Bob. Boshlang‘ich sinflarda o‘rganiladigan geometrik materialning mazmuni Nuqta, kesma, to‘g‘ri chiziq kesmasi haqidagi tushunchalar

Aylana va doira. O‘quvchilarni aylana va doira bilan tanishtirish ular ongida «doira» va «aylana» tushunchalarini binr-biridan ajratishga bog‘liq bo‘lgan bir qator qiyinchiliklarga bog‘liq. To‘g‘ri chiziq kesmalarini chizish uchun chizg‘ichdan foydalanilganligi eslatiladi va aylana chizish uchun oldin nuqtani belgilash va bu nuqtaga sirkul oyogi qo‘yilishi aytiladi (bu ish amaliy ko‘rsatish bilan kuzatiladi). Sirkulning bir uchi qattiq mahkamlangan bo‘lishi, shu uch hamma vaqt bir nuqtaning o‘zida bo‘lishi, bu nuqta aylana markazi deyilishi ta‘kidlanadi. Bolalarning e‘tiborlarini shunga qaratish kerakki, sirkulni qo‘zg‘almas nuqta atrofida aylantirilganda har doim sirkul ninasining uchi bilan uning ikkinchi oyog‘i uchiga mahkamlangan qalam (yoki bir bo‘lak bo‘r) orasidagi masofa o‘zgarmasligini qo‘zagib borish kerak. Bu xolda qalam (bo‘r) aylana deb ataluvchi chiziqni chizadi, Aylana doiraning chegarasidir.
«Ko‘p xonali sonlar» konsentrida geometrik material, boshqa konsentrlardagi kabi butun kurs bo‘yicha bir xilda taksimlangan. Bunda geometrik material ustida ishlash ilgari o‘rganilgan materiallarni takrorlagan sistemaga solishdan boshlanadi. Masalan, birinchi darslarning o'zidan o‘quvchilar o‘zlari ilgari tanishgan geometrik figuralarning nomlarini, ularni harflar bilan belgilashii (nuqda, kesma, siniq chiziq ko‘pburchak, ko‘pburchak elementlari, to‘g‘ri burchak, to‘g‘ri to‘rtburchak (kvadrat) va xokazo) takrorlashadi. SHu yerning o‘zida bolalarning ko‘pburchak perimetri haqidagi tasavvurlari umumlashtiriladi (masalan, III sinf matematika darsligidagi 17, 24. 32- va boshqa mashqlarga qarang). SHu yerda o‘quvchilar birinchi marta aylanani (doirani) 6 va 3 ta teng qismga bo‘lish (sirkul yordamida) bilan tanishadilar. Aylanani teng qismlarga bo‘lish teng tomonli olti burchak va uchburchak yasash bilan bog‘lanadi.
«Ko‘p xonali sonlar» konsentrida geometrik figuralar obrazlarini shakllantirish borasidagi ish davom ettiriladi. Geometrik «ziyraklik»ning shakllanishiga u yoki bu xossaga ega bo‘lgan geometrik figurani ajrata olish malakasining rivojlanishiga yordam beradigan mashqlar shu jihatdan ayniqsa muhimdir.

2.