Bitiruv malakaviy ishi mavzu: Axborotlashtirish obyektlarni ximoyalashda qo'laniladigan tarmoqlararo ekran tahlili. Bajardi: 715-20 – guruh talabasi Bo'riyev O. Ilmiy rahbar: Raximov Rustam s a m a r q a n d – 2015

Microsoft Proofing Tools. Microsoft Office 2003 Proofing Tools 
yozuvlarni tekshirish paketi – bu alohida to’ldirilgan mahsulot, bog’lovchi 
mahsulot, Maykrosoft korparatsiyasi 30 ga yaqin tillarda yaratgan, shuningdek 
shiriftlar, gramatik va orfografik tekshirish mahsulotlari, ro’yxatlar avtomatik 
almashinuvi, avtoreferatlar tarkibi qoidalari (faqat Microsoft Word uchun) ikki tilli 
lug’atlar uchun IME tahrirlash usuli kiritilgan. IME – dastur bo’lib, unda Sharqiy 
Osiyo (Xitoyliklarning an’anaviy yozuvi, Xitoyliklar yozuvining murakkab 
yozilishi, Yapon tili va Koreys tili) tillarida matnlarni kiritish, qo’shimcha 
belgiarni qo’shish, o’zgartirish yo’lga qo’yilgan. Klaviaturada to’ldirilgan tillar 
shaklini (Osiyo tillari uchun) ko’rish mumkin. 
Ingliz tili matnini tahlil qilish dasturlariningning bazaviy asoslari: 
Matnlarni faqat Rus tilida tekshirish uchun.
- Orfografik tekshirish: 

---

11 
* Mashhur programmalar; 
* Turli xil redaktorlar; 
* Ko’plab redaktorlar oynalarida «Klaviatura(goryachiy)» 
- Ko’chirishni bekor qilish, 
- uning barcha formasida yangi so’zlar qo’shish, 
- barcha ilovalarni qo’llab quvvatlash uchun bir gina marfalogik lug’atlardan 
foydalaniladi, 
- o’zidan oldingi barcha so’z formasini va uning gramatik xaraxteristikasini 
ko’rish mumkin[8]. 
1.3. Leksik tahlil jarayonini formallashtirish.
Axborot uslubida leksikologiya masalalarini ko’rib chiqish juda muhim. 
Chunki u bevosita so’zlar bilan bog’liq. 
Leksikologiyada 
sinonimlar, 
omonimlar, 
ko’p 
ma’noli 
so’zlar, 
leksikografiya kabi bir qator masalalar axborot uslubini yaratishda tanqidiy 
nuqtayi nazardan ko’rib chiqishni taqozo etadi. Bu yo’nalishdagi eng asosiy 
masala so’zlarning izohidir. Mavjud lug’atlardagi izohlar talab darajasida emas. 
Xususan, ba’zi so’zlarning izohi unig sinonimini berish bilan cheklanib qolgan. 
So’zlarga izoh berishda mazkur mezonlardan foydalanish kerak deb hisoblaymiz.
Masalan, o’zbek tilida bir necha sinonimik qatorlar bor. Bu sinonim so’zlarni 
bir-biridan ajratib tartiblash lozim. Kuchli- botir- qo’rqmas- qahramon- jasur kabi 
so’zlarning izohi o’rin almashish bilan cheklangan. Shuning uchun so’zlarga qat’iy 
izoh talab etiladi. 
Leksikologiyada yana qilish kerak bo’lgan ishlar: 
1. Ko’p ma’noli so’zlarning ma’nosini aniqlashga yordam beradigan 
shakliy belgilarni o’rganib chiqish. 
2. Omonimlar yuzaga keltiradigan muammolarni yechish yo’llarini tadqiq 
etish. 
3. Sinonimlarning darajalarini aniqlashtirish. 
4. Lug’at qatlamidan faol so’zlarni ajratish. 

---

12 
5. Tub, yasama, qo’shma so’zlar masalasidagi aniqlik mezoni. 
Ko’p ma’noli so’zlarni quyidagicha tartiblash lozim. Ko’p ma’noli so’zlarni 
rim raqamlarida belgilab olamiz, bu mashina tarjimasida kerak bo’ladi. Ko’z, etak, 
quloq, bosh kabi ko’p ma’noli so’zlarni anglatayotgan ma’nosiga qarab tartiblab 
chiqamiz,
­ 
Odamning ko’zi; 
­ 
Buloqning ko’zi; 
­ 
Derazaning ko’zi; 
­ 
Taxtaning ko’zi; 
­ 
Uzukning ko’zi. 
so’ngra bu punktlarni kompyuter xotirasiga kiritib qo’yamiz. Ko’z so’zini 
kiritganimizda mazkur punktlar tasvirda namoyon bo’ladi. Biz tanlagan so’z 
birikmasi ingliz, rus va boshqa tillarga mos ravishda tarjima qilinadi. Masalan: 
­ eye of the man (глаза человека); 
­ eye of the spring (глаза родника); 
­ eye of the window (глаза окна); 
­ eye of the board (глаза доски); 
­ eye of the ring (глаза кольца). 
Omonimlar masalasi quyidagicha yechiladi. 
Avval barcha omonim so’zlar, keyin izohi ro’yxatga kiritiladi. 
Anglatayotgan ma’nolari bo’yicha so’zlarni tartiblab chiqamiz[6]. 
Masalan: ot 
1. Ot (hayvon)- tulpor- лошадь- horse; 
2. Ot (kishining nomi)- ism- имя- name; 
3. Ot (ish harakat)- uloqtirmoq- бросать- throw; 
4. Ot (so’z turkumi)- ot- существительное- noun.