Biologiya kafedrasi “dak ga tavsiya etaman” Tabiiy fanlar va geografiya fakulteti dekani dots. A. Nazarov


Download 498.93 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/5
Sana17.06.2020
Hajmi498.93 Kb.
#119623
1   2   3   4   5
Bog'liq
biologiya darslarida oquvchilarning individual faoliyatini tashkil etishning pedagogik asoslari (1)


2.4 

.

 

Individual  va  mustaqil  bilish  faoliyatini  tashkil        etish  metoddan 

foydalanilgan dars ishlanmalari.

 

 

48 


Mavzu:  Odam  tanasi  tuzilishi  va  funktsiyasining  evolyutsion  rivojlanishi. 

Hujayra. 



Darsning  ta’limiy  maqsadi:  O‘quvchilarga  odam  hayvonot  olamining  uzoq 

yillik  evolyutsiya  jarayoni  mahsuli  ekanligi,  odamning  rivojlanishida 

mehnatning  roli,  mehnat  va  nutq  tufayli  fikrlash qobiliyatining rivojlanishi, 

hujayra  tuzilishi,  kimyoviy  tarkibi,  hujayralarning  hayotiy  jarayonlari  haqida 

tushuncha berish. 

Darsning  tarbiyaviy  maqsadi:  O‘quvchilarga  odam  tanasi  tuzilishi  va 

funktsiyasining  evolyutsion  rivojlanishi,  hujayra  haqida  ma‘lumot  berish  orqali 

gigienik, estetik tarbiyani kuchaytirish. 

Darsning  rivojlantiruvchi  maqsadi:  O‘quvchilarning  odam  evolyutsiyasi  va 

hujayra  haqidagi  tushunchalarini,  organik  olam  evolyutsiyasi  haqidagi 

bilimlarini, so‘zlashish va muloqot madaniyatini, darslik bilan mustaqil ishlash 

qobiliyatini rivojlantirish. 



Darsning  jihozi:  Odam  evolyutsiyasini  va  hujayra  tuzilishini  ifodalovchi 

ko‘rgazma qurollar. 



Darsda  foydalaniladigan  texnologiya:  Hamkorlikda  o‘qitish  texnologiyasi 

[o‘quvchilarning kichik guruhlarida ishlash]. 



Asosiy  tushunchalar:  Odamning  evolyutsion  rivojlanishi,  hujayra  tuzilishi, 

organoidlarining vazifasi, kimyoviy tarkibi, hujayraning bo‘linishi. 

Darsning borishi: 

I. Tashkiliy qism. 

II. O‘tgan mavzuni test savol-topshiriqlari yordamida aniqlash va  o‘quvchilarni 

baholash. 

1. Quyidagi kitoblarning qaysi biri Dehlida ko‘p marta nashr qilingan? 

A) «Davolash bo‘yicha qo‘llanmaga kirish»   V) «Tabiblar shohi haqida so‘z» 

S) «Oddiy dorilar haqida katta to‘plam» D) «Bemorning parhezi» 

2. Ibn Sinoning ―Kitob al-qonun fit tibb‖ asari nechta kitobdan iborat? 

A) 2 ta V) 3 ta S) 5 ta D) 4 ta 

3. Odam organizmi tuzilishini qaysi fan o‘rganadi? 

A) gigiena V) anatomiya S) fiziologiya D) barchasi 


 

49 


4. Jarrohlik sohasida ilmiy ishlar olib borgan olimni aniqlang. 

A) Raximov V) Qodirov S) Zufarov D) Oripov 

5. ―Saydana‖ asarining muallifi qaysi javobda to‘g‘ri ko‘satilgan? 

A) Ismoil Jurjoniy V) Abu Rayhon Beruniy S) Najibuddin Samarqandiy D) Abu 

Mansur Buxoriy 

III. Yangi mavzu bayoni: 

Sinf o‘quvchilarini 4 ta guruhga bo‘linadi  mazkur mavzu mantiqiy tugallangan 

fikrli quyidagi qismlarga bo‘linadi va o‘quvchilarga tarqatiladi: 

1.  Odam  hayvonot  olamining  uzoq    yillik  evolyutsiya  jarayoni  mahsuli. 

Odamning shakllanishida mehnatning roli. 

2. hujayraning tuzilishi va tarkibiy qismlarining vazifasi. 

