Biologiya-iii variant

BIOLOGIYA-III VARIANT

1.O`simliklarning urug`larini o`nib chiqish harorati to`g`ri ko`rsatilgan qatorni toping.

№	O`simlik	+5^0C	+3^0C	+12^0C	+2^0C
1.	Beda				+
2.	Pomidor	+
3.	Sabzi	+
4.	Bug`doy		+
5.	Rediska				+
6.	Makkajo`xori				+

A) 2,3,4 B)1,3,5 C)4,5,6 D) 3,4,5
2.Qushlar uchun xos xususiyatni aniqlang 1)gavdasi suyri shaklda 2)miyachasi kuchsiz

rivojlangan 3)patlar epidermis hosilasi 4)parlar derma hosilasi 5) tanasi kalta 6) tanasi miqti 7)tasodifan suvga tushgan tovuq tezda halok bo’ladi 8)terisi quruq 9)patning tarkibi suyakdan iborat 10)patning tarkibi muguzdan iborat 11)mayna daraxt shoxlariga uya quradi

A) 3,5,6,7,8,10,11 B)1,2,3,4,5,6,7,8,10 C) 1,3,5,6,7,8,10,11 D)1,3,4,5,6,7,8,10,11

3. Tashqi qulog’i nog’ora parda bilan boshlanadigan (a) va tugallanadigan (b) hayvonlarni ko’rsating.

1) kasatka; 2) kichik taqaburun; 3) gatteriya; 4) oqquyruq; 5) xameleon; 6) delfin.

A) a – 1,6; b – 3,5 B) a – 3,5; b – 1,6 C) a – 3,5; b – 2,4 D) a – 2,4; b – 3,5

4. Nuqtalar o’rnini to’g’ri fikrlar bilan to’ldiring. Plimutrok zoti suqsun kabi … . 1) tuxumdan chiqqan bolalarining quloq teshigi ochiq bo’ladi; 2) tuxumdan chiqqan bolalarining ko’zi yopiq bo’ladi; 3) tuxumdan chiqqan bolalarining quloq teshigi yopiq bo’ladi; 4) tuxumdan chiqqan bolalarining ko’zi ochiq bo’ladi; 5) eshitish organi ichki va o’rta quloqdan iborat; 6) eshitish organi ichki, o’rta va tashqi quloqdan iborat. A) 1,3,5 B) 1,4,6 C) 2,3,6 D) 2,4,5

5.Quyidagilar ichidan zaharli ayiqtovonga tegishli nechta xususiyat berilgan 1)guli yumaloq sariq rangda 2)bargi yirik panjasimon 3)urug’I mavda ,qoramtir rangda 4)guliga tegib ketilsa,og’iz va tomoq qurishiga sababchi bo’ladi 5)bargidan ajraladigan suyuqlik ko’zga tushsa,odamni vaqtincha ko’rish qobiliyatini pasayishiga olib keladi 6)zaharlanish belgilariga ko’z qorachig’ining kengayishi belgisi uchraydi 7)tabobatda soch va terini parvarishda foydalaniladi 8)zaharlansa mo’ljal olish qobiliyati susayadi A)2 B)3 C)4 D)5

6. Bo`rsiq va tong`iz uchun umumiy bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang. 1.tog`li hududlar va to`qaylarda tarqalgan 2.O`zbekistonda tarqalgan 3.ponasimon tishlari kuchli rivojlangan 4.bo`yni kalta 5.to`kilgan meva va o`simliklarning yer osti tugunaklari bilan oziqlanadi 6.oyoqlari kalta 7.konussimon tishlari kuchli rivojlangan 8.to`da bo`lib yashaydi 9.nasl boshi hisoblanadi

A.6,2,5,1,7 B.4,1,2,7,5 C.8,9,4 D.2,3,4,1,7,8

7. Urg`ochisini dumi oq (a),erkagini dumi oq (b) bo`lgan qushlarning qaysi turkumga kirishini aniqlang. A.a-suv qushlari; b-cho`l qushlari B.a-tuyaqushlar; b-o`rdaklar C.a-g`ozsimonlar; b-tuyaqushlar D.a-chumchuqsimonlar; b-tuyaqushlar

8. Yuragida bir(I),ikki(II) va uch(III) xil qon bo`luvchi hayvonlarni aniqlang. a.cho`rtan b.bitiniya c.echkiemar d.gavial e.ohu

f.lansetnik g.baqa h.charx ilon

A.I-a,f; II-c,e,d; III-h,g,c B.I-b,a; II-e,d; III-c,h,g C.I-b,; II-e,c; III-h,d D.I-b,a,f; II-e,d; III-c,h,g

