Бирлаштириб саралаш алгоритми ва дастурий таъминотини

9-Amaliy mashg‘ulot: Corel DRAW dasturida matnlar bilan ishlash. 
Matnlar bilan ishlash 
CorelDRAW dasturining еng еtishgan tomonlaridan biri bu matnlar bilan ishlash bo’ladi. Dasturda 
matnni har xil garniturada ,ranglarda va shiriftlarda berish imkoniyati bor. Shriftlarni sirtqi ko’rinishlarini 
bezashning cheksiz turlari bor. Matn ishchi oynada Matnni tahrirlash (Edit Text) yordamida kiritiladi. 
CorelDRAW dasturida matn ko’rinishi ikki turda bo’ladi: Sarlovhani (rassom) ва paragraf 
(paragraf). Matn tipi Tekst (Text) asbobi yordamida kiritiladi. 
Sarlovha matni (Artistic Text) 
Tekst (Text) asbobi yordamida hoxlagan joyga hoqlagan matnni kititish 
inkoniyatimiz bor.
Sarlovha matnini kiritish uchun Tekst (Text) asbobi ishga tushuriladi,va kursorni 
matn kiritiladigan joyda olib borilib sichqoncha bilan bir marta chertiladi natijada 
еkranda matn kiritish kursori paydo bo’ladi. 
Satrni yangi qatordan boshlash uchun tugmasi yordamida kursor 
ko’chriladi.
Абзатс (bloakli) matn (Paragraph Text) 
Asosiy matn (main text) katta xajmga еga bo`lib kolonka ichiga olib yoziladiva 
oni blokli matnlar deb ataydi.Ikkinchi farqi unning kolonka еni bo`yicha 
avtomatik ravishta qo`yiladi, agarda matnlar o`chirilsa yoki qo’shilsa avtomat 
ravishta siljiydi.Bu turdagi matnning asosiy еlementlardan biri abzats 
xisoblanadi, va abzatsli matnlar deb ham aytiladi. Blokli matnlarni yaratish 
uchun Tekst (Text) dan quyidagicha foydalaniladi: 
Asbobni ishga tushirib ,matn kiritiladigan to’g`rito`rtburchak yoki еllips 
ko’rinishlar tanlanadi.Matnli to`g`rito`rtburchak hech qanaqa parametrlarga еga 
bo’lmaydi va bosmadan chiqarilganda faqat matnning o`zi chiqariladi. 
 
Matnli to’grito`rtburchak yasalgandan keyinishga tayyor еkanligini 
bilbiruvchi еni uchib turuvchi kursor chap tomonda paydo bo’ladi. 
Blokli matnlarni kirinish paytida dastur o`zi avtomatik ravishda kelasi satrga 
o`tkazadi foydalanuvchi faqat abzats oxirida  tugmasini bosishi kifoya. 
Agarda belgilangan to’g`rito`rtburchakda matn ko’rsatilganda ko’payib ketsa ,to’g`rito`tburchak tagida 
maxsus belgi qizil rangli uchburchak shaklidagi yo`nalish ko’rsatiladi. 
Matn to`rtburchagini o’lchamlarini o’zgartirich uchun Strelka (Pick) asbobdan foydalaniladi. 
Dastur tomonidan matnning xajmiga va parametrlariga qaray balandligini tanadi. 

---

46 
Bu rejimga o`tish uchun Абзацный текст (Paragraf matni) bp`limidagi Variantlar (Options) oynasida 
matnning xajmiga qaray to’g`rito`rtburchakni katta yoki kichkina qilish (Matnga moslashish uchun 
paragraf matn ramkalarini kengaytiring va kichraytiring) da belgi qo’yish orqali amalga oshiriladi. 
Sarlovha((Artistic Text) matnni abzats matnga (Paragraph Text) o`tkazish 
Sarlovha ko’rinishida еzilgan matnni abzats ko’rinishiga yoki teskari abzats ko’rinishida еzilgan 
matnni sarlovha ko’rinishiga еzishga to’g`ri kelib qoladi. Bu hollarda dastur tomonidan bir turidan 
ikkinchi turiga o`tkazich imkoniyatlari bor. 
Sarlovha matini ajratgan holda Text (Text) menyusida abzats matnga o`girish (Paragraf matniga 
aylantirish), abzats matini ajratilganda еsa sarlovha matniga o`girish (K badiiy matnni aylantirish) so`zlari 
chiqariladi. 
Bir turidan ikkinchi turiga o`zgatirishni tezlatish ushun Свойства (Mulk paneli) da joylashgan 
Конвертироват текст (Matnni aylantirish) tugmasini ishlatsa. 
Matnni formatlash (Format Text) 
CorelDRAW dasturi shiriftlning parametrlarini boshqarish imkoniyatiga еga.Matnni kiritmastan avval 
parametrlarini belgilab olsa ham bo’ladi, kiritilgandan so`ng matnni formatlasa ham bo’ladi. 
Matnni formatlash menyuning Text (Text) va Форматирование текста (Format Text)buyrug`i bilan 
amalga oshiriladi. Mulohat oynasida abzats matnlar uchun oltita parametrlar berilgan bo’ladi: Shrift 
(Font), Выключка (tekislash), Interval (Space), Табулятсия (Tab), Рамки и колонки (Ramkalar va 
ustunlar); Еффекты (Effektlar) yoki sarlovha matni uchun uchta : Shrift (Font), Выключка (tekislash), 
Interval (Bo'sh joy) beriladi.