3. Hujayraning kimyoviy tarkibi. 

4. Hujayralarda kechadigan hayotiy jarayonlar. 

Yuqoridagi qismlar bo‘yicha mustaqil ish topshiriqlari tuziladi. 

1 – guruh uchun o’quv  topshiriqlari. 

Topshiriqning  didaktik  maqsadi:  Odam  hayvonot    olamining    uzoq  yillik 

evolyutsiyasi jarayoni mahsuli ekanligini o‘rganish. 

 

№ 



 

O‘quvchilar  o‘zlashtirishi  lozim  bo‘lgan  materiallar 

yuzasidan o‘quv  topshiriqlari 

Topshiriqni 

bajarish 

yuzasidan 

ko‘rsatmalar 

 

 



1. 

 

2. 



 

3. 


Darslikdagi matnni diqqat bilan o‘qib, quyidagi savollarga 

javob toping va topshiriqlarni bajaring. 

Odam evolyutsiyasi haqida qaysi fanlar dalillar keltiradi? 

Mehnat  qilish  tufayli  odam  tanasida  qanday  o‘zgarishlar 

ro‘y bergan? 

Odam rivojlanishida qanday omillar muhim rol o‘ynashini 

aniqlang. 

 

O‘quvchilar 



guruhi  bilan 

hamkorlikda 

ishlang 

2 – guruh uchun o’quv  topshiriqlari. 

Topshiriqning  didaktik  maqsadi:  Hujayra  tuzilishi  va  tarkibiy  qismlarining 

vazifasi bilan tanishish. 


 

50 


№  O‘quvchilar  o‘zlashtirishi  lozim  bo‘lgan  materiallar 

yuzasidan o‘quv  topshiriqlari 

Topshiriqni 

bajarish 

yuzasidan 

ko‘rsatmalar 

 

 

1. 



 

2. 


3. 

4. 


Darslikdagi matnni diqqat bilan o‘qib, quyidagi savollarga 

javob toping va topshiriqlarni bajaring. 

Hujayrani  kim  qachon  kashf  qilgan  va  asosiy  tarkibiy 

qismlarini aniqlang. 

Hujayra membranasi  tuzilishi va funktsiyasini 

tushuntiring. 

Sitoplazma tarkibiy qismlarini aytib bering. 

Yadro tuzilishi va funktsiyasini gapiring. 

 

O‘quvchilar 



guruhi  bilan 

hamkorlikda 

ishlang 

3 – guruh uchun o’quv  topshiriqlari. 

Topshiriqning didaktik maqsadi: Hujayraning kimyoviy tarkibi bilan tanishish. 

 

№ 

 



O‘quvchilar  o‘zlashtirishi  lozim  bo‘lgan  materiallar  yuzasidan 

o‘quv  topshiriqlari 

Topshiriqni 

bajarish 

yuzasidan 

ko‘rsatmalar 

 

 

1. 



 

2. 


3. 

 

Darslikdagi  matnni  diqqat  bilan  o‘qib,  quyidagi  savollarga 



javob toping va topshiriqlarni bajaring. 

hujayra tarkibidagi makro va mikro elementlarni aytib bering. 

Hujayra  tarkibidagi  oqsil,  yog  va  uglevodlarning  vazifasi 

tushuntiring. 

Hujayraning bo‘linishni gapirib bering. 

 

O‘quvchilar 



guruhi  bilan 

hamkorlikda 

ishlang 

 


 

51 


4 – guruh uchun o’quv  topshiriqlari. 

Topshiriqning  didaktik  maqsadi:  Hujayrada  kechadigan  jarayonlar  bilan 

tanishish. 

 

№ 



 

O‘quvchilar  o‘zlashtirishi  lozim  bo‘lgan  materiallar 

yuzasidan o‘quv  topshiriqlari 

Topshiriqni 

bajarish 

yuzasidan 

ko‘rsatmalar 

 

 



1. 

2. 


 

3. 


 

Darslikdagi  matnni  diqqat  bilan  o‘qib,  quyidagi 

savollarga javob toping va topshiriqlarni bajaring. 

Har  bir  a‘zo  va  to‘qimaning  muayyan  vazifani 

bajarishga moslashganligini asoslang. 

Moddalar almashinuvining ahamiyatini tushuntiring. 

