Biologiya kafedrasi “dak ga tavsiya etaman” Tabiiy fanlar va geografiya fakulteti dekani dots. A. Nazarov
O’quvchilarni mustaqil va ijodiy fikrlashni rivojlantirish yo’llari
Download 498.93 Kb. Pdf ko'rish
|
biologiya darslarida oquvchilarning individual faoliyatini tashkil etishning pedagogik asoslari (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.3. Uzluksiz ta’lim tizimida biologiyani o’qitishni tashkil etishning pedagogik shart-sharoitlari
2.2.O’quvchilarni mustaqil va ijodiy fikrlashni rivojlantirish yo’llari. Fan-texnika rivojlanishining jadallashuvi jamiyatning ijtimoiy, iqtisodiy, mahnaviy, madaniy, ilmiy-texnikaviy extiyojlaridan kelib chiqqan holda ta‘lim tizimi oldiga muayyan maqsad va vazifalarni qo‘yadi. O‘zbekiston Respublikasining «Ta‘lim to‘g‘risida»gi qonun [2] va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da [3] o‘z aksini topgan bu talablar maqsadi har tomonlama kamol topgan, bozor iqtisodiyoti sharoitiga moslashgan, jamiyat, davlat va oila oldidagi o‘z javobgarligini his etadigan kishilarni tarbiyalashdan iborat. Bu talablarni amalga oshirish uchun o‘qitishning samarali shakllari va vositalarini ishlab chiqib, ta‘lim jarayoniga tadbiq etish, ta‘limning o‘quvchi shaxsiga qaratilgan demokratik yo‘nalishlarini rivojlantirish, didaktik va axborot vositalarining yuqori samara oeradigan yangi avlodini yaratish va tahlim jaraniga joriy etish zarur.O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi hamda «Ta‘lim to‘g‘risida»gi Qonunda ta‘lim va tarbiyaning insonparvar, demokratik xarakterda ekanligi ta‘lim jarayonining uzluksizligi, izchilligi, dunyoviyligi, bilim olishning hamma uchun ochiqligi yozilgan [1; 2]. Davlatimiz tomonidan biologiya ta‘limi sohasidagi oldinga qo‘yilgan vazifalarni muvoffaqiyatli hal qilinishi uchun eng avvallo uzluksiz tahlim tizimida biologiyadan ta‘lim va tarbiyani tashkil etishning nazariy asoslari bo‘lgan lidaktik tamoyillarni aniqlab olish zarur.
Pedagogik adabiyotlarda o‘qitish tamoyillari sifatida ta‘lim gizimining tuzilishi, mohiyati, qonuniyatlari, didaktik faoliyatni tashkil etishda va boshqarishda namoyon bo‘ladigan bilimlar ta‘minoti
tushuniladi. O‘quvchilarning bilish faoliyatini tashkil etish va boshqarish masalalari Yu.K.Babanskiy , A.Abg‘shkasg‘shova , Dj.U.Baysalov , V.P.Bespalg‘ko, Yu.G.Tatur , V.V.Davg‘vdov , V.S.Konyushko , V.A.Napyorov , R.A.Nizamov va boshqalarning ishida yoritilgan. Pedagogik olima J.O.Tolipova biologiyani o‘qitish tamoyillarini biologiya ta‘limi mazmunini va ta‘lim-tarbiya yo‘nalishini belgilaydigan guruhlarga ajratadi. Birinchi guruҳga ilmiylik, tizimlilik, ko‘rgazmalilik, nazariyani amaliyot bilan bog‘lash, mantiqiy ketma - ketlik, samaradorlik tamoyillari; ikkinchi guruhga pedagogik jarayonni demokratlashtirish, ta‘limni individuallashtirish, 40
differentsialashtirish, ta‘limga turlicha yondashuv bilan bog‘liq tamoyillar kiritilgan.Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ta‘limni tubdan isloh kilishning bosh maqsadi yuqorida ko‘rsatib o‘tilgandek har tomonlama kamol topgan, jamiyat hayotiga moslashgan, ta‘lim va kasb-xunarni ongli va puxta o‘zlashtirgan, jamiyat va oila oldida javobgarlikni his etadigan, mutaqil za ijodiy fikrlay oladigan kishilarni tarbiyalashdan iborat. Bu jarayonda biologiya fanlari juda muxim ahamiyatga ega. Chunki biologiya fanlaridan olingan bilimlar yoshlarning atrof muhitga va umuman organik dunyoga nlmiy qarashlarini to‘gri shakllanishiga yordam beradi; ona tabiat go‘zalligini