Birlashgan millatlar tashkilotining(bmt) xalqaro hamkorlikni rivojlantirish va nizolarni hal qilishdagi roli

Paris Climate Agreement: 2015-yilda 196 davlat o’rtasida BMTning iqlim o'zgarishi bo'yicha doiraviy konventsiyasi (UNFCCC) homiyligida Parij bitimi imzolandi. Shartnoma issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirish orqali global isishni cheklashga qaratilgan edi.

- Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration: 2018-yilda BMTga a'zo davlatlar xavfsiz, tartibli va muntazam migratsiya uchun xavfsizlikni ta'minlovchi Migratsiya bo'yicha Global shartnoma bo'yicha kelishib oldilar. Bitim migratsiya barcha ishtirok etayotgan mamlakatlarning umumiy mas'uliyati ekanligi tan olindi.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti o'zining tinchlikparvar operatsiyalari va diplomatik sa'y-harakatlari orqali davlatlar o'rtasidagi nizolarda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Tinchlikni saqlash operatsiyalari o't ochishni to'xtatish yoki tinchlik bitimlariga erishish uchun a'zo davlatlardan mojaro zonalariga qo'shin yuborishni o’z ichida oladi
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashi BMT Nizomining VII bobiga muvofiq o'z mandati asosida tinchlikparvar missiyalarga ruxsat berish uchun javobgardir. Tinchlikni saqlash missiyalari odatda mojaroda ishtirok etayotgan barcha tomonlarning roziligi bilan amalga oshiriladi.
Diplomatik sa'y-harakatlar nizolarni muloqot yoki vositachilik orqali tinch yo'l bilan hal qilishga qaratilgan muzokaralarga tomonlarni jalb qilish orqali amalga oshiriladi. Ba'zi hollarda nizolashayotgan tomonlar o'rtasidagi muzokaralarni osonlashtirish uchun Bosh kotib tomonidan maxsus vakillar tayinlanadi.
Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan mojaroni muvaffaqiyatli to’xtatilganiga misollar:
- Janubiy Afrika muvaffaqiyatlli operatsiya: 1994-yilda, Janubiy Afrikada o'n yillik aparteid davridan so'ng, o'sha paytdagi Bosh kotib Xaver Peres de Kuelyar tomonidan olib borilgan muzokaralar natijasida tinch yo'l bilan yakunlandi.
- Mozambikdagi tinchlik kelishuvi: 1992 yilda FRELIMO hukumat kuchlari va RENAMO isyonchilari o'rtasida yillar davom etgan fuqarolar urushidan so'ng, o'sha paytdagi Bosh kotib Butros Butros-Galining yordami bilan muzokaralar yo'li bilan hal qilindi.
- Sharqiy Timorda tinch referendumi: 1999-yilda o'nlab yillar davom etgan Indoneziya ishg'oli o'sha paytdagi Bosh kotib Kofi Annan boshchiligidagi muzokaralar orqali hal qilindi va natijada Sharqiy Timor mustaqil davlatga aylandi.

Umuman olganda, global hamkorlik va mojarolarni hal qilish bo'yicha BMT kabi tashkilotlar tomonidan olib borilayotgan sa'y-harakatlar hali ham ko'plab muammolarga duch kelgan bo'lsa-da, davlatlar o'rtasidagi zo'ravon nizolarning oldini olish, shuningdek, iqlim o'zgarishi yoki migratsiya inqirozi kabi chegaralar orqali kengroq gumanitar muammolarni hal qilish uchun muhim vosita bo'lib qolmoqda.