Moddalar  almashinuvida  ҳosil  bo‘ladigan  qoldiq 

moddalarni  aniqlang  va  ular  organizmdan  qanday 

chiqariladi? 

 

O‘quvchilar 



guruhi 

bilan 


hamkorlikda 

ishlang 


IV.  Yangi  mavzu  yuzasidan  o‘quvchilar  o‘rtasida  savol–javob,  o‘quv    bahosi 

uyushtirish. 



V. O‘quvchilar bilimini nazorat qilish va baholash. 

1. Quyidagilarning qaysi biri makroelement hisoblanadi? 

A) fosfor V) kobalt S) oltin D) nikel 

2.  Quyidagilarning  qaysi  biri  uglerod,  kislorod  va  vodoroddan  tashkil  topgan 

bo‘lib, asosan energetik ahamiyatga ega bo‘ladi? 

A) oqsillar V) yoglar S) uglevodlar D) vitaminlar 

3. ATF va KF sintez qiladigan organoidni aniqlang. 

A) ribosoma V) lizosoma S) mitoxondriya D) golji apparati 

4. Jinsiy hujayralarning bo‘linish usulini aniqlang. 

A) meyoz V) mitoz S) amitoz D) barchasi 

5. Odam jinsiy hujayralarida nechta xromasoma bo‘ladi? 

A) 46 ta V) 23 ta S) 22 ta D) 2 ta 



VI. Yangi mavzuni qayta ishlash va yakunlash. 

VII. Uyga vazifa berish 

 

52 


Mavzu:  Ayirishning  ahamiyati.  Ayirish  ahzolari.  Siydik  ayirish  a‘zolarining 

kasalliklari va ularning oldini olish. 



Darsning  ta’limiy  maqsadi:  O‘quvchilarga  ayirishning  ahamiyati,  ayirish 

a‘zolari, siydik ayirish organlari tuzilishi, vazifasi, kasalliklari va ularning oldini 

olish haqida tushuncha berish. 

Darsning  tarbiyaviy  maqsadi:    O‘quvchilarga  ayirish  organlari,  ayirishning 

ahamiyati,  siydik  ayirish  organlari  kasalliklari  va  ularning  oldini  olish  haqida 

tushuncha berish orqali gigienik, estetik tarbiya berish. 

Darsning  rivojlantiruvchi  maqsadi:  O‘quvchilarga  ayirish  organlari  haqida  

tushuncha    berish    orqali    odam  organizmi  tuzilishi  haqidagi  bilimlarni, 

o‘quvchilarning  nutqi  va  darslik  bilan  mustaqil  ishlash  qobiliyatlarini 

rivojlantirish. 



Darsning  jihozi:  Ayirish  organlari  va  siydik  ayirish  organlari  tasvirlangan 

ko‘rgazmalar, mulyajlar. 



Darsda  foydalaniladigan  texnologiya:  Hamkorlikda  o‘qitish  texnologiyasi  [ 

kichik guruhlarda ishlash]. 



Asosiy  tushunchalar:  Ayirishning  ahamiyati,  ayirish  a‘zolari,  siydik  ayirish 

a‘zolari  tuzilishi,  vazifasi,  boshqarilishi,  siydik  ayirish  a‘zolarining  kasalliklari 

va ularning oldini olish. 

Darsning borishi: 



I. Tashkiliy qism. 

II. O‘tgan mavzuni test savol-topshiriqlari yordamida aniqlash va  o‘quvchilarni 

baholash. 

1. Kundalik ovqat tarkibida necha gramm meva bo‘lishi kerak? 

A) 200-300 gr V) 100-150 gr S) 200-400 gr D) 500-600 gr 

2.  Kunning  ikkinchi  yarmida  o‘qiydigan  o‘quvchilar  uchun  tushki  ovqat  soat 

nechada bo‘lishini aniqlang. 

A) 14-15 da V) 19-20

00

 S) 7-7



30

 D) 12-12

30

 

3. Sarflangan energiya miqdorini aniqlashning qaysi usulida germetik kalorimetr 



kamerasidan foydalaniladi? 

A) SHaternikov usulida V) vositali S) vositasiz D) Duglas-Xolden usulida 



 

53 


4.  Mexanizatsiyalashgan  ogir  jismoniy  mehnat  bilan  shug‘ullanuvchilarda 

kundalik energiya sarfi qancha bo‘ladi? 

