Birlashgan qirollikning makroiqtisodiy ko'rsatkichlari tahlili

BIRLASHGAN QIROLLIKNING MAKROIQTISODIY KO'RSATKICHLARI TAHLILI
(Buyuk Britaniya)
Ibrohimov Oyatillo
Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi (Buyuk Britaniya) 1922-yildan beri toʻrtta taʼsischi davlatni oʻz ichiga oladi: Angliya, Shotlandiya va Uels (ular birgalikda Buyuk Britaniyani tashkil qiladi), shuningdek Shimoliy Irlandiya (har xil tarzda mamlakat, viloyat yoki provinsiya sifatida tasvirlangan mintaqa).Buyuk Britaniya Bosh vazirining veb-saytida Birlashgan Qirollikni tasvirlash uchun „mamlakat ichidagi davlatlar“ iborasi ishlatilgan. Birlashgan Qirollikning oʻn ikkita mintaqasi Shimoliy Irlandiya, Shotlandiya va Uelsga „mintaqa“ sifatida murojaat qiladi. Shimoliy Irlandiya, Shotlandiya va Uelsga nisbatan, xususan, tavsiflovchi ism „munozarali boʻlishi mumkin, tanlov koʻpincha siyosiy imtiyozlarni ochib beradi“.
Buyuk Britaniya mamlakat asosiy qismining nomi bilan koʻpincha Angliya deb ataladi.
Maydoni 242495 km2. Aholisi 70.031 million kishi. Poytaxti — London shahri.
Pul birligi - Pound Sterling (GBP)
Buyuk Britaniya iqtisodiyoti yuqori darajada rivojlangan bozor iqtisodiyotiga asoslangan.YAIM bo`yicha dunyoda 5-o`rinda, Yevropada esa Germaniyadan so`ng 2-o`rinda turadi. Xarid qobiliyati bo`yicha 10-o`rinda va aholi jon boshiga YAIM bo`yicha 21-o`rinda.Ish yuritish qulayligi bo`yicha 8-o`rinda.Jahon YAIM isining 3.3 % ulushiga ega.
4 % Ishsizlik mavjud.
Buyuk Britaniya makroiqtisodiy ko`rsatkichlari
Aholi- 70 031 000 kishi
YAIM-$3.108 trillion
Jon boshiga-$42 600
Harajat-$1.233 trillion
Foyda-$945.517 million
Maydon-242 495 km2
Inflyatsiya-6.2 %
Eksport-$816.812 million
Import-$854.712 million
YAIM tarkibi
Qishloq xo`jalik- mamlakat oziq-ovqatga bo`lgan ehtiyojining qariyb 65% ini ishlab chiqaradi.Qiymat bo`yicha mahsulotning 2/3 qismi chorvachilikka, 1/3 qismi ekinlargan ajratiladi.Bu soha 4 million ish o`rinlarini tashkil etadi.
Sanoat-davlat iqtisodiy mahsulotiga £1.5 trillion hissa qo`shdi va bu umumiy iqtisodiy mahsulotning 80% ini tashkil etdi.
Xizmat ko`rsatish -ijodiy soha YAMM 7% ini tashkil etadi, ta’lim sog`liqni saqlash sohasi 1.7million ishchi kuchiga ega, moliyaviy xizmatlar £120milliard, mehmonxona va restoranlar £40milliard, boshqaruv va mudofaa £72milliard, ko`chmas mulk va ijara £1.5milliard, turizm £30milliard dan oshiq xissasi bor.
O‘zbekiston 7800 dan ortiq mahsulotlarini Buyuk Britaniyaga import bojlarini to‘lamasdan eksport qilish imkoniga ega bo‘ldi. Birlashgan Qirollik mamlakatni kengaytirilgan GSP tizimiga qabul qilgani shunday imkoniyatni taqdim etmoqda. Bu haqda Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi va Buyuk Britaniya elchixonasi hamkorligida o‘tkazilgan matbuot anjumanida ma'lum qilingan.
Ikki davlat hukumatlarining atigi 6 oylik hamkorlikdagi sa'y-harakatlaridan so‘ng, O‘zbekiston 2021-yil 1-noyabrda Buyuk Britaniyaning Kengaytirilgan GSP tizimi a'zoligiga rasman qabul qilindi va Birlashgan Qirollikning ushbu tizimiga qabul qilingan dunyodagi ilk davlat bo‘ldi.
Buyuk Britaniyaning YAIM
Buyuk Britaniya iqtisodiyoti 2022-yilning ikkinchi choragida oʻtgan uch oyga nisbatan 3,6 foizga oʻsdi, deya xabar beradi mamlakat Milliy statistika boshqarmasi (MSB).
Tahlilchilar, oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 4,8% va
22,1% ga oʻsishini bashorat qilishgan, deb yozadi Trading Economics. Buyuk Britaniya iqtisodiyoti yiliga 1,6% va 6,1% pasaydi.Ikkinchi chorakda davlat xarajatlari 6,1% ga oshdi, isteʼmol xarajatlari esa 7,3% ga oshdi. Shu bilan birga, biznes kapitali 0,5% ga kamaydi.Bundan tashqari, MSB xabar berishicha, 2022-yil iyul oyida mamlakatda sanoat ishlab chiqarish oʻtgan oyga nisbatan 0,6% ga kamaygan. Yillik hisobda u 8,3% ga oshdi. Tahlilchilar birinchi koʻrsatkich 0,4% ga, ikkinchisi — 8,4%ga oʻsishini kutishgandi.2022-yilda Buyuk Britaniyada avtomobilsozlik 9,8% ga kamaydi.
Britaniya iqtisodiyotining o'ziga xosligi va uning jahon xo'jaligidagi o'rni mamlakatning o'tgan asrdagi rivojlanishining o'ziga xos xususiyatlarini aks ettiradi. Bir tomondan, sanoat ishlab chiqarishi, xalqaro savdo va valyuta sohasidagi mamlakatning jiddiy buzilgan pozitsiyalari va kapital eksportidagi zaiflashayotgan, ammo baribir juda kuchli pozitsiyalari o'rtasidagi tafovutga, shuningdek, buning davom etayotgan roliga e'tibor qaratilmoqda. Yetakchi moliyaviy va tovar ayirboshlash markazlaridan biri sifatida .London.