9. Oldingi oyoqlarining barmoqlar soni orqaoyoqlariga nisbatan bittaga kam bo`lgan hayvonlarni aniqlang. 1.gekkon 2.gavial 3.qurbaqa 4.kalxat 5.tapir 6.baqa 7.dengiz toshbaqasi 8.jo`rchi A.8,4,3,6 B.2,7,5,6 C.6,4,2,3 D.6,3

10. Jayron(a)va jayra(b)ning umri davomida o`sadigan a`zosini aniqlang. 1.konussimon tish 2.shoxlari 3.ponasimon tish 4.yassi tish 5.dumi A.a-3; b-5; B. a-2; b-1; C. a-3; b-2; D. a-2; b-3;

11. Agar birinchi tartib qoqish pating bitta patida birinchi o`siqchalar 20 ta bo`lsa,har bir ilmoqsiz o`siqchadan chiqqan ilmoqli o`siqchalar soni o`zakdan chiqqan o`siqchalar sonidan 3 barobar ko`p bo`lsa, 10 ta patdagi jami o`siqchalar sonini aniqlang.

A.12 000 B.36200 C.36000 D.12200

12. Kam tukli va ko‘p tukli chuvalchanglarning o‘hshashlik tomonlarini ko‘rsating? 1) tanasi halqalarga bo‘lingan 2) qon aylanish sistemasi yopiq tipda 3) lichinka bosqichi bo‘lmaydi 4) boshi tanadan ajralagan 5) ayirish sistemasi voronkasimon naychalardan iborat

A) 1,2,3,5 B) 1,2,5 C) 2,4,5 D) 1,2,4,5

13. Dafniya(1), gekkon(2) va sug`ur(3)ni tuyg`u organlarni aniqlang.

A.1-paypaslagichlari; 2-terisi; 3-tili B.1-mo`ylovlari; 2-terisi ; 3-terisi va mo`ylovlari

C.1-mo`ylovlari; 2-tili; 3- terisi va mo`ylovlari D.1-paypaslagichlari; 2-mo`ylovlari ; 3-terisi

14.Quyidagilardan qaysilari to’g’riligini tanlang. 1)askarida ingichka ichakda hazm bo’layotgan oziqni butun tanasi bilan so’rib oziqlanadi 2)exinakokk boshida ilmoq bo’lishi bilan qoramol tasmasimon chuvalchanglardan farq qiladi 3)rishta oyoq,ba’zan qo’l terisi ostidagi biriktiruvchi to’qimada parazitliq qiladi 4)askarida va bolalar gijjasini yuqtirmaslik uchun ko’lmak suvlarini ichmaslik va ko’katlarni yaxshilab yuvib istemol qilish kerak 5)yomg’ir chuvalchangi bir yil yashaydi 6)zuluklar chuchuk suvda yashab ,umurtqalilar qonini so’radigan yoki yirtqich hayot kechiradigan 400 ga yaqin tur kiradi A)1,3,5 B)2,4,6 C)1,4,5 D)2,3,6

15.Quyidagilar ichidan zaharli kanakunjitga tegishli nechta xususiyat berilgan 1)guli yumaloq sariq rangda 2)bargi yirik panjasimon 3)urug’I mavda ,qoramtir rangda 4)guliga tegib ketilsa,og’iz va tomoq qurishiga sababchi bo’ladi 5)bargidan ajraladigan suyuqlik ko’zga tushsa,odamni vaqtincha ko’rish qobiliyatini pasayishiga olib keladi 6)zaharlanish belgilariga ko’z qorachig’ining kengayishi belgisi uchraydi 7)tabobatda soch va terini parvarishda foydalaniladi 8)zaharlansa mo’ljal olish qobiliyati susayadi A)2 B)3 C)4 D)5

16.Quyidagi o’simliklarni dorivorlik xususiyatlari bilan to’g’ri moslashtiring. a-na’matak b-isiriq c-shirinmiya d-aloe

1)balg’am ko’chiradi,nafas yo’llari kasalliklarini oldini oladi 2)tish og’rig’I va milk allig’lanishini davolashda 3)shamollash va oshqazon ichak kasalliklarda 4)qonni suyultiradi va arterial bosimni tushurishda 5)kataraktada 6)nafas qisishida 7)quruq yo’tal va tomoq og’rig’ida A) a-3;b-5,6;c-7;d-1 B) a-3;b-1;c-4;d-2 C) a-4;b-7;c-5,6;d-1 D)a-4;b-5,6;c-7;d-3