A) 3000-3500 V) 4500-8000 S) 3500-4500 D) 2500-3000 

5.  Tana  massasi  50  kg  bo‘lgan  odam  o‘rtacha  tezlikda  chopganda  sutkalik 

energiya sarfi qancha bo‘ladi? 

A) 6370 V) 4800 S) 3360 D) 3330 



III. O‘quvchilarni dars mavzusi, maqsadi, borishi bilan tanishtirish va ularning 

faoliyatini o‘quv  topshiriqlarini bajarishga yo‘llash. 



IV. Yangi mavzuni o‘rganish. 

a) o‘quvchilarni uch guruhga ajratish va savol topshiriqlarini tarqatish; 

v)  darsning  didaktik  maqsadi  bilan  tanishtirish,  o‘quvchilarning  faoliyatini 

guruh topshiriqlarini mustaqil bajarishga yo‘llash. 

Guruhlarga quyidagi savollarni berish: 

1 – guruh savollari: 

1. Ayirish organlariga qaysi organlar kiradi? 

2. Reabsorbtsiya jarayonini tushuntiring. 

3. Buyrakning yalliglanish kasalliklari qanday kelib chiqishini gapirib bering. 

4. Vozepressin gormoni siydik hosil bo‘lishiga qanday ta‘sir ko‘rsatadi? 

5. Nefron tuzilishini aytib bering. 



2 – guruh savollari: 

1. Siydik ayirish organlariga qaysi organlar kiradi? 

2. Tiroksin gormoni siydik hosil bo‘lishiga qanday ta‘sir ko‘rsatadi? 

3. Buyrakning tosh kasalliklari qanday kelib chiqadi? 

4. Filtratsiya jarayonini tushuntiring. 

5. Buyrak arteriyalari buyrakning qaysi qismlarida kapilyar to‘rini  osil qiladi? 



3 – guruh savollari: 

1. Siydik hosil bo‘lishiga simpatik nerv sistemasining ta‘sirini aniqlang. 

2. Buyrakda birlamchi siydik hosil bo‘lishini tushuntiring. 

3. Buyrak darvozasidan qaysi yo‘llar o‘tadi? 

4. Siydik yo‘li devorining qavatlarini sanab bering. 

5. Buyraklar organizmning qaysi qismida joylashgan? 



 

54 


4 – guruh savollari: 

1. Parasimpatik nerv sistemasi siydik hosil bo‘lishiga qanday ta‘sir ko‘rsatadi? 

2. Qovuqning devori qaysi qavatlardan iborat va hajmi qancha? 

3.  1-  va  2-  tartib  egri-bugri  kalavasimon  kanalchalar  uzunligi  va  sathini 

aniqlang. 

4. Buyrak tosh kasalliklarining kelib chiqish yo‘llarini tushuntiring. 

5. Siydik ayirish organlari kasalliklarining oldini olish haqida so‘zlab bering. 

V. O‘quvchilarning bilimini test savol-topshiriqlari yordamida aniqlash va ularni 

baholash. 

1. Egri-bugri kalavasimon kanalchalarning uzunligini aniqlang. 

A) 100-200 km V) 150-200 km S) 130 km D) 120 km 

2. Buyrak piramidalarining uchi buyrakning qaysi qismiga tutashgan bo‘ladi? 

A) SHumlyanskiy kapsulasiga V) buyrak jomiga S) malpigi tuguniga 

D) siydik yo‘liga 

3.  Birinchi  tartib  kalavasimon  kanalchalar  buyrakning  qaysi  qismidan 

boshlanadi? 

A) genli halqadan V) malpigi tugunidan S) Shumlyanskiy kapsulasidan 

D) buyrakning mag‘iz qismidan 

4. Siydik pufagi devorida hosil bo‘lgan impulslar dastlab qaysi miyaga boradi? 

A) orqa miyaga V) oraliq miya S) yarim sharlar po‘stlogiga D) muskullarga 

5. Genli halqa buyrakning qaysi qismida joylashgan? A) magiz qavatida 

V) po‘st qavatida S) Shumlyanskiy kapsulasida D) buyrak jomida 

VI. Yangi mavzuni qayta ishlash va yakunlash. 

VII. Uyga vazifa berish. 

Mavzu: Organizmni chiniqtirish. Teri gigienasi. 

