Boshqarish jarayonida axborot texnologiyalari

2.3. Mikroprotsessor va raqamli hisoblash texnikasi vositalarining o`lchov sistemalarida qo`llanilishi.
MP o`rta va yuqori integratsiyalangan tranzistor, yarim o`tkaz gichli va shunga o`hshash elementlardan tashkil topgan sxemalardan iboratdir. SHuning uchun ham MPning tuzilish texnologiyasi tranzistorlarning tuzilish texnologiyasidan aniqlanadi. Bilamizki, tranzistor va bloklar quyidagi texnologiyalar asosida qurilishi mumkin:
D<sup>2</sup> – MOP-ikki diffuziyali MOP-tranzistor;
I<sup>2</sup>L — integral injeksiya logika asosida;
I<sup>3</sup>L — integral injeksiya Izoplanar logika asosida;
K — komplementarli;
MDP — metall — dielektrik yarim o`tkazgichli;
MOP — metall — okisel yarim o`tkazgichli;
TTL — tranzistor — tranzistor logikasida;
TTLSH — shotki bar`erli tranzistor-tranzistor logikasida;
ESL — emmiterli bog’langan va shunga o`xshashlar.
MPlarning tavsiflarini yaxshilash ularning texnologiyalarini o`zgartirib yaxshilab borish bilan bog’lik.
MP yaratilish texnologiyasi bo`yicha asosan uchta avlodga bo`li nadi:

1. 
   — r — kanal asosidagi MOP-texnologiyali;
   
2. 
   — n — kanal asosidagi komplementarli MOP - texnologiyali;
   
3. 
   — bipolyar asosidagi texnologiyali.
   

Birinchi avloddagi MP (1971 y.) buyruqlarni bajarishga ketgan vaqti (10-20 mks) va tanlanadigan buyruklarni chegaralanganligi, xotirasining kichikligi, adreslash turlari bilan tavsiflanadi.
Ikkinchi avloddagi MP (1973 y.) birinchi avloddagiga nisbatan buyruklarga sarf etilgan vaqtning kamligi (2-5 mks), tanlanadigan buyruklarning ko`payganligi, xotirasining kattaligi va adreslash turlari bilan tavsiflanadi.
Uchinchi avloddagi MP (1974 y.) bipolyar texnologiya asosida qurilgan. Bunday MPlar yuqori tezligi bilan tavsiflanadi (buyruqni bajarishga ketgan vaqt 50-300 mks), boshqarishi esa mikroprogramma negizidadir.
Har xil mikroelektronika texnologiyasini qo`llash bir qancha turdagi har xil asosda qurilgan MP vositalarini qurishga imkon beradi.
K-MOP texnologiyasi asosida qurilgan MPga K587, K588,... seriyadagi MPlar kiradi. Ular qurilmalarni juda kam elektr energiyasini iste`mol qilishini ta`minlaydi.
n-MOP texnologiyasi asosida qurilgan MPga K580, K581, K1801 va shunga o`xshash seriyadagi MPlar kiradi. Ular eng ko`p elektron komponentlarning (sxemalarning) joylanishini ta`minlaydi.
TTLDSH va eSL texnologiyasi asosida qurilgan MPga K589, K1802 va shunga o`xshash seriyadagi MPlar kiradi. Ular qurilmalarning yuqori tezlikda ishlashini ta`minlaydi (0.1 mks dan kichikroq).