his etish va uni sevishga o‘rgatadi.Biologiya tahlimining didaktik maqsadi o‘quvchilarga biologiyaning qonuniyatlarini o‘rgatish, ularda aqliy, ahloqiy, ma‘naviy, mehnat ma‘lum darajada kasbiy ko‘nikmalarni shakllantirishdan iborat. Biologik ta‘limning tarbiyaviy maqsadi o‘quv jarayonida yuksak ma‘naviy va ma‘rifiy fazilatlarga ega bo‘lgan, o‘z xalqi va yurtini, milliy hamda umuminsoniy qadriyatlarni hurmat qiladigan, Vatanga sodiq bo‘lgan, yurtimiz tabiatini sevadigan, uni asrab avaylaydigan vatanparvar, mjtimoiy barkamol shaxsni tayyorlashdan iborat. Biologik ta‘limning rivojlantiruvchi maqsadlari esa ta‘lim oluvchining atrof muhitga, tariklik to‘grisidagi ilmiy, mahnaviy, ahloqiy dunyoqarashini
shakllantirish, uning bilimlarni o‘zlashtirish va mustaqil ijodiy
fikrlash qobiliyati, nutq, muomala madaniyatini rivojlantirishdan iborat.Yuqorida keltirilgan maqsadlarga erishish uchun ta‘limning barcha bosqichlarida ta‘lim oluvchining dasturiy bilim, tasavvur va ko‘nikmalari asosida ularning mustaqil faoliyati samarasini oshirish, uning ilmga va o‘quv faniga qiziqishini kuchaytirish, unga mustaqil faoliyat ko‘rsata olishi, bugungi axborot oqimidan oqilona foydalanishi uchun zarur imkoniyat va shart-sharoit yaratib berishdan iborat.
Biologiya fanlarini, jumladan biologiyani o‘qitishning samarasini keskin oshirish uchun quyidagi mummolarni hal etish zarur:
- o‘qitishning barcha shakllari - dars va sinfdan tashqi mashgulotlar uchun ta‘lim va tarbiyaning samarali zamonaviy vositalarini ishlab chiqish sa ta‘lim jarayoniga joriy etish;
41
- biologiyani mustaqil o‘rganishning samarali metodlarini ishlab chiqish va joriy etish; . - bilim olishni individuallashtirish, o‘qitishni o‘quvchilarning kobiliyati va tayyorgarlik darajasiga binoan tabaqalashtirish; - o‘qitishni zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalar asosida tashkil etish; ,
- o‘quv-metodik adabiyotlarning ilgor
pedagogik va
axborot texnologiyalariga moslangan yangi avlodini yaratish va o‘quv jarayoniga tadbiq etish;
- biologiya tahlimida xalqimizning boy mahnaviy va ilmiy mehrosidan keng foydalanish;
biologik ta‘limni ukuvchilarning faol mustaqil faoliyatiga asoslanib tashkil etishga imkon beradigan vositalarni ishlab chiqish; :
- o‘quvchining o‘z bilimini o‘zi baholashi va nazorat qilishi texnologiyasini o‘quv jarayoniga tadbiq etish orqali uning mehnatini engillashtiradigan va ragbatlantiradigan demokratik tamoyillarini :rivojlantirish;
- o‘qitish jarayonida o‘quvchilar ongiga milliy istiqlol goyalarini singdirish.Pedagogik jarayonning demokratik tamoyilda qayta
qurish, rivojlantirish o‘quvchilarning mustaqil faoliyatini rag‘batlantirish va belgilangan maqsadga yo‘naltirish; ularning individual faoliyatini cheklamaslik, mashg‘ulotni o‘quvchilar hohishi va istaklariga qarab tashkil etishni taqozo etadi.
Yuqorida keltirilgan tamoyillarni amalga oshirish ta‘limni davlat va ijtimoiy talablarga mos holda qayta qurish va rivojlantirishni talab etadi. Buning uchun o‘qitishning barcha shakllari - darslar, dars va sinfdan tashqari ishlar, ekskursiyalardan hamda o‘qitish vositalari va metodlaridan samarali foydalanish, pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalanishning metodik asoslarini ishlab chiqish, ta‘lim tarbiyaning uzviyligini ta‘minlash zarur bo‘ladi. Ta‘lim tarbiyaning uzviyligi o‘quv jarayonini aqliy, ahloqiy, vatanparvarlik, jismoniy, gigienik, mehnat, iqtisodiy, estetik, ekologik tarbiya
42
bilan birga olib borish orqali ta‘minlanadi.
