Biokimyo va molekulyar biologiya

A guruh vitaminlariga xos sifat reaksiyalari 
Vitamin A (retinol) o’simlik tarkibidagi qizg`ish-sariq pigmentni parchalanishi 
natijasida hosil bo’ladi. Jigarda va ingichka ichakda, karotinaza fermenti ta’sirida 
ajralib chiqadi. 
Vitamin A
1
(retinol) 
Karotinoidlar A vitaminining provitamini hisoblanadi. β - karotinnint 
simmetrik molekulasi parchalanishi natijasida 2 molekula A vitamini hosil bo’ladi. 
A vitamini hayvonlarning jigarida, buyragida, baliqlarning moyida, sutda va 
tuxumda uchraydi. A vitamini siklik yuqori molekulali spirt hisoblanadi. 
 
Uchxlorsurma bilan boradigan reaksiya 
Vitamin A uchxlorsurma bilan reakstiyaga kirishganda ko’k rangli birikma 
hosil bo’ladi. Bu reaksiya jarayonida uchxlorsurma suvni tortib oluvchi bo’lib ta’sir 
ko’rsatadi va bo’yalgan kondensatsiya mahsuloti hosil bo’ladi. 
Reaktivlar: a) uchxlorsurma (SbC
3
) ning 21-23%- li xloroformdagi eritmasi, 
b) baliq moyi, v) retinal atsetatning yog`dagi eritmasi, g) xloroform.
H
2
C
H
2
C
C
CH
2
C
C
CH
CH
2
= CH
C=CH-CH=CH-C=CH-CH
2
OH
CH
3
CH
3
CH
3
H
3
C

---

38 
Ishning bajarilishi: 2 ta probirka olib, ulardan bittasiga bir necha tomchi baliq 
moyidan, ikkinchisiga 1 tomchi retinal atsetatning yog`dagi eritmasidan tomiziladi va 
1 ml xloroformda eritiladi. Hosil bo’lgan eritmadan bir tomchi olib, ustiga 5 tomchi 
uchxlorsurmaning xloroformdagi eritmasidan tomiziladi. Natijada beqaror havorang 
yoki ko’k rang hosil bo’ladi. 
 
D guruh vitaminlariga xos sifat reaksiyalari 
D guruh vitaminlari steroidli tabiatga ega bo’ladi. Bulardan eng ahamiyatlisi 
vitamin D (ergokaltsiferol) hisoblanadi. Vitamin D ergosterindan ultrabinafsha nur 
ta’siri natijasida hosil bo’ladi.