Biologiyaning fan sifatida ahamyati

Biologiyaning fan sifatida ahamyati

Mazkur soha mavjudotlarning turli-tumanligi, tuzilishi, funktsiyasi, kеlib chiqishi, taraqqiyoti va ularning bir-biri hamda jonsiz tabiat bilan aloqasi haqidagi fanlar yig’indisidan iborat. Biologiya hayotga xos barcha xususiyatlar, jumladan mеtabolizm, ko’payish, irsiyat o’zgaruvchanlik, o’sish, harakatlanish va boshqa hodisalarning umumiy va xususiy qonuniyatlarini o’rganadi.

Hozirgi zamon biologiyasi olimlarning ko’p asrlik kuza-tishlari va tadqiqotlariningmahsuli bo’lib, u XX asrning ikkinchi yarmida. tafsiliy yo’nalishdan ekspеrimеntal yo’nalishga aylangan fanlar majmuasidir.
Jamiyat taraqqiyotining ibtidosidan boshlab insoniyat atrof-muhitdaga rang-barang qayvonot va nabotot dunyosini o’rgana boshlagan. Bu sohada olimlar o’simlik va qayvonot ola-mini o’rganishda ma'lum qoida va qonunlar ishlab chiqqanlar. Ularning asarlari antik va uyqonish davrida (Gippokrat, Arastu, Tеofrast) botanika, zoologiya, shuningdеk odam anato-miyasi va fiziologiyasiga asos bo’ldi.
O’rta asrlarda tabiatshunoslik fani rivojlanishida o’lkamizda Tеmuriy va Boburiylar sulolalariga mansub bo’lgan olimlar katta qissa qo’shdilar.
Biologiyada gidravlika qonunlarining qo’llanishi tufayli qon aylanish yuritmasi kashf qilindi (Garviy). Mikroskop-ning ixtiro qilinishi mavjudotlar haqidagi bilimlarni kеngaytirdi. hujayra nazariyasi (Shvann), irsiyat qonunlarining ochilishi (Mеndеl), biologiya tarixida Ch. Darvin ta'limoti tirik tabiatningmahsadga muvofiq tuzi-lishini matеrialistik asosda tushuntirib, fizika, kimyo va astronomiya fanlariga ham evolyutsion ta'limotni kirib kе-lishiga sababchi bo’ldi.
Zoologiya fanining taraqqiyotida oqsil va nuklеin kislotalarning tadqiq qilinishi muhim rol o’ynab mazkur fanni tshshifiy yo’nalishdan ekspеrimеntal sohaga aylantirdi.
Meditsina, qishloq xo’jaligi yo’nalishlaridagi tidqiqotlardan, sanoat chiqindilari va tabiiy rеsurslardan Samarali foydalanish va tabiatni muhofaza qilish yuialishida biologiya katta rol o’ynamoqda.