Ta‘limni isloh qilish bilan birga o‘quv jarayonida shakllanadigan yangi pedagogik munosabatlar har bir o‘quvchiga individual yondashuv, yahni gahlim
jarayonini differentsiallashtirish asosida o‘qitishning shaxsga mo‘ljallangan texnologiyasini qo‘llashni taqozo etadi.
Differentsiallashgan yondashuv o‘rtacha o‘zlashtiradigan o‘quvchiga mo‘ljallab tashkil etishdan voz kechishdan iborat. Pedagogikadagi «bilimlarni to‘liq o‘zlashtirish», «har xil darajali o‘qitish», «guruh bo‘lib o‘qitish», «modulli o‘kitish» va boshqa texnologiyalar o‘quv jarayonini har bir o‘quvchining shaxsiy xususiyatlari, o‘qitish mazmunining har xil murakkablik darajasi za o‘quv muassasasining o‘ziga xos xususiyatlariga moslab tashkil etishga yordam beradi. :
; O‘quv jarayonini individuallashtirish va ixtisoslashtirish o‘tuvchilarda bilim olishga qiziqishning paydo bo‘lishiga bog‘liq.O‘quv maqsadlarining yuqorida qursatilgan B.Blum tomonidan ishlab
chiqilgan klassifikatsiyasi xorijiy mamlakatlarda o‘qitish natijalariga baho berishda keng foydalaniladi . Mazkur klassifikatsiya o‘quv yurtlariga o‘quvchilarni bilish faoliyati maqsadiga ham mos keladi.
O‘qitishni o‘quvchi shaxsiga qaratilgan individual o‘qitish orqali bilimni to‘liq o‘zlashtirish texnologiyasini tadbiq qilinishi an‘anaviy o‘qitish sistemasidan voz kechish va uni tubdan isloh qilishni taqozo etadi. Mazkur sistemani o‘quvchilar soni ko‘p bo‘lgan ma‘ruza o‘qiladigan guruhlarda foydalanish imkoni bo‘lmaydi. Bir muncha kichikroq 10-15 o‘quvchi o‘qiydigan laboratoriya mashg‘ulotlarida mazkur texnologiyani ko‘llash uchun
muayyan imkoniyatlar mavjud. Buning
uchun laboratoriya mashgulotlaridan o‘quvchilarning individual qobiliyati va o‘zlashtirish darajasiga mos keladigan, murakkablik darajasi har hil bo‘lgan o‘quv-metodik ta‘minot ishlab chiqish zarur.
pedagogik shart-sharoitlari
Bologiyadan laboratoriya mashg‘ulotlarida o‘quvchilarning faolligini ta‘minlash, ularning individual ishlashlari uchun qulay sharoit yaratish
43
ta‘lim jarayoni samaradorligini ta‘minlovchi asosiy omillardan biridir. individuallik (lotincha - ajralmas, o‘ziga xos) - har bir inson ruhiyatining takrorlanmas o‘ziga xosligi, o‘z faoliyatini jamiyat-tarixiy madaniyatlari rivojlanishining sub‘ekti sifatida amalga oshiradi . Insonning individualigi uning o‘zi uchun xos bo‘lgan intellektual, motivatsion, irodalilik, emotsional, amaliy, o‘z-o‘zini boshqarish, va boshqa xususiyatlarini qamrab oladi.
