Boshqarmasi navoiy texnika-iqtisodiyot kasb-hunar kolleji
Download 317.65 Kb. Pdf ko'rish
|
O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‟RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI O‟RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA‟LIMI MARKAZI NAVOIY VILOYAT O‟RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA‟LIMI BOSHQARMASI NAVOIY TEXNIKA-IQTISODIYOT KASB-HUNAR KOLLEJI «Tasdiqlayman» «Ko‟rildi» Navoiy texnika-iqtisodiyot O‟quv ishlari bo‟yicha direktor
kasb-hunar kolleji direktori o‟rinbosari ________ A.E.Norov
____________ G‟.O.Xoliqov “____”____________2016 yil. «_____»______________2016 yil.
HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI FANI ISHCHI O‟QUV DASTURI
Tayyorlov yo‟nalishi: barcha tayyorlov yo‟nalishlari uchun Kasblar: barcha kasblar uchun
Ishchi dastur HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI fanining 2016-yil 25 avgustdagi O„zbekiston Respublikasi Oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligining 355-sonli buyrug„i bilan tasdiqlangan va akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun uzviylashgan o‟quv dasturi asosida ishlab chiqildi.
2016 yil O‟rta maxsus, kasb-hunar ta‟limi markazi direktori tomonidan 2015 yil 20 avgustdagi tasdiqlangan namunaviy o‟quv rejada Hayot faoliyati xavfsizligi faniga ajratilgan soatlar miqdori: O‟quvchining umumiy o‟quv yuklamasi 58soat, shu jumladan mashg‟ulot turlari bo‟yicha ajratilgan soatlar:
№
turlari Ajratilgan soat Shu jumladan semestrlar bo‟yicha I II
III IV
V VI
1 Auditoriya jami yuklamasi 40
0 40
2 Nazariy mashg‟ulot 24
0 24
3 Amaliy mashg‟ulot 16
0 16
4 Laboratoriya mashg‟uloti 0 0 0
5 O‟quvchilarning mustaqil ishi 18 0
Tuzuvchi:
H.Yaxshiboyeva. Navoiy texnika- iqtisodiyot kasb-hunar kolleji Hayot faoliyati xavfsizligi fani o‟qituvchisi.
M.Ummatova. NDPI biologiya fani o‟qituvchisi
N.Pirnazarova. NDKI biologiya fani o‟qituvchisi
kafedrasining 2016 yil “30”-avgustdagi 1-sonli yig‟ilishida muhokama qilindi va ekspert guruhiga taqdim etildi.
Hayot faoliyati xavfsizligi fanining ishchi o‟quv dasturi va ekspert guruhining xulosasi ta‟lim muassasasining 2016 yil “31” - avgustdagi pedagogik kengashida muhokama qilindi, tasdiqlashga va o‟quv jarayoniga tadbiq etishga qaror qilindi.
Kirish O‟zbekiston Respublikasi “Ta‟lim to‟g‟risida” gi qonunga muvofiq o‟rta maxsus ta‟limi kasb-hunar kolleji umumiy o‟rta ta‟lim asosida faoliyat ko‟rsatayotgan uch yillik o‟quv muassasasidir.Ushbu “Hayot faoliyati xavfsizligi fani” fani o‟quv dasturi kasb-hunar kollejlari uchun fan o‟quv dasturi sifatida e‟tirof etiladi.Dasturni tuzishda O‟zbekiston respublikasining “Ta‟lim to‟g‟risida”gi qonuni, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 5-yanvardagi “Uzluksiz ta‟lim tizimi uchun davlat ta‟lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to‟g‟risidagi” 5-sonli 1998-yil 13-maydagi “O‟zbekiston Respublikasida o‟rta maxsus, kasb-hunar ta‟limini tashkil etish chora-tadbirlari to‟g‟risida” gi 204-sonli, 2000-yil 16- oktyabrdagi o‟rta maxsus kasb-hunar ta‟limining davlat ta‟lim standartlarini tasdiqlash to‟g‟risida”gi 400- sonli qarorlari hamda O‟rta maxsus kasb-hunar ta‟limi markazining 2015 yil 16- iyuldagi “Ishchi o‟quv dasturlarini ishlab chiqish bo‟yicha Yo‟riqnomani