Biriitchi bob «piligrim» kemasi

'Jorj  K y u v ye  (1769-1832)  —  m ashhur  fransuz  ta b ia tsh u n o si. 

Hayvonlarni qazib,  tekshirib shuhrat qozongan;  Kyuvye butun hayvonlar 

olamini  to'rtta  yirik  bo'lakka  bo'lib,  ularning  har  biriga  «tip»  deb  nom 

bergan.

---

to'rt  tipga  boigan; chunonchi:  umurtqalilar,  yumshoq  tanlilar. 

b o 'g in lilar  va  shuialilar,  —  Benedikt  tog'a  o'zining  umrini 

ana shu tiplarni o'rganishga bag‘ishladimikin? — Yo bu soddadil 

va  serharakat  olim  o'sha  to 'rtta  tiplarga  qarashli  turkumlar, 

kenja  tu rkum lar,  oilalar,  kenja  oilalar,  u ru g ‘  va  turlarn i 

o'rgandimikin?

Y o‘q!

Benedikt  tog‘a balki  umurtqalilami,  ya’ni sut  emizuvchilar, 

parrandalar,  sudraluvchilar  yoki  boshqalarni  o'rganish  bilan 

mashg'ul  boigandir?

Aslo!

Ehtimol,  u,  yumshoq  tanlilarni  tekshirayotgandir?  Balki  u 

bosh-oyoqlilar  bilan  qurtlaming  sirini  ochayotgandir?

Unday  ham  emas!

Demak,  u  yarim  kechagacha  kerosin  chiroq  yoqib  o ‘tirib. 

meduzalar,  poliplar,  igna  tanlilar,  sh u ialilarning   oddiy  va 

boshqa  turlarini  tekshirish  bilan  ovora  ekan-da?

T o ‘g ‘risini  aytish  kerak,  Benedikt  to g 'an in g   diqqatini 

tortayotgan  narsa shuialilar emas edi.

Endi  butun  hayvonot  olami  ichida  faqatgina  b o ‘g ‘inlilar 

qoldi,  demak,  Benedikt  tog'aning  butun  diqqatini  ana  shu 

bo'ginlilar  tortgan.  Ammo  buni  ham  aniqlash  kerak  boiadi.

B o 'g in lila r  olti  turkum ga  bo'linadi:  hasharotlar,  k o 'p  

oyoqlilar,  o'rgim chaksim onlar,  qisqichbaqasimonlar,  m o 'rt 

oyoqli va halqali chuvalchanglar. To'g'risini aytganda, Benedikt 

tog'a  yer  chuvalchangini  zulukdan,  uy  o'rgimchagini  soxta 

chayondan,  dengiz qisqichbaqasini  oddiy qisqichbaqadan  yoki 

kivsyakni mingoyoqdan  ajrata  olmas  edi.

Bo'lmasa  Benedikt  tog'a  kim  bo'ldi?

Eng  oddiy  entomolog4  edi!

Bunga  esa,  entomologiya  —  tabiiyot  fanining  bir  qismi. 

barcha  b o 'g in lila r  to'g'risidagi  qismi,  deb  e’tiroz  qilishlari 

mumkin.  U m um an  olg a n d a,  bu  to 'g 'r i.  A mmo,  o d a td a  

«entomologiya»  degan  so'zn in g   m a ’nosi  to rro q .  Bu  so'z