Бизга малумки хозирги вақтда бббт (Берилганлар базасини бошқариш тизимлари) жуда юқори суръатда ривожланмоқда

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

“KOMPYUTER INJINIRINGI” FAKULTETI
“AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” KAFEDRASI
“Ma’lumotlar bazasi”
fanidan

1. 
   AMALIY ISHNI BAJARISHGA
   

Amaliy ish
Mavzu: Ma’lumotlar bazasini loyihalash, mohiyat – aloqa diagrammasini qurish. Relyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash




Fan o‘qituvchisi: Kat.o‘q. Abduvaitov.A
Talaba:Abdushukurov U


S a m a r q a n d _ 2022
Ma’lumotlar bazasini loyihalash, mohiyat – aloqa diagrammasini qurish. Relyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash

№	Ob`yektlar
1	Markaziy apparat
2	Markaziya kengah
3	Shaxar kengashi
4	Tuman kengash
5	Univer katta kengashi
6	Kakultet kengashi

1. 
   jadval.
   

MARKAZIY APPARAT ob`yektining xususiyatlari.

ID	M_apparat	Lavozimi	F.I.O	qabul_vaqti	phohe
1	Apparat ss	Oddiy ishchi	Abdullayev Ozod	12:00	945463211
2	Apparat bb	Boshliq	Hurshid Ganiyev	13:00	978545855

2. 
   jadval.
   

markaziy_kengash ob`yektining xususiyatlari.

ID	markaziy_ken	lavozimi	F.I.O	Phone	adress
1	Kengash	bugalter	Turgunov Otabek	985587485	Namangan 13
2	Kengash	Bugalter yordamchisi	Barkinboyev Islom	932225255	Andijon 43

3. 
   jadval.
   

Shaxar kengashi ob`yektining xususiyatlari.

ID	Shaxar kengashi	lavozimi	F.I.O	Millati	Jinsi	Yoshi	phone
1	Angren MTMB	menejer	Erkinov Abbos	ozbek	Erkak	25	992343322
2	Olmaliq xtb	bugalter	Xudoyberdiyev Sultonbek	tojik	erkak	34	906675866

4. 
   jadval.
   

Tuman kengash ob`yektining xususiyatlari.

ID	F.I.Sh	Lavozimi	Telefon raqami	Manzili	Ish vaqti	Staji
1	Orinboyeva Hurshida	Kotiba	998554785	Xorazm Aqy 34	9:00 17:00	Oliy
2	Bekniyozov	Injiner	950096859	Nam ch 2	8:0-17:00	orta

5. 
   jadval.
   

Univer katta kengashi ob`yektining xususiyatlari.

ID	F.I.O	Fakulteti	Guruhi	Jinsi	Millati	Phone
1	Turgunov Otabek	TT va KT	650-20	Erkak	Ozbek	903694215
2	Barkinboyeva Dildora	KIF	641-20	ayol	ozbek	936662002

6. 
   jadval.
   

Kakultet kengashi ob`yektining xususiyatlari.

ID	F.I.O	Fakulteti	Guruhi	Lavozimi	Email	Rasmi
1	Nosirjonov Muhibullo	TT va KT	650-20	Dekan yordamchisi	[e-mail]	Yoq
2	Nuriddinov Akramjon	TT va KT	650-20	Buxgalter yordamchisi	[e-mail]	yoq

Quyidagi rasmda aloqalar (ob`yektlar orasidagi munosabatlar)ning ko`rinishi keltirilgan

“Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani tashkil etuvchi uchta asosiy komponentalardan foydalanib quriladi: mohiyat, atribut, aloqa. Konstruktiv elementlar tarkibida “VAQT” tashkil etuvchisi faqat oshkormas holda ishtirok etishi mumkin. Modelda vaqt, yil, sana va shunga o`xshash atributlar bilan tasvirlanadi.

1. 
   rasm. “Yoshlar ittifoqi ” obyektli modeli elementlari orasidagi ob`yektli munosabatlar.
   

“Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani (PS) faqat aniq bir qismini akslantiradi. Bu holda uni lokal model deyiladi. PS haqida to`la axborotga ega bo`lish uchun uni etarli kengroq tekshirish zarur va oldingisini to`ldiradigan local modellar qurish kerak. Shundan so`ng lokal modellar birlashtirilib PS haqida bir butun kompozitsion tasvirga ega bo`lamiz.

Misol tariqasida supermarket PSining mohiya – aloqa modeli qurilgan.


1.2. rasm. Yoshlar ittifoqi predmet sohasi uchun mohiyat – aloqa modelini qurilishi
Bu model diagramma ko‘rinishda bo‘lib, unda quyidagi belgilashlar ishlatiladi.

	Yordamida ob’ektlar belgilanadi.
	Yordamida ob’ekt atributlari belgilanadi. Ular ob’ektlar bilan yo‘nalishsiz chiziqlar yordamida birlashtiriladi.
	Yordamida ob’ektlar orasidagi aloqalarni belgilaymiz.
	Bunda birga ko‘p bog‘langan A va V orasida V ga qaratib yo‘nalgan yo‘nalishli chiziq bilan ko‘rsatiladi. Agar A va V ob’ektlar o‘rtasida N:1 bog‘lanish bo‘lsa, strelka A ga qarab yo‘naltiriladi.
	A va V orasida 1:1 bog‘lanish bo‘lsa, yo‘nalishsiz chiziq bilan bog‘laymiz.
	A va V ob’ektlar o‘rtasida M: N bo‘lsa, ularni ulovchi chiziq orqa li bog‘lanadi.

Eslatma, bitta buyruqni kiritish tugmachasidan foydalanib, bir nechta qatorlarda yozilishi mumkin (MySQL yangi liniyaning ramzi -\u003e Security (nuqta) bosilgandan so'ng, Enter tugmachasini bosish so'rovga olib keladi.
Yodingizda bo'lsin, agar siz biron bir noto'g'ri ish qilsangiz, siz doimo stol yoki butun ma'lumotlar bazasini tomchi operatoridan foydalanib o'chirishingiz mumkin. Buyruq satrida biror narsani tuzatish juda noqulay, shuning uchun ba'zida (ayniqsa boshlang'ich bosqichda) ba'zi muharrirga so'rovlarni yozish, masalan, daftarga nusxalash va ularni qora derazaga ko'chirish.
Shunday qilib, ushbu jamoa eslab qolishiga ishonch hosil qilish uchun jadvallar yaratildi jadvallarni ko'rsatish:

Va nihoyat, keling, oxirgi jadvaldagi xabarlarimizning tuzilishini ko'raylik:

Endi standart maydondan tashqari barcha sohalar tushuniladi. Bu standart qiymat maydoni. Biz bir nechta ustun (yoki umuman) standart qiymatni belgilashimiz mumkin. Masalan, agar bizda "uylangan \\ uylangan" nomli maydon bor edi va Enum turi ("Ha", "Yo'q"), "Yo'q" "" yo'q "), standart qiymatlardan birini amalga oshirish oqilona bo'lar edi. Sintaksis quyidagi bo'ladi:
Uylangan Enum ("Ha", "Yo'q") NUL standart ("Ha")
Ular. Ushbu kalit so'z ma'lumotlar turini ko'rsatgandan so'ng bo'sh joy orqali yoziladi va standart qiymat qavs ichida ko'rsatilgan.
Ammo bizning jadvallarimizga qaytish. Endi biz stollarimizga ma'lumotlarni kiritishimiz kerak. Saytlarda siz odatda har qanday HTML shaklga kirasiz, keyin har qanday tilda skript (PHP, Java ...) Ushbu ma'lumotlarni ushbu ma'lumotdan chiqarib oling va ularga ma'lumotlar bazasida kiradi. Bu ma'lumotlar bazasiga ma'lumotlarni kiritish uchun SQL so'rovi orqali amalga oshiradi. Siz hali ham PHP-da skriptlarni qanday yozishni bilmaymiz, ammo endi ma'lumot olish uchun SQL so'rovlarini yuboring.
Buning uchun operatordan foydalaning Kiritmoq.. Sintaksisdan ikki xil foydalanish mumkin. Birinchi variant stolning barcha sohalarida ma'lumotlarni yaratish uchun ishlatiladi:
Ism_table qiymatlarini ("Qiymat_stolits", "Qiymatli_STOLBLAR", ..., "qiymat_stolba")