tasdiqlash to‟g‟risida”gi 221- sonli buyrug‟i asos qilib olindi. So„nggi vaqtlarda insoniyat hayotiy faoliyatiga xavf soluvchi turli favqulodda vaziyatlarning turlari ortib borayotganligi dunyo jamoatchiligi va mamlakatlarini, qo„yingki har bir kishini tashvishga solmoqda. Rivojlanib va globallashib borayotgan dunyoda tabiiy, texnogen va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar, ofatlar bilan birgalikda ana shu rivojlanishning mahsuli sifatida ekologiyaning buzilishi, qurg„oqchilik kabi xavf-xatarlar ham yuzaga kelibbu xavfdan hyech bir inson, hyech qaysi xalq, millat yoki davlat kafolatlanmagan. Turli ko„rinishdagi tabiiy ofatlar xalqimiz hayotiga hamisha o„z ta'sirini ko„rsatib kelgan. Insoniyat XXI asrga qadam qo„yar ekan, u o„ziga doimo xavf solib turgan tabiat hodisalari bilan birgalikda rivojlanayotgan dunyoning yangi ko„rinishdagi xavf-xatarlariga ham doimo tayyor bo„lishi zarur. XXI asrga kelib bu kabi tabiiy hodisalar, texnogen va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar qatoriga ozon qatlami yemirilishi, radiatsiya miqdorining ortishi, havo va ichimlik suvining ifloslanishi bilan bog„liq vaziyatlar ham qo„shildi va o„zining oqibatlari bilan kishilik jamiyatini larzaga solmoqda. Mazkur dastur hayotda yuz berishi mumkin bo„lgan turli ko„rinishdagi baxtsiz hodisalar va ulardan muhofazalanish, bunday sharoitga tushib qolganda zaruriy hamda birinchiyordamni o„z-o„ziga va o„zaro ko„rsata olish usullarining minimal darajasini o„rgatishga, shuningdek, rivojlanayotgan dunyoning yangi ko„rinishdagi xavf-xatarlari haqida dastlabki bilimlarni olishga qaratilgan. Dastur amaldagisidan ko„ra bir qancha takomillashtirilgan bo„lib, uzluksiz ta'lim tizimi qoidalariga mos ravishda tuzilgan. Qaytadan tuzatish va to„ldirishlar kiritilgan mazkur o„quv dasturi asosida o„quvchilarga puxta bilim berish ularning hayot faoliyati xavfsizligi bo„yicha bilimlarini oshiradi, ularda dastlabki amaliy ko„nikmalarni shakllantiradi. O„quvchilarni zamon talablariga to„la javob beradigan, o„zining ijtimoiy, tibbiy, huquqiy xavfsizligini ta'minlay oladigan inson qilib tarbiyalaydi.
O‟quv fani (moduli) ning maqsad va vazifalari: Mazkur o„quv fani barcha akademik litsey va kasb-hunar kollejlarining 1- kursi 2-semestrida o„qitiladi. O„quv faniga ajratilgan umumiy yuklama 58 soatni tashkil etadi. Dastur bo„yicha o„quv kursining auditoriya soati jami 40 soatga mo„ljallangan bo„lib, undan 24 soati turli tusdagi favqulodda vaziyatlar va ulardan muhofazalanish, qolgan 16 soati favqulodda vaziyat va holatlardan jabrlanganlarga mavjud imkoniyatlardan kelib chiqqan holda birinchi tibbiy, ruhiy (psixologik) hamda boshqa yordam ko„rsatish ko„nikmalarini berish uchun ajratilgan. Ya'ni dasturdagi auditoriya soatlarining 24 soatini ma'ruza, 16 soatini amaliy mashg„ulotlar tashkil etadi. Dasturni tayyorlashda akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida o„tilayotgan turdosh fanlar dasturlari, ulardagi mavzularning takrorlanmasligi e'tiborga olingan. Dastur YUNESKO ning O„zbekistondagi vakolatxonasi hamkorligida takomillashtirildi. Uni tayyorlashda 2012 yilda qabul qilingan va ITD-2-59 granti loyihasi tomonidan tayyorlangan “Hayot faoliyati xavfsizligi” fani namunaviy o„quv dasturidan ham foydalanildi.