17. Faqat o’simlik(a)va faqat hayvon(b) hujayrasiga hos hususiyatlar. 1)sitoplazmatik membrana ustida xitin qobiq mavjudligi 2)plastidaga ega bo’lish 3)hujayra qobig’i yupqa bo’ladi 4)hujayra shirasiga ega vakuolaning hosil bo’lishi va kattalashib borishi 5)qisqaruvchi va hazm qiluvchi vakuolasi mavjud A)a-2,4;b-3,5; B)a-1,2,4;b-3,5 C)a-1,2;b-4,5 D)a-3,5;b-2,4

18.Quyidagilardan Lui Paster(a) va Franchesko Redi(b) tajribalari uchun xos bo`lganlarni aniqlang. 1.ikkita kolbada go`sht qaynatdi 2.uchta shisha idish oldi. 3.idishlarning birini ochiq qoldirdi, birini zich berkitdi, birini doka bilan yopdi. 4.bir idishni ochiq qoldirdi 5.bir idishga “S” shaklidagi naycha uladi. 6.Qaynatma buzilganligi va buzilmaganligini aniqladi. 7.Pashshalar paydo bo`lgan va bo`lmaganligini aniqladi.

A.a-1,4,5,6 b-2,3,7 B.a-1,4,5,7 b-2,3,6 C.a-2,3,7 b-1,4,5,6 D.a-2,3,6 b-1,4,5,7

19.Tarozining bir pallasiga 5 ta ikki oylik o’rdak jo’jalari, 1 tadan qilquyruq va bakra qo’yilganda, ikkinchi pallasiga qaysi qush qo’yilsa tarozi pallari tenglashadi A) tuyaqush B) g’oz C) kurka D) pingvin

20. Quydagi qaysi turkumlar soxta mevaga ega 1) oshqovoq; 2) namatak; 3) targ’il olma; 4) o’rik; 5) qovoq; 6) olma; 7) shaftoli
A) 1,3 B) 2,5,6 C) 1,2,3,5,6 D) 4,7
21. Gulqo’rg’oni oddiy, meva turi yong’oqcha bo’lgan bir yillik (a) va ko’p yillik (b) o’simliklarni belgilang.
A) a-dorivor gulxayri; b-Barbadoss go’zasi B) asebarga; b-soya C) a-turkiston ismalog’i; b-saksovul D) asholg’om; b-achambiti

22. O'simliklarning anteridiysi (a) va arxegoniysi (b) uchun mos keluvchi ma'lumotlar berilgan javobni aniqlang

A) a- archaning urug'kurtagidagida hosil bo'ladi; b- qarag'ayda erkaklik jinsiy a'zosi hisoblanadi

B) a- Sharq saurida tuxum hujayra hosil qiladi; b- dala qirqbo'g'imining erkaklik o'simtasida yetiladi

C) a- dala qirqbo'g'imining spermatozoid hosil qiladi; b- dala qirbo'g'imining urg'ochilik o'simtasida yetiladi

D) a- yo'sinda tuxum hujayra hosil qiladi; b- zuhrasochning gametofitida rivojlanadi

23. Jadvalning qaysi qatorlarida (№) organizmlar, ularning xususiyatlari va ular mansub turkumlar muvofiq tarzda berilgan?

№	Organizm	Organizmlarning xususiyatlari	Turkum
1	mingdevona	gulkosachabarglari va gultojbarglari qo'shilgan	mingdevona
2	qilquyruq	o'q skeleti va bosh qutisi suyakka aylangan	losossimonlar
3	sariq chayon	og'iz organi ikki juft, ayrim jinsli, harakat organlari 4 juft	chayonlar
4	chumoli	ishchisi - ko'payish qobiliyatini yo'qotgan urg'ochilar	pardaqanotlilar
5	go'ngqarg'a	zog'chalar bilan katta gala hosil qiladi, baland daraxtlarning shoxida tunaydi	kaptarsimonlar
6	kartoshka	changchilari beshta	kartoshka

A) 3,5,6. B) 2,4,6. C) 1,2,5. D) 1,3,4

24. 1) sekvoyadendron 2) pixta. 3) zuhrasoch. 4) qirqbo'g'im. 5) zarang. 6) donasho'r. 7) saur. 8) marmarak. 9) funariya o'simliklarining gametalari hosil bo'ladigan tuzilmalar to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang

a) erkak gametalar anteridiyda yetiladi b) urg'ochi gametalar arxegoniyga yetiladi. c) urg'ochi gametalar murtak xaltada yetiladi. d) erkak gametalar chang donasida yetiladi