Keling, quyidagi qiymatlarni jadvalga qo'shishga harakat qilaylik:

Foydalanuvchilarning qiymatlarini ("1", "Sergey", "" [e-mail]", "1111");

Ikkinchi variant, ba'zi jadval maydonlariga ma'lumotlarni kiritish uchun ishlatiladi:
SMS_Table ("Latan nomi", "STALL -BETNAME") qiymatlarini joylashtiring ("qiymat_stolebits", "qiymati_stolber");

Bizning stolimizda foydalanuvchilar to'ldirish uchun barcha maydonlar to'ldirilishi shart, ammo bizning birinchi maydonimiz kalit so'zga ega - Auto_ee. U avtomatik ravishda to'ldiriladi: biz ushbu ustunni o'tkazib yuborishimiz mumkin:

Foydalanuvchilar (ism, elektron pochta, parol) qiymatlarini ("Valera", [e-mail]", "2222");

Agar bizda NULL tipidagi dalalar bo'lsa, i.e. To'ldirish uchun ixtiyoriy, biz ularni e'tiborsiz qoldirishi mumkin. Ammo agar siz nol qiymati bilan bo'sh maydonni tark etishga harakat qilsangiz, server xato xabarini ko'rsatadi va so'rovni bajarmaydi. Bundan tashqari, ma'lumotlarni kiritishda server stollar orasidagi havolalarni tekshiradi. Shuning uchun, siz dalada tayyorlanmaysiz, bu tegishli jadvalda etishmayotgan tashqi kalit. Qolgan ikkita stolda ma'lumotlarga ishonch hosil qilasiz.
Ammo avval bir nechta foydalanuvchilar haqida ma'lumot yarating. Birdaniga bir nechta chiziqlarni qo'shish uchun, shunchaki vergulning qiymatlari bilan qavslarni ro'yxatga olish kerak:

Endi biz ikkinchi jadvalga ma'lumot beramiz - mavzular (mavzular). Xuddi shu narsa bir xil, ammo eslab qolish kerakki, ID_AUTUS sohasidagi qadriyatlar foydalanuvchi stolida (foydalanuvchilar) mavjud bo'lishi kerak:

Endi boshqa mavzuni amalga oshirishga harakat qilaylik, lekin foydalanuvchi stolida bo'lmagan ID_AUTTOR bilan (biz foydalanuvchilarga faqat 5 foydalanuvchilar jadvalini kiritdik, keyin ID \u003d 6 mavjud emas):

Server xato beradi va u bunday satrni amalga oshira olmaydi, chunki Tashqi kalit bo'lgan sohada, u bog'liq foydalanuvchilar jadvalida etishmayotgan qiymatga arziydi.
Endi biz postlar stollariga (xabarlar) qatoriga kiritamiz, menda ikkita tashqi kalit borligini yodda tutamiz, ya'ni I.E. ID_AUT_UTTOR VA ID_TOPIC, biz bajaradigan jadvallarda bo'lishimiz kerak:

Shunday qilib, bizda 3 stol bor. Savol tug'iladi - jadvallarda ma'lumotlarni qanday saqlashni ko'rish mumkin. Bu keyingi darsda qilamiz.
Agar SQL so'rovini qaytargan natijada olingan ma'lumotlar to'plamini saqlab qolishingiz kerak bo'lsa, unda biz sizga qaraymiz, chunki biz unga qaraymiz ichkourni tanlang.Microsoft SQL SQL-serverda siz yangi jadval yaratishingiz va SQL so'rov natijalari bilan to'ldirishingiz mumkin.
Keling, boshlaylik, albatta, tanlangan ino-ni tavsiflash bilan, keyin misollar bilan davom eting.