Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

Inson kapitaliga bo’lgan mulkchilik tizimi– mazkur kapitalning sub’ekt-
ob’ekt tuzilishining barcha elementlari, shuningdek uning iqtisodiy amalga oshuvi 
va rivojlanishini belgilovchi shart-sharoitlar va omillarning o’zaro bog’liq va 
rivojlanib boruvchi birligi.
Inson kapitalining haqiqiy mulkdori – yaratiladigan, jumladan muayyan 
shaxs tomonidan yaratiladigan barcha hayotiy ne’matlar majmuini taqsimlash va 
qayta taqsimlash chog’ida yuzaga keladigan manfaatlarni kelishishga amalda ta’sir 
eta oladigan shaxs.
Intellektual mulk– iqtisodiy faoliyat mahsulotlarining tijorat maqsadida 
foydalanishga berilgan yagona huquqdir.
Ichki (endogen) ishlab chiqarish– shaxsning o’z insoniy kapitalini yaratish 
borasidagi ijodiy mehnat faoliyati; shaxsning uni rivojlantirishga yo’naltirilgan 
investitsiyalarni «o’zlashtirish borasidagi» faoliyati.
Ishtirokchi – bu mol-mulkka nisbatan mulkchilik huquqidan jamiyatga 
nisbatan talab huquqi evaziga voz kechuvchi iqtisodiy agent. O’z navbatida 
jamiyatning o’zi va uning mol-mulki emas, balki xo’jalik jamiyatiga nisbatan 
majburiyat huquqlari ishtirokchining mulki hisoblanadi. 

---

57 
Kapitalist menejer – ishlab chiqarish jarayonining rahbari, xo’jayin 
funktsiyasini bajaruvchi, lekin mulkni yo’qotish xatariga ega bo’lmagan iqtisodiy 
agent qarama-qarshi turadi. 
Korxona va tashkilotlar uyushmasi (assotsiatsiyasi) mulki– ma’lum 
maqsad yo’lida uyushma tashkil etganlarning umumiy mulki. 
Korxona jamoasining mulki– ishchi va xizmatchilar jamoasi davlatdan yoki 
xususiy 
mulk 
sohibidan 
sotib 
olgan 
va 
umumiylashtirib, 
birgalikda 
o’zlashtiriladigan mulk. Bu yerda mulk ikkiga ajralmaydi, hamma mol-mulk va pul 
mablag’lari korxona jamoasi ixtiyorida turadi.