Боғланишлар* Муқаддима I боб. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режасининг умумий тавсифи

Келгуси харажатлар ва тўловлар резервларини
ҳисобга олувчи счётларнинг (8910) боғланиши

8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счёти харажатлар ва тўловларни харажатларга бир маромда олиб бориш мақсадида белгиланган тартибда резерв қилинган суммаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотни умумлаштириш учун мўлжалланган.

Хусусан, ушбу счётда қуйидаги суммалар акс эттирилиши мумкин:
- асосий воситаларни таъмирлаш учун;
- корхона ходимларига меҳнат таътили ҳақини (жумладан, ижтимоий суғурта тўловлари ва таъминлаш) тўлаш учун;
- ишлаб чиқариш мавсумий тавсифга эга бўлиши муносабати билан тайёргарлик кўриш бўйича ишлаб чиқариш харажатлари учун;
- кафолатли таъмирлаш ва кафолатли хизмат кўрсатиш ва ҳоказолар учун.
Харажатларга қўшиладиган суммаларни резервлаш қонун ҳужжатлари, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 5 февралдаги 54-сон қарори билан тасдиқланган Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисидаги низом билан тартибга солинади.
Резервларни ҳисоблаш операциялари 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счётининг кредитида ва харажатларни ҳисобга олувчи счётларнинг дебетида акс эттирилади.
Резерв қилинган суммалар ҳисобидан амалга оширилган ҳақиқий харажатлар ва тўловлар суммаси захиралар миқдорини камайтириб, 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счётининг дебетида харажатларни ҳисобга олувчи счётлар билан боғланган ҳолда ҳисобдан чиқарилади.
У ёки бу резервнинг ташкил қилиниши ва маблағларнинг фойдаланиши вақти-вақти билан (йилнинг охирида албатта) сметалар, ҳисоблар ва бошқаларга асосан текширилиб турилади ҳамда зарурият туғилганда тўғриланиб турилади. Йил охирида резервнинг ишлатилмаган суммалари ҳисобот йилининг фойдасига қўшилади:
Дебет 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари"
Кредит 9390 "Бошқа операцион харажатлар".
Корхона ҳисоб сиёсатида резервларни ташкил этиш назарда тутилган тақдирда улар ташкил этилиши мумкин. Резерв суммаси фойда солиғи бўйича солиққа тортиш базасини оширади.