-
favqulodda vaziyatlarda tezkor yordam beruvchi xizmatlarni tezkor chaqirish; -
birinchi tibbiy, ruhiy hamda boshqa yordamni berish; -
kriminogen vaziyatlarda shaxsiy xavfsizlikni ta'minlash; -
himoya inshootlari hamda himoya vositalaridan foydalanish; -
terrorchilik harakati sodir etilganda harakatlanish; -
majburiy yolg„izlik holatida harakat qilish; -
gidrometerologik xavfli hodisalar sodir bo„lganda harakat qilish; -
radiatsiya, gaz va elektr tokidan zararlanganda harakat qilish; -
yong„inda harakat qilish; -
favqulodda vaziyatlarda moddiy va ma'naviy boyliklarni asrash; -
inson hayotiy faoliyatiga zarar keltiruvchi boshqa xavf-xatarlar yuzaga kelganda harakat qilish; -
ega bo„lishlari zarur. O‟quvchilarning o‟zlashtirish natijasi: Talabalar hayotda yuz berishi mumkin bo‟lgan turli ko‟rinishdagi baxtsiz hodisalar va ularda muxofazalanish bunday sharoitga tushib qolganda zaruriy hamda birinchi yordamni o‟z o‟ziga va o‟zaro ko‟rsata olish usullarini minimal darajasini o‟rgatishga, mustaqil ravishda ilmiy-ommabop adabiyotlar, ma`lumotlardan foydalana olish, referatlar, axborotlar tayyorlash, ma`ruzalar qilish ko`nikma va malakasini egallagan bo`lishlari kerak. O`quvchilarning bilimi va o`quv ko`nikma malakasi reyting usulida baholanadi.
-
hayot faoliyati xavfsizligi borasidagi o„zlarining vazifalari, huquq va majburiyatlari; -
favqulodda vaziyatlarning oldini olish va oqibatlarini bartaraf etish borasidagi huquqiy-me'yoriy hujjatlar mohiyati; -
-
favqulodda vaziyatlarning turlari, sabablari, belgilari va zararli oqibatlari; -
favqulodda vaziyatlarda tezkor yordam beruvchi xizmatlar vazifasi va majburiyatlari hamda ularni chaqirish tartibi; -
himoya inshootlari va vositalaridan foydalanish; -
terrorchilik harakati sodir etilganda o„zini tutish; -
majburiy yolg„izlik holatida o„zini tutish; -
radiatsiya, gaz va elektr tokining zararli ta'siridan himoyalanish; -
yong„inning zararli ta'siridan himoyalanish; -
yuqumli kasalliklarning zararli ta'siridan himoyalanish; -
favqulodda vaziyatlarda o„zini tutish; -
inson hayoti, sog„ligi va mol-mulkini sug„urtalash; -
inson hayotiy faoliyatiga zarar keltiruvchi boshqa xavf-xatarlar bo„yicha bilimlarni egallashi zarur. Fan mavzulari bo„yicha o„qitish rejasi tarkibi № № Bob va bo„limlar nomi O„quv materiallarining mazmuni Didaktik texnik vositalar va adabiyotlar Mavzular nomi 3140000 «Maktabgacha ta’lim»: jami 40 soat. II-kurs : 40 s. I-bob. Axborot texnologiyalari fanining jamiyatdagi o„rni va ahamiyati. (2 s) Ma‟lumki, axborot texnologiyalari informatika qonun-qoidalari asosida takomillashtiriladi.Ushbu bobda axborot texnologiyasi, uning rivoj-lanishiga ta‟sir etuvchi omillar, jamiyatni axborotlashtirish yo„nalish-lari va axborot texnologiyalarining xususiyatlari o„rganiladi. 1 Axborot texnologyalari haqida tushuncha. test, slayd, darslik bilan ishlash. II-bob. Kompyuterga xizmat ko„rsatish. 