Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

MAVZUGA DOIR AMALIY MASHQLAR VA KEYSLAR: 
Muammo hammaga ma’lum usullar orqali yechilishi mumkin deb 
o’ylama!
1–misol. Siz – oldindan to’lash sharti bilan tovar partiyasini xarid 
qilmoqchi bo’layotgan korxona menejerisiz. Siz (barcha talabnomalarda tovar 
narxi va sifatining taxminan bir xil nisbati taklif etilayotganligini hisobga olgan 
holda) kimning sotish uchun talabnomasini afzal ko’rgan bo’lardingiz? 
a) davlat korxonasi; 
b) MCHJ; 
v) OAJ; 
g) to’liq shirkat; 
d) qo’shimcha mas’uliyatli jamiyat;
e) ishlab chiqarish kooperativi. 
Javob: g) aynan to’liq shirkat doirasida shartnomaviy majburiyatlarni 
ijro etishga rag’batlantiruvchi omillar eng yuqori: garov sifatida 
muassislarning mol-mulki ham, ularning shaxsiy nufuzi ham ishtirok etadi. 
2–misol. Biznesni tashkil etish aktsiyadorlik shaklining mutlaq afzalligi 
to’g’risidagi fikr to’g’rimi? 
a) ha; 

---

60 
b) yo’q. 
Javob: b), biznesni tashkil etish u yoki bu shaklining afzalligihamma vaqt 
nisbiy bo’lib, biznesning tavsiflariga va taqqoslash mezonlariga, masalan, 
boshqa tashkiliy muqobil variantlar doirasida transaktsiya xarajatlarining 
miqdoriga bog’liq. 
3–misol. Ro’yxatdan davlatning subinstitutlarini tanlang (ya’ni 
davlat bajaradigan funktsiyalarni bajarishga qodir bo’lgan tashkiliy 
tuzilmalar): 
a) tadbirkor; 
b) aktsiyadorlik jamiyati; 
v) klan (oilaviy-qarindoshchilik aloqalariga asoslangan tuzilma); 
g) universitet. 
Javob: g),ishonchni xususiy qozonishga yo’naltirilgan tashkilotlar 
davlatning 
substitutlari 
hisoblanadi. 
Ushbu 
tuzilmalar 
doirasida 
munosabatlarni gavdalantirish axborot almashishning narxdan boshqa 
kanallaridan, masalan, shaxsiy nufuzdan foydalanish imkonini beradi. 
SHuningdek, shaxsiy nufuz shartnomalar bajarilishining kafolati rolini ham 
o’ynashi mumkin.