Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

QUYIDA KELTIRILGAN FIKRLAR TO’G’RIMI YOKI 
NOTO’G’RIMI? 
Tanqid qilma – barcha fikrlar teng qadrli! 

---

35 
1. Transaktsion yondashuvni qo’llashdagi o’ziga xos murakkabliklar shundan 
iboratki, ayrim transaktsiya xarajatlari ushbu turdagi xarajatlarning paydo 
bo’lishiga olib kelgan transaktsiyalarning mavjud emasligi tufayli 
tafsirlanishi va hisoblab chiqilishi mumkin emas. Bunday xarajatlarning 
ushbu turlari “virtual xarajatlar”, deb ataladi.
2. Transformatsiya xarajatlarining turlarini tahlil qilish o’tish iqtisodiyotiga 
bo’lgan mamlakatlarda ularning o’sish mexanizmini tushuntirish imkonini 
beradi. 
3. Transaktsiya xarajatlari nazariyasi doirasida o’tkaziladigan tadqiqotlarni 
mikro va makrodarajalarga bo’lish mumkin. 
4. Mikrodarajada transaktsiya xarajatlarini tahlil qilishga nisbatan Kouz – 
Uilyamson yondashuvi transaktsion yondashuv, deb yuritilsa, makrodarajada 
Nort yondashuvi transformatsion yondashuv, deb yuritiladi.
5. Jamiyatning uning avvalgi rivojlanish yo’nalishiga bog’liqligini belgilab 
beruvchi yo’nalishga institutsional matritsa deb ataladi. 
6. Bozorni egallab olish bo’yicha qat’iy kurashda ishtirok etuvchi ko’p sonli 
iqtisodiyot sub’ektlarning faqatgina bir qismi o’z loyihalarini amalga oshirish 
orqali amalga oshiriladi. 
7. O’zbekistonda transaktsiya xizmatlari davlat va nodavlat sektorlari 
takshilotlari tomonidan olib boriladi. 
8. Transaktsiya xizmatlarni ko’rsatuvchi nodavlat tashkilotlari O’zbekiston 
Savdo-sanoat palatasi, axborot-maslahat va konsalting markazlari, mulkni 
baholovchi tashkilotlar, marketing xizmatlari va boshqa idoralar 
tadbirkorlarni qo’llab-quvvatlash, maslahat va axborot xizmatlarni ko’rsatadi.
9. Transaktsiya xarajatlarining tarkibiga faqatgina muayyan mahsulotni sotish 
bozorlarining o’ziga xos xususiyatlari katta ta’sir ko’rsatadi.
10. O’tish iqtisodiyotida transformatsiya xarajatlariga faqatgina resurslarni 
investitsiyalash asosida barpo etishga yo’naltirish. 

---

36