Darsning  ta’limiy  maqsadi:  O‘quvchilarga  chiniqtirishning  ahamiyati, 

printsiplari,  usullari,  bosqichlari  va  terining  kiyimga,  poyabzalga  bo‘lgan 

talablari haqida tushuncha berish. 

Darsning  tarbiyaviy  maqsadi:  O‘quvchilarga  chiniqtirishning  ahamiyati, 

printsiplari, usullari, bosqichlari, teri gigienasi va terining kiyimga, poyabzalga 



 

55 


bo‘lgan  talablari  haqida  tushuncha  berish  orqali  gigienik,  estetik,  iqtisodiy 

tarbiyani kuchaytirish. 



Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: O‘quvchilarga chiniqtirishning ahamiyati, 

printsiplari,  usullari,  bosqichlari,  teri  gigienasi  haqida  tushuncha  berish  orqali 

ularning sportga va jismoniy tarbiyaga bo‘lgan qiziqishlarini, tozalik va ozodalik 

madanyatini rivojlantirish. 



Darsning  jihozi:  Terining  tuzilishi  tasvirlangan  ko‘rgazmalar  va  chiniqtirish 

bosqichlari tasvirlangan jadvallar. 



Darsda  foydalaniladigan  texnologiya:  Hamkorlikda  o‘qitish  texnologiyasi  [ 

kichik guruhlarda ishlash] 



Asosiy  tushunchalar:  Organizmni  chiniqtirishning  ahamiyati,  printsiplari, 

havoda  chiniqtirish  bosqichlari,  teri  gigienasi,  kiyimga  va  poyabzalga  bo‘lgan 

gigienik talablar. 

Darsning borishi: 



I. Tashkiliy qism. 

II. O‘tgan mavzuni test savol-topshiriqlari yordamida aniqlash va  o‘quvchilarni 

baholash. 

1. Odamning sochi necha yoshlarda asta-sekin oqara boshlaydi? 

A) 35-40 V) 30-40 S) 40-45 D) 35-45 

2. Soglom ayolning ko‘krak bezlaridan bir kecha-kunduzda qancha sut ajraladi? 

A) 1,5-2 l V) 2-2,5 l S) 1,5-2,5 l D) 1-1,5 l 

3.  Moddalar  almashinuvida    hosil  bo‘lgan  energiyaning  70-80  %  qaysi  organ 

orqali tashqi muhitga chiqariladi? 

A) teri V) buyrak S) hazm qilish organlari D) nafas olish organlari 

4.  Tashqi  muhit  harorati  15-20

o

  bo‘lganda  va  odam  tinch  holatda  turganda 



ortiqcha issiqlik energiyasining necha foizi o‘tkazish orqali tashqariga ajraladi? 

A) 45% V) 30% S) 25% D) 35% 

5. Derma qavati qaysi to‘qimadan iborat? 

A) muskul V) nerv S) epiteliy D) biriktiruvchi 



III.  O‘quvchilarni  darsning  mavzusi,  maqsadi,  bilan  tanishtirish  va  ularning 

faoliyatini o‘quv  topshiriqlarini mustaqil bajarishga yo‘llash. 



 

56 


V. Yangi mavzu bayoni: 

1. Organizmni chiniqtirishning ahamiyati haqida ma‘lumot bering. 

2. Chiniqtirishning asta-sekinlik printsipini tushuntiring. 

3. Chiniqtirishning izchillik printsipini so‘zlab bering. 

4. Chiniqtirishning individuallik printsipini aytib bering. 

5. Chiniqtirishning o‘z-o‘zini nazorat printsipi haqida mahlumot bering. 



2 – guruh savollari: 

1. Havoda chiniqtirishning birinchi bosqichini gapiring. 

2. Havoda chiniqtirishning ikkinchi bosqichini aytib bering. 

3. Havoda chiniqtirishning uchunchi bosqichini tushuntirib bering. 

4. Suvda chiniqtirish bosqichlari haqida ayting. 

5. Quyoshda chiniqtirish va uning ahamiyati haqida ma‘lumot bering. 



3 – guruh savollari: 

1. Terining toza bo‘lishi qanday ahamiyatga ega? 

2. Bolalar terisining toza bo‘lishi uchun qanday gigiena qoidalariga rioya qilish 

lozim? 


3.  Terining  funktsiyasi  buzilishi  oqibatida  kelib  chiqadigan  kasalliklarni 

aniqlang. 

