoki fuqarolik nikohida yashovchi er-xotin nikoh 
shartnomasini 
tuzmagan 
bo’lsa, ular o’rtasidagi norasmiy kelishuvni 
shartnomalarning qaysi turiga kiritish mumkin? 
Keys 2. Transaktsiyalarni tahlil qilishga nisbatan Uilyamsonning 
yondashuvi: qurilish bozori 
 Shaharda elita uy-joy bozorida ishlovchi, o’zining qurilish bo’linmalarini 
ochgan kompaniyalar soni ortib bormoqda. «"Bank uyi" kompaniya guruhi to’liq 
qurilish siklini ta’minlab turishi va o’z qurilish bo’linmalariga egaligi bois 
pudratchilarni saralab olish bo’yicha tenderlar faqat tor ixtisoslashgan ish turlari 
uchun o’tkaziladi, - deydi Xamid Xalilov. - Pudratchilarni tanlashda birinchi 
navbatda bozorda yaxshi nufuzga ega bo’lgan va ular bilan hamkorlikning ijobiy 
tajribasi yuzaga kelgan kompaniyalar ko’rib chiqiladi. Lekin bu "Bank uyi" yangi 
pudratchilar bilan ishlamaydi degani emas, - tender hamma uchun ochiq, unda sifati 
va narxi bo’yicha eng qiziqarli taklif g’olib bo’ladi». «Uy qurilish kombinati 
(UQK)» kompaniyalar guruhi doirasidagi o’z qurilish kompaniyamiz nafaqat pulni 
tejash, balki, eng asosiysi, ishlarning sifati va loyihaning amalga oshirish 
muddatlari ustidan umumiy nazoratni ta’minlash imkonini ham beradi. “"UQK" — 
xususiy tuzilma va bizning vaqtni yo’qotishga yoki ehtimoliy hatolarga yoxud 
autsorsing bo’yicha ishlovchi pudratchining noinsofligiga duch kelib ishlarning 
sifatidan voz kechishga haqqimiz yo’q”, — deya ta’kidlaydi ish boshqaruvchi Vali 
Rizaev. 
Savollar: 
Transaktsiyalarni tahlil qilishga nisbatan Uilyamsonning yondashuviga 
muvofiq «Bank uyi» kompaniyasi bilan pudratchilar o’rtasidagi transaktsiyalarni 
boshqarish shaklini ta’riflang. 

---

73 
• Transaktsiyalarni boshqarishning bunday shakli qanday nomlanadi? 
• “Bank uyi” kompaniyasi bilan pudratchilar o’rtasidagi transaktsiya 
parametrlarini ajrating. O’z javobingizni asoslang. 
• Transaktsiya parametrlari uni boshqarish shakligan qanday ta’sir 
ko’rsatadi?