Биринчи боб

Ingliz tilida	Tarjimasi
O‘zbek tilida
1.	“An Englishman's house is his castle”	Inglizning o‘z uyi eng yaxshi joy	“O‘z uying – o‘lan to‘shaging”
2.	“Accidents will happen in the best regulated families”	Baxtsiz hodisalar yaxshi oilalarda sodir bo‘ladi.	“Yaratgan suygan bandasiga musibat beradi”
3.	“The pen is mightier than the sword”.	Ruchka qilichdan o‘tkir	“Tig‘ yarasi bitar, til yarasi bitmas”
4.	“Like father, like son.”	Otasi o‘g‘liga, o‘g‘li otasiga o‘xshaydi	“Olmaning tagiga olma tushadi”
5.	“One drop of poison infects the whole tun of wine.”	Bir tomchi zahar bir bochka asalni buzadi	“Bir chimdim tuz bir xum asalni buzadi”
6.	“Don’t count your new car before they are built.”	Yangi mashinangizni ishlab chiqarishdan oldin hisoblamang.	“Jo’jani kuzda sanaymiz”
7.	“You can’t judge a book by its cover.”	Kitobni muqovasiga qarab baho bermang.	“Tashi yaltiroq, ichi qaltiroq”
8.	“One accident is one too many.”	Bitta falokat, keyingisini yetaklaydi	“Xudo urganni payg’ambar hassasi bilan turtibdi”
9.	“One actor cannot make a play.”	Bitta aktyor bitta butun asarni yarata olmaydi.	“Kuch birlikda”
10.	“Ask advice, but use your own common sense.”	Maslahat so’rang, lekin o’z aqlingizdan foydalaning.	“Maslahat ol, lekin o’z bilganingdan qolma”
11.	“When in anger,say the alphabet”	Jahling chiqsa alfabitni ayt.	“Jahling chiqsa, o’tirib ol”
12.	“The aim is useless without the way way”	Rejasiz maqsad foydasizdir.	“Rejasiz ish,qolipsiz g’isht”
13.	“All that glitters is not gold”	Hamma yaltirab ko’ringan narsalar hamoltin emas.	“Hamma yaltirab ko’ringan narsalar hamoltin emas”
14.	“All things have an end”	Hamma narsaning yakuni bor	“Bu ham o’tar”
15.	“Anger probits nobody”^77	Jahldan hech kim foyda ko’rmagan.	“Jahl chiqqanda aql qochar”

M.M. Baxtin shunday deb yozgan: “Bizning hayotiy amaliy nutqimiz boshqa odamlarning so‘zlari bilan to‘la. Ba’zilari bilan biz ovozimizni birlashtiramiz va kimningdir so‘zlarini unutamiz, boshqalari bilan so‘zlarimizni kuchaytiramiz, ularni biz uchun obro‘li deb bilamiz hamda oxir-oqibat biz intilishlarimiz bilan o‘z sayyoramizda yashaymiz”⁷⁸.

Dastlab, “pretsedent” atamasi ma’lum tilga mansub shaxsni nazarda tutish uchun ishlatilgan. Yu.N. Karaulov “pretsedent” atamasini birinchi bo‘lib ma’lum bir kishi uchun ahamiyatli bo‘lgan hodisalar haqida gapirganda qo‘llagan⁷⁹. Voqea-hodisalar birinchidan, ma’lum bir odamga kognitiv va hissiy munosabat uchun ahamiyatli deb nomlangan. Ikkinchidan, taniqli shaxsga nisbatan, ya’ni ma’lum bir shaxsning o‘tmishdoshlari va zamondoshlariga yaxshi ma’lum bo‘lgan, Uchinchidan, ushbu shaxsning munozarasida bir necha bor qayta qo‘llangan murojaatlardir. Keyinchalik “pretsedent” so‘zi ma’lum bir til jamoasiga tarqaldi. Bu til kollektivi vakillari tanib oladigan va aniqlaydigan hodisaning nomi hisoblanadi.
Pretsedent hodisani tez-tez ishlatish uning konseptualizasiyasiga olib keladi. U ushbu til jamoasining barcha vakillari tomonidan aniqlanadigan belgiga aylanadi. Bu holat nomni va ish matnini konseptga yaqinlashtiradi, ammo ularni tenglashtirmaydi.
Konseptni ifodalashda, asosiy va asosiy bo‘lmagan reprezentant ajralib turadi. Oldingi ismlar va matnlar birinchi hamda ikkinchi darajali rollarni o‘ynashi mumkin.
Ikkala konseptualizatsiya va oldingi ismlar hamda matnlarning ishlatilishi ham ma’lum bir til jamoasi tomonidan, ham til egasi tomonidan voqelikni o‘zlashtirish va tushunishning turli xil usullari hisoblanadi. Har qanday vaziyat avvalgidek bo‘lmaydi, faqat bir necha marotaba takrorlanadigan va ma’lum bir til jamoasining hayotiy amaliyotiga xos xususiyatlargina pretsedentdir. Xuddi shunday konsepsiya olam manzarasining asosiy xususiyatlarini o‘zida mujassam etgan muhim aqliy kategoriyani aks ettiradi.
Nazorat savollar
1. Qaysi yirik adabiyotshunos nazariyotchi asar matnini tahlil qilishning o'n uchta parametrini aniqladi?
2. Badiiy asar tilining o'ziga xos xususiyatlarini izlohlagan olim kim edi?
3. Abdulla Qahhorning qaysi hikoyasida o'zbek milliy mentalitetini aks ettiruvchi paremiyalar faol qo'llanilgan?
4. Ingliz tilidagi matnlar tarkibida paremiyalar qo'llanilishi qaysi jihatdan muhim o'rin tutadi?
5.Lingvokulturologik tahlil orqali qanday holatlar kuzatilishi va yoritilishi mumkin?
6. Qaysi olim birinchi bo'lib "Pretsedent" atamasini fanda qo'llagan?