4. Qattiq suv xususiyatlari haqida ma‘lumot bering. 

4 – guruh savollari: 

1. Sintetik materiallardan tayyorlangan kiyimlarning zararini tushuntiring. 

2. Rezinadan tayyorlangan poyabzallarning zarari haqida ma‘lumot bering. 

3. Poshnasiz poyabzallar kiyishning zarari tushuntiring. 

4. Tor poyabzallarni kiyishning organizmga zarari haqida gapiring. 

5.  Tabiiy  materiallardan  tayyorlangan  kiyim  va  poyabzallarning  ahamiyati 

haqida ma‘lumot bering. 

V. O‘quvchilarning bilimini test savol-topshiriqlari yordamida aniqlash va ularni 

baholash. 

1.  Havoda  chiniqtirishning  birinchi  bosqichida  ochiq  havoda  qancha  vaqt 

turiladi?  A) 15 minut V) 5-10 minut S) 10 minut D) 15-20 minut 



 

57 


2.  Chiniqtirishni  tashkil  etishda  har  qaysi  odam  o‘zining  sog‘lomligi,  yoshi, 

jismoniy  rivojlanganligini  e‘tiborga  olishi  kerak.  Bu  chiniqtirishning  qaysi 

printsipi  uchun  xos  hisoblanadi?  A)  o‘z-o‘zini  nazorat  printsipi  V)  izchillik 

printsipi S) asta-sekinlik printsipi  D) individuallik printsipi 

3.  ―Bolalar‖ sovuni tarkibidagi qaysi  modda teridagi mikroblarni o‘ldiradi? A) 

lanolin V) bor kislota S) mineral tuzlar D) kaltsiy tuzlari 

4. Qattiq suv tarkibida qaysi tuz miqdori ko‘p bo‘ladi? 

A) kaliy V) fosfor S) kaltsiy D) magniy 

5. Qizlar poyabzali poshnasining balandligi qancha bo‘lishi lozim? 

A) 2-3 sm V) 3-4 sm S) 4-5 sm D) 1-3 sm 



VI.  Yangi mavzuni qayta ishlash va darsni yakunlash. 

XULOSA 

1.Mamlakatimiz    Prezident  Islom    Karimov      rahbarligida    ta‘lim    va    tarbiya  

sohasida    katta    bunyodkorlik    ishlari  amalga    oshirildi.  Mamlakatimizda  

yurtboshimiz    tashabbuslari    bilan  kadirlar    tayorlash    milliy    dasturi    qabul  

qilinib,  qator    hukumat  qarorlari  asosida    amalga    oshirilayotgan    sohalari  

islohtlar    natijasida,  dunyoda  ,,O‘zbek  modeli‖  deb    e‘tirof    etilgan,  tarbiya  

hamda  ta‘limni    uzviy    va  izchil    ko‘shib    olib    borishga    qaratilgan  mutlaqo  

yangi    tizim    yaratildi.,,  2004—2009  yillarda    maktab    ta‘limini    rivojlantirish  

Davlat Umummilliy  dasturi‖,  ,,Talim  tizimini  mazmunan  modernizasiyalash  

va    ta‘lim-tarbiya    samaradarligi    yangi    sifat    darajasiga  ko‘tarish    dasturi‖ 

zamirida  ham    ta‘lim    samaradorligini    maqsadi    etganligi    fikrimizni  

tasdiqlaydi. 

2.Yuqorida keltirilgan maqsadlarga erishish uchun ta‘limning ta‘limning barcha 

bosqichlarida  ta‘lim  oluvchining  dasturiy  bilim,  tassavur  va  ko‘nikmalari 

asosida ularning  individual faoliyatini samarasini oshirish uning ilmga va o‘quv 

faniga  qiziqishini  kuchaytirish,  unga  mustaqil  faoliyat  ko‘rsata  olishi  uchun 

zarur sharoit ko‘rsatish va  yaratib berishdan iborat. 