Intellektual xususiyatlar bilish jarayonlari [ diqqat, idrok, tasavvur, Xotira], fikrlash turlari [ijodiy, bilish, nazariy, emperik, patogen va boshqalar], tafakkur [ tahliliy fikrlash
doirasi, obrazli, ko‘rgazmali- obrazli tafakkur], aqliy sifatlari [uddaburonlik, mustaqillik, tanqidiylik], fikrlash operatsiyalari [tahlil,sintez, tizimlashtirish, abstraktlash, formallashtirish, aniqlashtirish,interpritatsiya va h.k.] orqali tavsiflanadi .
pedagogik jarayon yaxlit tizim sifatida didaktikaning asosiy printsiplari ta‘limni va tarbiyani individuallashtirish o‘zaro bogliqligini tadqiq etadi. O‘quv-tarbiya jarayoni bilim va ko‘nikmalarni o‘zlashtirishni ta‘minlash bilan birga ijtimoiy muhitda tarbiyalanishni ham ta‘minlaydi. Individual yondashuv - metodikaning bir printsipi bo‘lib, unda o‘qituvchi o‘quvchilarning shaxsiy xususiyatlari, qiziqishlari, ehtiyojlarini hisobga olib, individual model asosida o‘quv faoliyatini tashkil etadi; ular bilan muloqotda yuksak madaniyatni namoyon qiladi va hamkorlikka kirishadi.Laboratoriya mashg‘ulotlarida o‘quvchilarning individual ishlarini faol tashkil etishda tabaqalashgan ta‘lim texnologiyasidan keng foydalaniladi. Tabaqalashgan ta‘lim texnologiyasi o‘quv jarayonining muayyan qismining didaktik maqsadini amalga oshirishga imkon beradigan mazmun, vosita va shakllar tahminotsidan iborat .Mazkur texnologiyaning afzalliklari quyidagilardan iborat:
- o‘qituvchining o‘quvchilar bilan faol va individual muloqoti ta‘minlanadi: kuchsiz o‘quvchilarga yo‘llanma, qobiliyatli o‘quvchilarga e‘tibor berish imkoniyati vujudga keladi; - o‘quvchilarning bilimlarni mustahkamlash imkoni va kasbiy mahorati ortadi.
44
- qobiliyatli o‘quvchilarning o‘z bilimlarini namoyon qilishga, o‘rta o‘zlashtiradigan o‘quvchilarning bilim olishga qiziqishi ortadi; - o‘quvchilarda laboratoriya mashgulotiga qiziqish va ehtiyoj tug‘iladi. Tabaqalashgan ta‘lim - o‘qitish shakli va o‘qitish jarayonini tashkil
etish modeli bo‘lib, unda o‘qituvchi har bir o‘quvchi bilan individual ishlaydi. O‘quvchilar o‘zlarining shaxsiy xususiyati, qobiliyati, qiziqishi va ehtiyojiga moslab tuzilgan o‘quv to‘shiriqlarini bajarishadi, ya‘ni o‘qitish vositalari [darslik, ko‘rgazmali va didaktik materiallar, kompgpyuter] bilan yakka tartibda ishlashadi.
Individual ta‘limning asosiy afzalligi, o‘quvchi o‘quvchilarning o‘quv faoliyatini tashkil etish, ta‘lim mazmuni, vositalari va metodlarini tanlashda ularning shaxsiy xususiyatlari va faolligini hisobga oladi. Shu sababdan mazkur jarayonni jadallashtirish, o‘quvchini o‘quv topshiriqlarini bajarishda mo‘ljalni to‘gri olishiga va tezroq moslashishiga, o‘z imkoniyatlari darajasida bilim va ko‘nikmalarni egallashlariga imkon yaratiladi.Biz ishlab chiqqan metodika asosida individual ishlarni tashkil etishda har bir o‘quvchiga alohida to‘shiriq beriladi. Topshiriqlarni o‘quvchilar bir-birlarining yordamisiz mustaqil bajarishlari zarur.
Laboratoriya mashg‘ulotini bunday usulda tashkil etish uchun har bir o‘quvchiga o‘quv- metodik ta‘minot tarqatib berilishi zarur bo‘ladi.
Individual ish shakli ayniqsa, ta‘lim oluvchilarning individual qobiliyati va imkoniyatini inobatga olingan holda o‘quv jarayonini tashkil etilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi. Shuningdek, o‘quv-metodik ta‘minotda keltirilgan to‘shiriqlarni asosan o‘quvchilar mustaqil bajarishadi, ya‘ni mashg‘ulot asosan o‘quvchilarning individual mustaqil faoliyatiga asoslanadi. Shu o‘rinda mustaqil bajariladigan ishlar xususida ham to‘xtalib o‘tmoqchimiz.Mutaxassislar tayyorlash tizimini tubdan qayta qurish, o‘quv-tarbiya jarayonining ahamiyatini oshirishda o‘quvchilarning mustaqil faoliyatiga asoslangan laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish muhim o‘rin egallaydi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, o‘quvchilar mustaqil faoliyatiga asoslangan laboratoriya mashgulotlarida bilim olishi bilan birga, ularda ko‘nikma va malakalarini 45
shakllanishiga imkoniyat tugiladi.
