Bitiruv malakaviy ishi mavzu: Axborotlashtirish obyektlarni ximoyalashda qo'laniladigan tarmoqlararo ekran tahlili. Bajardi: 715-20 – guruh talabasi Bo'riyev O. Ilmiy rahbar: Raximov Rustam s a m a r q a n d – 2015

 
III Bob. DASTURIY TA’MINOTNI YARATISH TAFSILOTLARI 
3.1. Dasturni yaratilish bosqichlari 
Dasturlash tili sifatida Delphini tanlar ekanmiz, unda dasturlash 
texnologiyalarini quyidagi tamoyillarga asoslanib ishlab chiqish lozim. 
1) Mavjud komponentlarni vazifalarini yaxshi bilish. 
2) Qo’yilgan vazifalarni hal etish uchun mos komponentlarni tanlay bilish. 
3) Qo’yilgan vazifalarni hal etish uchun zaruriy operatorlarni aniqlash. 
4) Operatorlar yordamida komponentlarni boshqarish usullarini bilish. 
5) Vizual komponentalarni formalarga joylashtirishni foydalanuvchiga 
tushunarli tarzda amalga oshirish va ularda dizayn ishlarini to’g’ri yo’lga 
qo’yish. 
6) Turli hisobotlarni tayyorlashda standartlarga e’tibor berish. 
7) Turli qurilmalar (masalan, printer, ekran va h.k) bilan ishlash va ularni 
boshqarishning dasturiy usullarini bilish. 
Lug’at.exe fayli ochilsa dasturning bosh sahifasi quyidagi ko’rinishda 
ochiladi: 
3.1-rasm. Dasturning bosh kirish qismi. 
Bu yerda uzb tugmasi bosilsa dastur o’zbek tilida amalga oshirish imkoniyati 
yaratiladi, eng tugmasi bosilsa dastur ingliz tilida amalga oshirish imkoniyati 

---

39 
yaratiladi, ru tugmasi bosilsa dastur o’zbek tilida amalga oshirish imkoniyati 
yaratiladi. Familiya va ismingizni kiriting degan joyga ism va familiya kiritilib 
boshlash tugmasi bosiladi.va quyidagi oyna ochiladi: 
3.2-rasm. Tillarni tanlash bo’limi. 
Bu bo’limga tilni tanlash imkoniyati mavjud, buni tanlash orqali biz qaysi 
tillarda(O’zbekcha-inglizcha,Inglizcha-O’zbekcha, O’zbekcha-Ruscha, Ruscha-
O’zbekcha) leksikani tekshirish imkoniyatiga ega bo’lamiz.
Biror bo’limni tanlab masalan o’zbekcha-inglizcha boshlash tugmasini bossak 
quyidagi bo’limini ochishga muvafaq bo’lamiz:

---

40 
3.3-rasm. Lug’at yordamida tekshirish bo’limi. 
Bu bo’limda o’zbekcha so’z beriladi unga inglizcha tarjimasini yozish talab 
qilinadi, tarjima so’z yozilib tekshirish tugmasi bosilad, agar uchmarta tarjima 
noto’g’ri kiritilsa dastur avtomatik ravishda tarjimani yozib ko’rsatadi. 
3.4-rasm. Noto’g’ri yozsa tekshirish bo’limi. 

---

41 
3.5-rasm. Saqlash yoki chiqish bo’limi 
Fayl-->natijani saqlash bandi orqali natijani saqlash imkoniyati mavjud. 
Bu yerda davom etish tugmasini bosib yana lug’atni davom ettirish mumkin 
yoki tugatish tugmasi orqali ishni tugatish imkoni mavjud. 
Lexhelp.exe faylini ishga tushirish orqali quyidagi oynani ochiladi. 
3.6-rasm. Slovar yaratish bo’limi. 

---

42 
Bu bo’limda so’zlarning inglizcha, o’zbekcha va ruscha tarjimalari yozilib ok 
tugmasi bosiladi va ha kazo ish davam ettiriladi, ish tugagandan so’ng tugatish 
tugmasi bosiladi va lug’at fayl bo’lib saqlanidi.