3.Biologiya darslarida o‘quvchilarning individual faoliyatini samarasini oshirish 

uchun quyidagi muammolarni hal etish zarur; 

-o‘qitishning  bacha  shakillari  –dars  va  sinfdan  tashqari  mashg‘ulotlar  uchun  



 

58 


ta‘lim  va  tarbiyaning  samarali  zamonaviy  vositalarini  ishlab  chiqish  va  ta‘lim 

jarayoniga joriy etish; 

-  biologiyani  individual  o‘rganishning  samarali  metodlarini  ishlab  chiqish    va 

joriy etish; 

-bilim  olishni  individuallashtirish,o‘qitishni  o‘quvchilarning  qobiliyati    va  

tayyorgarlik darajasiga binoan tabaqalashtirish

- oqitishni zamonaviy pedagogic va axborot tehnologiyalar asosida tashkil etish; 

-o‘quv  metodik    adabiyotlarning  ilgor  pedagogik  va  axborot  tehnologiyalariga 

moslangan yangi avlodini o;quv jarayoniga tadbiq etish; 

4.Biologiyadan 

mashg‘ulotlarida 

o‘quvchilarning 

faolligini 

ta‘minlash,  ularning  individual  ishlashlari  uchun  qulay  sharoit  yaratish 

ta‘lim 

jarayoni 



samaradorligini 

ta‘minlovchi 

asosiy 

omillardan 



biridir. 

5.Kadrlar  tayyorlash    Milliy    dasturida  ta‘lim  jarayoni  oldiga  qo‘yilgan  bu  vazifani 

bajarish  uchun  o‘quv  jarayoni  o‘quvchining  mustaqil  bilim  olishiga  bo‘lgan 

extiyojini  shakllantirishga,  uning  ongi  va  faoliyatini  yangi  bilimlarni  faol 

o‘zlashtirishiga  yo‘naltirilishi  lozim.  Buning  uchun  o‘quv  jarayoniga  bilim  olishni 

rag‘batlantiradigan, vaqtni tejaydigan zamonaviy ta‘lim metodlarini tadbiq etish kerak 

bo‘ladi.

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

59 


 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR  

1.O‘zbekiston Respublikasi ―Ta‘lim tug‘risida»gi qonun –Barkamol     

avlod –O‘zbekistan tarakiyotining poydevori. –Toshkent,1997 y. 43b. 

2.O‘zbekiston  Respublikasining  «Kadrlar  tayyorlash  Milliy    dasturi».                

Toshkent,1997 y. 99b. 

3.Karimov 

I.A. 

Mamlakatimizda 



demokratik 

islohotlarni 

yanada 

chuqurlashtirish  va  fuqarolik  jamiyatini  rivojlantirish  konsepsiyasi.  –T.: 



O‘zbekiston, 2010 y. 56 b. 

4.Karimov  I.A.  O‘zbekiston  Respublikasi  mustaqilligining  21  yilligiga 

bag‘ishlangan tantanali marosimdagi so‘zi. ―O‘zbekiston ovozi‖ gazetasi, 2012 

yil 1 sentyabr. 

5.Karimov  I.A.  Mamlakatimizni  modernizatsiya  qilish  yo‘lini  izchil  davom 

ettirish  –  taraqqiyotimizning  muhim  omilidir.  –―Ishonch‖  gazetasi,  2010  yil  8 

dekabr. 

6.Karimov  I.A.  Barcha  reja  va  dasturlarimiz  Vatanimiz  taraqqiyotini 

yuksaltirish,  xalqimiz  farovonligini  oshirishga  xizmat  qiladi.  ―Xalq  so‘zi‖ 

gazetasi, 2011 yil 22 yanvar. 

7.Karimov  I.A  ―Barkamol  ablod  O‘zbekiston  tarraqiyotininig  poydevori  ‖, 

―Sharq‖ 1997 y. 33 b. 

8.«Umumiy  o‘rta  ta‘limning  davlat  ta‘lim  standarti  va  o‘quv  dasturi»,  

«SHark» nashriyoti matbaa kontserni. 

9.A.T.G‘ofurov ,Tolipova J. umumiy biologiyani o‘qitishning 

norasmiy usul va shakllari,Toshkent 1990 y.45 b. 

10.        A.T.Gofurov,M.Maxkamov  –Botanikadan  ekskursiyalar  o‘tkazish 

metodikasi, O‘qituvchi 1991 y.22b. 

11.        A.T.Gofurov,S.Xabirova  Biologiyadan  sinfdan  tashqari 

mashg‘ulotlar  O‘qituvchi ,1990y. 105b. 

12.  Mavlonov  O.,  Azimov  J.  Zoologiya.  Akademik  litseylar  uchun  darislik.  - 

Toshkent: O‘zbekistan Milliy ensiklopediyasi, 2009. - 320 b. 