Pedagog olima N.N.Azizxo‘jaevani fikricha, amaliyotda xususiy -didaktik maqsadlarga muvofiq mustaqil ishlarning 4 ti‘i (bosqichi)
amalga oshiriladi. O‘quvchilarning mustaqil faoliyatiga asoslangan mustaqil ishlar
xususiy-didaktik maqsadining birinchi tipi
sirtdan qaraganda faoliyatning algoritmik ma‘lumotlari va vazifalar sharoitidan, ya‘ni dastlabki bilimlarni [ birinchi bosqich] o‘zlashtirilishi omillari asosida o‘quvchilar ongida tushunchalarning shakllanish va malaka hosil bo‘lishdan iborat. Bu maqsadga erishish uchun o‘quvchilar tomonidan idrok kilinadigan vazifalarni yechish zarur. I
o‘zlashtirilgan axborotlarni xotirada qayta ishlash, tipik vazifalarni, ya‘ni bilishning ikkinchi bosqichini bajarishga qaratilgan bilimlarning shakllanishidan iborat. Bu maqsadga idrok qilinadigan masalalarni yechish chogida o‘quvchilardan tanlab olingan dalillarni tavsiflash asosida ob‘ektlar va hodisalarni aniq bayon qilish yoki o‘rganilayotgan ob‘ekt va hodisalarning o‘zgarishi sababini asoslash va uni ifodalash orqali erishish mumkin. Ikkala holda ham o‘quvchilar ilgari egallagan, shakllangan bilimlar tizimini to‘g‘ri jalb qila olish va faollashtira olish asosida bajarishlari lozim. O‘quvchilarning bilish [ idrok qilish] faoliyati avval o‘zlashtirilgan o‘quv axborotining mazmuni va tuzilmasini qayta ishlash, qisman qayta loyihalash va yangilashdan iborat bo‘ladi. Bunday qayta loyihalash yangilash tavsif qilinayotgan ob‘ektni tahlil qilish, berilgan vazifani turli yo‘llar bilan bajarish, ulardan eng to‘gri yoki mantiqiy izchiligini to‘ish va yechish usullarini tanlash orqali amalga oshiriladi. O‘quvchilar mustaqil faoliyatiga asoslangan ishlarning bu tipida mansub ishlarda Vazifalarning hal qilinish g‘oyasi e‘lon qilinib, o‘quvchilardan ushbu g‘oyani rivojlantirish va konkret sharoitga tatbiq etish talab qilinadi.O‘quvchilar mustaqil faoliyatiga asoslangan ishlar xususiy-didaktik maqsadining uchinchi tipi - tipik bo‘lmagan vazifalarni bajarish davrida shakllanadigan bilimlardan iboratdir. Bu
bosqichga o‘quvchilardan o‘rganilayotgan ob‘ektdagi o‘zgarishlar sabablarining algoritmik asoslarini tuzishni talab qiladigan [ idrok
46
qilish] masalalarini yechish jarayonida erishish mumkin. Mustaqil ishlarning uchinchi tipi bajarishdagi bilish
faoliyati umuman olganda bilim, malaka, ko‘nikmalarni ko‘chirishni amalga oshirish yo‘li bilan avval o‘zlashtirilgan va qolipga tushgan [muayyan algoritmik harakatlar] tajriba asosida yangi faoliyat tajribasini to‘plash va namoyon qilishdan iborat bo‘ladi. Bu tipdagi ishlarning mohiyati izlanish, yechimlar goyasini ifoda qilish, amalga oshirishdan iborat. Bunday ishlar qolipga tushgan tajribalar doirasidan doimo chetga chiqadi. Fikrlashning jonli jarayonida o‘quvchilardan to‘shiriqlarni avval o‘zlashtirilgan o‘quv axborotlari, ularga yangi nuqtai - nazardan yondashish orqali amalga oshirish talab etiladi.O‘quvchilar mustaqil faoliyatiga asoslangan ishlar xususiy-didaktik maqsadining to‘rtinchi tipi ijodiy faoliyatga omillar yaratishdan iborat. Bunday ishlarni bajarishda o‘quvchilarning bilish faolligi ularning muhokama qilinayotgan ob‘ekt mohiyatiga tobora chuqur kirib borishi, zarur