A) 1,5- c, d; 2,7- b,d; 4,9- a,b. B) 1,2- b,d; 3,4- a,b; 5,8- c,d. C) 3,9- a,b; 1,6- c,d; 2,3- b,d D) 1,7- b,d; 5,8- c,d; 2,9- a,b

25. Xolmon va olg'i o'simliklari qaysi xususiyatlari qaysi xususiyatlariga ko'ra bir bo'limga (a), bir sinfga (b) va bir oilaga (c) birlashtiriladi? 1) gullari ikki jinsli 2) meva hosil qiladi. 3) changchilari 6 ta. 4) murtagi bir urug'pallali 5) ildiz tizimi qo'shimcha va yon ildizlardan iborat. 6) barglari novdada ketma-ket o'rnashgan 7) barg yaprog'i yoysimon yoki parallel tomirlangan. 8) o'tkazuvchi naylarga ega. 9) gulli o'simlik

A) a-2,8, b-4,9, c-5,6. B) a-5,8, b-5,7, c-2,6. C) a-2,9, b-4,5, c-1,3. D) a-1,9, b-4,8, c-3,7

26. Jadvalning qaysi qatorlarida (№) organizmlar, ularning xususiyatlari va ular mansub turkumlar muvofiq tarzda berilgan?

№	Organizm	Organizmlarning xususiyatlari	Turkum
1	yo'rg'a tuvaloq	kaltakesaklar va mayda kemiruvchilar bilan oziqlanadi	tuvaloqlar
2	chigirtka	to'liq o'zgarish bilan rivojlanadi	ninachilar
3	oddiy lavlagi	ikki yillik o'simlik, changchilari beshta	sho'radoshlar
4	qora baliq	skeleti suyakdan iborat	karpsimonlar
5	oddiy jag'-jag'	gulkosachabarglari, gultojbargi to'rttadan	jag'-jag'
6	dorivor gulxayri	changchilari ko'p, barglari oddiy, yonbargsiz, bir yillik o't	gulxayri

A) 2,5,6. B) 1,4,5. C) 1,3,5. D) 1,2,4

27. «Baqa to‘nlarni» hosil qiluvchi organizmga hos hususiyatni aniqlang.

A) Tallomi och yashil rangda, shilimshiq bilan o‘ralgan B) Sahro baqasi buni hosil qiladi

C) qizil suvo‘t bo‘lib, tallomi bir qavat hujayralardan iborat D) ko‘p hujayrali qo‘ng‘ir suvo‘ti bo‘lib, asosan, dengizda uchraydi

28. Quyidagilarni to’g’ri juftlang. 1)archa;2)terak;3)o’rik;

a) bo‘yi 20 metrgacha yetadigan, barglari tangachaga aylangan ko‘p yillik o‘simlik b) Juda sekin o‘sadi, ming yil yashaydi

c) uzunligi 30– 45 m, bargi oddiy tuxumsimon, poyasi tik va tez o‘suvchi daraxt

d) Pishgan mevasi yurakni quvvatlantirishda, qonni suyultirishda katta ahamiyatga ega

e) Chang va shovqinni yaxshi yutadi f) Dastlab gul kurtaklari, keyin barg kurtaklarini yozadi

A) 1-a,b;2-c,e;3-d,f; B) 1-c,b;2-a,e;3-d,f; C) 1-a,b;2-c,f;3-d,e; D) 1-c,b;2-f,e;3-d,a;

29.Dala qirqbo`g`imi bahorgi(a) va yozgi(b) poyasiga xos xususiyatlarni aniqlang.

1.yashil rangda 2.qo`ng`ir rangda 3.nozik spora beruvchi poya 4.uchki qismida spora beruvchi boshoq bo`ladi. 5.fotosintez qilib, ildizpoyada oziq modda to`playdi.6.shoxlanmaydi

A.a-2,4,6 b-1,3,5 B.a-1,2,5,6 b-3,4 C.a-1,3,5 b-2,4,6 D.a-2,4,5 b-1,3,6

30.Hayvonlarni farqli belgilari qaysi javobda to’g’ri berilgan A)ichburug’ ambyobasi hujayrasi ichida bosimni saqlaydigan qisqaruvchi vakuolasi borligi bilan oddiy ambyobadan farq qiladi B)daryo qisqichbaqasining qon aylanish sistemasi ochiq bo’lishi bilan butli o’rgimchakdan farq qiladi C)chuchuk suv shillig’ining ko’zi paypaslagichi asosida yalang’och shilliqniki paypasgichi ustida joylashgan D)karam kapalagining og’iz teshigi atrofida ikki juft jag’ning bo’lishi bilan yashil bronza qo’ng’izidan farq qiladi