2s Kompyuterdan foydalanuvchi kompyu-terdagi va ekrandagi ma‟lumotlarning joylashishini o„zi uchun qulay holatga keltirib olishi lozim. Buning uchun yordamchi diskni tayyorlab qo„yish, xotirani keraksiz fayllardan tozalash, disklarni optimallash kabi ishlar bajariladi. Bu bobda ushbu amallar mohiyati va ularni amalga oshirish xususiyati o„rganiladi 2 Qattiq diskka xizmat ko„rsatish amallari Kompyuter, disk turlari bilan tanishish. III –bob. Fayllarni arxivlash. (6 s) Kompyuter xotirasidagi ma‟lumotlarni ko„payib ketishi turli muammolarga olib keladi.Ma‟lumotlarni hajm jihatdan kichraytirish uchun arxivlash dasturlari-dan foydalanish mumkin. Arxivlash natijasida bir necha fayl,hatto kataloglar siqilgan holda bir faylga birlashtiriladi, arxiv faylni ochish natijasida ular o„z holatiga qaytariladi. Bobda fayllarni arxivlash va ochish, arxiv fayllarini yangilash, 3 Arxivlash dasturlari va ularning turkumlanishi kompyuter, arxiv dastur bilan ishlash. 4 Arxiv fayllarini tekshirish slayd 5 Arxiv fayllarini zararlanganligini tekshirish Kompyuterda fayllar bilan ishlash Fanning bo„limlari va mavzular nomi Umumiy yuklama, soat h amm asi Darslar turi bo„yicha soatlar taqsimoti (auditoriya yuklamasi) M u staqi l i sh
i n az ar iy amaliy L ab or at or iya ish i se m in ar Ku rs is h i (loyih asi) 1 Kirish . Hayot faoliyati xavfsizligi o„quv fanining maqsad va vazifalari. 3 2 2
1 2 Yong„in va uning zararlovchi omillari. 5 2
1 3 Yong„inda harakatlanish tartibi.
2 2
4 Kundalik hayotda maishiy uy jihozlaridan to„g„ri foydalanish. 3 2 2
1 5 Yong„indan shikastlanganda birinchi tibbiy yordam berish. 2 2 2
6 Terrorchilik harakatlari sodir bo„lganda xarakatlanish tartibi. Axborot xavfsizligi. 4 2 2
2 7 Majburiy yolg„izlik holatida o„zini tutish qoidalari. 4 2 2
2 8 Zilzila va ularda xarakatlanish tartibi. 5 2
1 9 Zilzila oqibatlaridan muhofazalanish usullari.
2
2
10 Zilzilada birinchi tibbiy yordam berish tartibi. 2 2
2
11 Gidrometeorologik xavfli hodisalar bilan bog„liq favqulodda vaziyatlar hamda ularda xavfsizlik qoidalariga rioya etish. 3 2 2
1 12 Transport vositalari bilan
bog„liq favqulodda vaziyatlar va
ularda harakatlanish tartibi. 2 2
13 Radiatsiya manbalari va kuchli ta'sir etuvchi zaharli moddalar (KTEZM)ning zararli ta'siri. 3 2 2
1 14 Aholiga radiatsiyaning zararli ta'siri va undan himoyalanish yo„llari. 2 2 2
15 KTEZMdan muhofazalanish va undan zaharlanganda birinchi tibbiy yordam
ko„rsatish. 2 2 2
16 Favqulodda vaziyatlarda aholining muhandislik muhofazasini tashkil etish. Binolar va qurilish ashyolarining o„ziga xos xususiyatlari. 4 2 2
2 17 Ekologik muhit buzilishining inson hayotiy faoliyatiga zararli ta'siri va uning natijasida yuzaga kelayotgan muammoli vaziyatlar. 3 2
1 18 O„zbekiston, Markaziy Osiyo mintakasi va xalqaro
miqyosda yuzaga
kelayotgan ekologik tahdidlar. 4 2
2 19 Epidemiologik favqulodda vaziyatlar. 3 2 2
1 20 Favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda birinchi tibbiy yordam va o„z-o„ziga yordam ko„rsatish. 4 2
2
2
Download 317.65 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling