Бирлаштириб саралаш алгоритми ва дастурий таъминотини

Shrift (Font) bo’limi 
Shrift (Font) bo’limi bu matndagi shriftning garniturasini,kenglini va boshqa parametrlarini tanlashni 
bildiradi. 
Shrift garniturasi deganda nomiga, tasviriga еga bo’lgan belgilar majmuasini tushiniladi masalan,Times, 
Helvetica, Dekor, Lazurskogo garnituralari va h.
Shrift(Font) ro`yhatida operatsion sistemaga o’rnatilgan shriftning bitta garneturasi tanlaniladi. 
Начертание (Style) –esa quyidagi to`rttasidan bittasi tanlanadi: Нормалное прямое (Normal), 
Нормалное курсивное (Oddiy-kursiv). Qalin toʻgʻridan-toʻgʻri (qalin) va qalin kursiv (qalin-kursiv). 
Size (Kegl) ro`yhatida еsa o`ta 0,001 dan 3 000 punktgacha bo’lgan keng tanlanadi
O`lchov birligini Yedinitsа maydonidan o’zgartiriladi. Подчеркивание (tagiga chizilgan), 
Chizilgan (Streaketru) va Overline (Oversore) matnni muharrilaganda foydalaniladigan chiziqlarni 
bildiradi va u qyiudailarni uz ishiga oladi: chiziq yo'q (None), yagona nozik (Single Thin), Yagona qalin 
(Single Txick). Ikki marta yupqa (ikki marta yupqa). Ikki marta qalin (ikki marta qalin). 
Redaktirovat (Edit...) tugmasi еsa chizilganlarni muharrirlashni bildiradi. Толщина (Qalinligi) va 
Asosiy ofset (Baseline Shift) moydanlari chiziq qalinligi va joylashini bildiradigan son qyimatlar. 
Qo’shimcha Выключка (Align) 
Выключка (Align) faxat abzats matnga tegishli. Bu еrda matnning qantay tartibda terilish 
parametrlari berilgan.
Tekislanishlar (Align) chap tomondan , o`ng tomondan, markazdan, va berilgan format bo`yicha 
turlari mavjuv. Выключка (Alignment) maydonida yangi tipni paydo qilsada bo’ladi.
Format bo`yicha va to`liq turida shegaraviy intervakllarini aniqlash kerak.: So`zlar 
orasida maksimal bosh joy qoldirish (Max. word 
spacing), So`zlar orasida minimal bosh joy qoldirish 
(Min. word spacing ), Harflar orasida maksimal bosh joy 
qoldirish (Max. char. spacing) parametrlari dastur uchun 
matn terilganda avtomatik verstka qilinadi. 
Abzats tushunchasi matnning chetidan joy qoldirishini bildiradi. Bosh joy 

---

47 
qoldirish deganda matnning o`ng ,chap tomonidan va so’z boshidagi bo`sh joy qoldirish tushiniladi.
Отступы (Chizishlar) maydonida shu parametrlarni o’zgartirish imkoniyati bo’ladi: Krasnaya 
stroka (Birinchi qator) so`z boshi , Слева (Left) chapdan , Справа (Right) o`ngdan. 
Bir yoki bir nechta belgilarni ajratganda Smeщenie simvola (Character shift) maydoni bilan 
ishlash imkonioti tugiladi. Bu еrda (pole Horizontal) gorizontal silzis , vertikal silzish (pole Vertical), 
(pole Rotation) berilgan burchakga burilish amallari bajariladi. 
Qatordagi barcha belgilar (baseline) chizigiga qaray to’grilanadi va uning parametrlari ,har bir 
belgi uchun shiriftlar faylida saqlanadi.Bu еsa birinchidan matnning satrlarini to’g`ri kiritishni taminlaydi, 
ikkinchidan bazabiy chiziqdan vertikal yonalishda bazi –bir masofaga siljitishni taminlaydi. 
Vertikal siljishda shriftlarni kichiklashtirganda har xil indekslar ( pastki, yuqorigi) avtomat 
ravishta formatlanadi yanada tasviriy sanatda bu amalni foydalansa bo’ladi.
Interval (Space) bo’limi 
Intervalы (Space) da har xil intervallarni qo’yish yana avtomat ravishta keyingi satrga o`tishni 
taminlaydi. 
Символы (Belgi) moydanida so`zlar orasidagi masofalar beriladi, yani (Word) — foyz nisbatida 
shriftning orasidagi masofani beradi, Интерлиняж (Line) maydonida –foyz nisbatida shriftning kengli va 
shrift balandligi beriladi. 
интерлиняжем (leading) da matn terilganda qo’shni qatorlar orasidagi masofani bildiradi. Bu matnlarni 
kiritganda katta ahamiyatga еga. 
Абзац (Paragraf) moydanida abzatsning atrofidagi masofalarni bildiradi, До абзаца (Paragrafdan oldin) 
abzatsdan oldin va abzatsdan keyin (Paragrafdan keyin) 
Agarda bu ikkitasi qo’shni abzatslarga tegishli bo’lsa ular qo’shiladi. 
Автоматический перенос (Avtomatik 
defisdan foydalaning)ga flag 
quyilsa Установки переноса (Defis sozlamalari...) tugmasi bilan ishlash imkoniyati tugiladi.
Горячая зона (Issiq zona) maydoni matnni ko’chrish maydoni bildiradi, o`lchov birligi еniga 
maydonlarda kiritiladi. 

 
Табулятсийa (Tab) bo’limi 
Bo’limi Табулятсия (Tab) asosan jadvallar bilan ishlaganda kerak bo’ladi, sababi uning 
yordamida ustinlarni tekislash amali bajariladi.
Mulohat oynasining chap tomonida hujjatda o’rnatilgan tabulyator ruyhati keltirilgan. Табуляторы 
(Tabs) ustunida gorizontal chiziq boyicha koordinatalari ko’rsatilgan. Bu koordinatalarni asangina 
o’zgartirsa bo’ladi kerakli katakchaga chertilib koordinatalar uzgartiladi. 
Выравнивание (tekislasht) ustunida tipi tabulator o’rnatiladi. Uni o’zgartirish uchun kerakli katakcha 
tanlanilib sichqoncha bilan chertiladi va u ro`yhat ko’rinishiga keladi: Левый (Left), Правый (Right), 
Сентралный (Center). Desyatichnыy (Decimal). 
Mulahat oynasidagi tugmalari bitta tabulattsya kiritish inkoniatini beradi (knopka Dobavit (Add tab)), 
agarda tabuliattsya soni bir nechta bo’lsa (Установит табуляторы каждые (knopka Har bir yorliq 
o'rnating)) yordamida teng bo’lgan masofalardan berilgan o’lchamda qoyiladi. 

---

48 
Udalit tabulyator (Delete tab) va Udalit vse (Delete All) tugmalari bitta yaki ajratilgan ruyhatdagi 
tabuliatsialar uchiriladi. 
Ramki i kolonki (Frames and Columns) bo’limi 
Рамки и колонки (Ramkalar va ustunlar) bo’limi fahat abzats matniga ishlaydi. Bu yordamida 
ko’p kolonkali maydonlar bilan ishlash imkoniyatini beradi.
Chislo kolonok (Ustunlar soni) maydonida kolonkalar soni kiritiladi. 
Katta chegara Ustun kengligi va bo'shliqlar (Column width and gutter) lar kolonka o’lchamini va ular 
orasidagi masofani bildiradi. Nomer kolonki (Column #) ustunida kolonka tanlanadi, Shirina (Width) 
kolonka еni beriladi, Probel (Cutler) – ustunida kolonkalar orasidagi bush joylar beriladi. 
Ravnaya shirina kolonok 
(Equal column width) flag qoyilgan 
bo’lsa kolnkalar o’lchami bir hil bo’ladi fahat bitta kolonka parametrlarini kiritish kifoya. 
Shirina абзацnoy ramki (Paragraph frame width) maydonida ish maydonidagi barcha kolonkalar 
xajmi 
Вертикалное выравнивание (Vertikal asoslash) toliq bo’lmagan kolonkaning joylashishi beriladi: 
Сверху (Tor), По сентру (Center), Снизу (Bottom) и По формату (Full).