13.    Mavlonov  O.,  Komilov  G.  Zoologiya:  6-7-sinf.  Darslik.  -  Toshkent: 


 

60 


O‘qituvchi, 2000y.  384 b. 

14.Mavlonov  O.,  Nadjimova  S.M.  Zoologiyadan  laboratoriya  darslarida 

modul  texnologiyasidan  foydalanish//  Xalq  ta‘limi.  -  Toshkent,  2004.  -  №  6. 

-B. 77-82. 

 

15.Mavlonov  O.,  Najimova  S.,  Nishanbaeyva  M.      Zoologiyani  o‘qitish 



metodlari  va  texnologiyalari.  7-sinf:  Umumiy  o‘rta  ta'lim  maktablari  biologiya 

fani  o‘qituvchilari  uchun  qo‘llanma.  -  Toshkent:  O‘zbekiston  milliy 

ensiklopediyasi, 2005y.160 b. 

16.Mavlonov 

O., 

Tolipova 



J. 

Zoologiyani 

o‘qitish  metodikasi.  - 

Toshkent: 2004y.215 6. 

17.Mavlonov  O.,  Toshmanov  H.  Umurtqalilar  zoologiyasi.  Laboratoriya 

mashgulotlari o‘quv materiallari. Bakalavr bosqichi biologiya yo‘nalishi

 

O‘quvchilari uchun o‘quv-metodik qo‘llanma. - Toshkent: Fan va texnologiyalar 



markazining bosmaxonasi, 2008y.  43 b.

 

18.Mavlonov O., Toshmanov N. Umurtqalilar zoologiyasi. Laboratoriya



 

Mashg‘uloti  uchun  rasmli  topshiriqlar.  T.:Fan  va  texnologiyalar  markazining 

bosmaxonasi,-2008y.  19 b.

 

 



19.Nadjimova  S.M.  Zoologiyadan  laboratoriya  mashg‘ulotlarida  modu 

texnologiyasidan    foydalanishning  ilmiy  metodik  asoslari    [akademik 

litseylar misolida]: Nomzodlik dis. - Toshkent, 2008y.  127 b. 

20.Pedagogika  va  axborot  texnologiyalari  yutuqlar  va  istiqbollari// 

Resp. ilmiy-amaliy konf. mater. - Toshkent: UzPFITI, 2003y.  250 b. 

27.Tolipov  O‘.,  Usmonboeva  M.  Pedagogik  texnologiya:  nazariya  va 

amaliyot. - Toshkent: Fan, 2005y.205 b. 

22.Tolipov  O‘.,  Usmonboeva  M.  O‘quv  jarayonini  loyihalash  va  uning 

bosqichlari // Uzluksiz ta‘lim jurnal. - Toshkent, 2002y.  № 1.  58-64b. 

23.Tolipova  J.O.  Biologiyani  o‘qitishda  pedagogik  texnologiyalardan 

foydalanish. - Toshkent: TDPU, 2004y. 1-qism. 75 b. 

24.Tolipova 

J.O. 

Biologiyani 



o‘qitishda  pedagogik  texnologiyalardan 

foydalanish. - Toshkent: TDPU, 2004y. P-qism. - 100 b. 

 

25.Tolipova  J.O.    Puti    formirovaniya    sotsialg‘noy  aktivnosti  



 

61 


uchiteley biologii// Xalq ta‘limi. - Toshkent, 2003y. - № 4. .123-126b. 

26.Tolipova 

J.O. 

O‘quvchilarda 



ijodiy 

faollikni 

shakllantirish 

yo‘llari/7 Pedagogik tahlim. - Toshkent, 2003. - № 3. 24-27b.   

;

 

27.Tolipova      J.O.      Biologiya      o‘qituvchilarining    ilmiy-metodik 



tayyorgarligi  darajasini  orttirishning  nazariyasi  va  amaliyoti.  -  Toshkent: 

Fan, 2005y.-114 b. 

28. 

www.college.ru



  

29. 


www.diser.rsl.ru

  

30. 



www.referat.ru

  

31. 



www.referet.u

z  


32. 

www.pedagog.uz

  

33. 


www.ziyo.uz

  

34. 



www.ziyo.edu.ru

  

35. 



www.ziyo.net.uz

  

 



 

 

Download 498.93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling