Biokimyo pmd

Oqsillarni fraksiyalash yo‘li bilan ajratish
Oqsillar ekstratsiya qilingandan so‘ng ekstraktni sentrifugalash
yordamida to‘qima elementlaridan tozalaniladi va eritmaga o‘tgan
oqsillarni fraksiyalash yo‘li bilan ajratiladi. Hozirgi paytda quyidagi
usullar bilan oqsillar fraksiyalarga ajratiladi: tuzlar ta’sirida
cho‘ktirish, issiqlik ta’sirida denaturatsiyalash usuli, organik
erituvchilar yordamida cho‘ktirish, xromatografiya, gelfiltratsiya,
elektroforez, ultratsentri-fugalash usullari.
Oqsillarni tuzlar ta‘sirida cho‘ktirib ajratish
Oqsillarni ishqoriy va ishqoriy yer metall tuzlari ta’sirida cho‘ktirib
fraksiyalanganda ular o‘z xossalarini saqlab qoladi, chunki dializ yoki
gelfiltratsiya usuli bilan oqsil cho‘kmasidan tuzlar ajratib olinsa, oqsil
eritmaga o‘tadi. Bu usul biologik faollikka ega bo‘lgan fermentlarni
ajratib olishda katta ahamiyatga egadir.

---

32
Klinik laboratoriyalarda qon zardobidan globulin oqsillarini
ammoniy sulfatning yarim to‘yingan eritmasi, albumin oqsillarini
to‘yingan eritmasi yordamida ajratib olinadi. Tuzlar bilan oqsilni
cho‘ktirishda oqsilning tabiati tuzlarning konsentratsiyasi hamda
eritmani pH va temperatura ahamiyatga ega bo‘ladi.
Dializ usuli
Yuqori molekulali moddalarni past molekulali moddalardan yarim
o‘tkazgich membranalar yordamida ajratish usuliga dializ deyiladi.
Dializ usuli kolloid zarrachalarni yarim o‘tkazgich membranalardan
o‘tmasligiga asoslangan. Yarim o‘tkazgich membranalarga kollodiy,
sellofan, pergament qog‘ozlari misol bo‘ladi.
Inson va hayvon organizmida buyrakdagi Boumen – Shumlyanskiy
kapsulasining pardalari ham yarim o‘tkazuvchandir. Dializ uchun
ishlatiladigan asbobni dializator deyiladi. Oddiy dializator sifatida
kollodiy va sellofan qopchasi ishlatiladi. Cho‘ktirib ajratilgan oqsil
cho‘kmasini kollodiy yoki sellofan xaltachasiga joylab, distillangan suv
solingan idishga tushiriladi. Bunda vaqt o‘tishi bilan kichik molekulali
moddalar (tuzlar) xaltacha tashqarisidagi distillangan suvga chiqadi.
Oqsil esa yarim o‘tkazuvchi parda teshikchalaridan o‘tolmaydi va
xaltacha ichida qoladi.
Oqsillar aralashmasini ion almashuvchi, adsorbsiyalovchi
xromatografiya, gelfiltratsiyalash va afin xromatografiya yordamida
ham fraksiyalarga ajratiladi.