bo‘lgan yangi, oldindan noma‘lum bo‘lgan g‘oyalarni topish va yangi axborotlarni yuzaga keltirish uchun zarur bo‘lgan yangi munosabatlarni o‘rnatishdan iborat. Bunda o‘quvchi qo‘yilgan vazifalarni bajarishning har bir bosqichida o‘zi yaratishi lozim bo‘lgan, uning uchun yangi bo‘lgan harakatlarning mohiyati, u yoki bu axborot xarakteri ustida bosh qotirishga majbur bo‘ladi.Pedagogikaga oid adabiyotlarda keltirilgan ma‘lumotlarga asoslanib zoologiyadan laboratoriya mashg‘ulotlarida o‘quvchilarning mustaqil faoliyatiga asoslangan ishlarni quyidagi shakllarga ajratish mumki :
- namunalar bo‘yicha mustaqil ishlar; - rekonstruktiv-variativ mustaqil ishlar; - evristik [ qisman, ijodiy] xarakterdagi mustaqil ishlar; - ijodiy tadqiqot xarakterdagi mustaqil ishlar. Namunalar bo‘yicha mustaqil ishlar tipik vazifalarni, turli xil mashqlarni namuna asosida yechishdan iborat. Bunday mustaqil ishlar o‘quv
materialini o‘zlashtirish uchun imkon yaratadi, lekin o‘quvchilarning ijodiy faolligini o‘stirishga yordam bermaydi. Bu tipdagi mustaqil ishlarga odatda laboratoriya mashgulotlarida foydalaniladgan darslik va o‘quv materiallari 47
asosida obhektning rasmini chizish, o‘rganilayotgan obektnning sistematik o‘rnini aniqlash kabi to‘shiriqlarni kiritish mumkin.Ijodiy tadqiqot xarakterdagi mustaqil ishlarda muammoli vaziyatning yuzaga kelishini taqozo qiladigan sharoit yaratish vazifa qilib qo‘yiladi. O‘quvchi o‘z faoliyatida tayyor namunalardan foydalanmasdan masalaning hal qilinish yo‘llarini qidiradi va tadqiq qiladi. Bunday ishlar sirasiga eksperiment qo‘yish, jihozlar, maketlar va dastgohlarni loyihalash bilan bog‘liq bo‘lgan to‘shiriqlarni kiritish mumkin. Laboratoriya mashg‘ulotlarida ijodiy tadqiqot xarakteridagi ishlar vaqt cheklanganligi
tufayli kam o‘tkaziladi. Bunday ishlar qatoriga qon aylanish, ҳazm qilish,harakatlanish organlari, nerv sistemasi funktsiyasi [ reflekslar]ni o‘rganish bilan bogliq bo‘lgan, o‘quvchilardan ijodiy yondashuvni talab qiladigan eksperimental tipdagi topshiriqlarni kiritish mumkin.Shunday qilib, mustaqil ishlar o‘qitishning eng muhim metodi bo‘lib, ularda mashg‘ulotlarga tayyorlanish, olingan bilim, malaka va ko‘nikmalarni mustahkamlash jarayonida o‘quvchilarning individual faolligi oshadi. O‘quvchining laboratoriya mashg‘ulotlarini samarali tashkil etishning asosiy shartlari quyidagilardan iborat:
- o‘quvchilar mustaqil faoliyatining ilmiy asoslanganligi va ularning tadqiqiy xarakteri;
- o‘quvchilarda o‘z bilimlarini mustaqil oshirib borishga bo‘lgan ehtiyojning shakllanishi;
mustaqil ishlar bo‘yicha qo‘yiladigan topshiriqlarning ividuallashtirilganligi; -
mustaqil ishlarni tashkil etishga
metodik rahbarlik qilinishi. O‘qituvchi laboratoriya mashg‘ulotlarida har bir o‘quvchining mustaqil
faoliyati uchun zarur bo‘lgan sharoitni yaratib berishi lozim. Individual va mustaqil faoliyat natijasida har bir o‘quvchi aqliy va amaliy ish uslublarini o‘zlashtiradi; o‘z yutugi va faoliyatini baholashni o‘rganadi; barcha imkoniyatlarni ishga soladi.
Download 498.93 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling