Boyitish va qayta ishlash korxonalarining texnologik uskunalari

G‘alvirlash taxlili – elaklar to‘plami yordamida katta kichikligiga karab sinflarga ajratish. Yirik materiallarning elakli taxlil (maydalagichlardan keyin) avtomatlashtirilgan titrama g‘alvir yordamida amalga oshiriladi. Yanchilgan materiallarni esa (tegirmonlardan chiqgandan keyin) elakli taxlili mexanik analizatorlar (silkitkichlar) yordamida amalga oshiriladi.
Tarqoqlash taxlili – suvli muxitda o‘lchamlari 40 mkm dan 5 mkm gacha bo‘lgan zarrachalarni tushish tezligiga qarab ajratish. Undan mayda zarrachalarni tarqoqlash, markazdan qochma maydonlarda-sentrifugalarda amalga oshiriladi.
Mikraskopik taxlil – zarrachalarni mikroskop ostida o‘lchash va 50 mkm dan 0,1 mkm gacha o‘lchamdagi zarrachalarni guruxlarga bo‘lishdir.
G‘alvirlash taxlili usullari amalda boyitish fabrikalarida, rangli va kamyob metallarni boyitib olish joylarida ishlatiladi. 25 mm dan yuqori bo‘lgan minerallar tajriba sharoitida gorizontal g‘alvirlash va qo‘lda elanadigan elaklarda, kichiklari esa tajriba o‘tkazish uchun mo‘ljallangan elaklarda elanadi. Mexanik va avtomatik tebranayotgan g‘alvirlar 10-30 daqiqa davomida elanadi.


1.4. Foydali qazilmalarni maydalash jarayoni
Rudalarni maydalash uchun ishlatiladigan dastgoh va shu dastgohlar yordamida maydalash bir yoki bir nechta boskichlarda amalga oshiriladi.

Maydalash va yanchish jarayonlari yordamida foydali qazilma yoki ruda bo‘laklari o‘zining tashqi kuchlar va minerallarning ichki urilish kuchlari ta’sirida maydalanadi. Maydalash jarayoni bilan yanchish bir biridan o‘zaro quyidagicha farklanib, maydalangan maxsulot 5 mm va undan katta o‘lchamlarda chiqadi.

Yanchilgan maxsulot esa yirigi 5 mm gacha bo‘lishi mumkin. Maydalash jarayonlari gidrometallurgiya zavodlari va boyitish fabrikalarida foydali qazilmalarni maydalash maqsadida qo‘llanilib bu jarayon tayyorlov jarayonlariga mansubdir, ya’ni ruda bo‘laklari tarkibidan qimmatbaxo komponent va minerallarni maydalab, ajratib boyitish uchun tayyorlab beradi. Maydalash vaqtida qattikligi yuqori bo‘lgan rudalarning maydalanishi anchagina qiyin kechadi va ma’lum bir kattalikdagi o‘lchamlarga bo‘linadi. G‘ovak, mo‘rt va yumshoq tog jinslari tezda maydalanadi va o‘lchamlari juda xam kichik bo‘ladi.
Maydalash jarayonlari nafaqat boyitish fabrikalarida balki elektrostansiyalarda ko‘mir yoki slanetslarni maydalashda; kokslash zavodida, kokslashdan oldin ko‘mirni maydalashda; metallurgiya zavodlarida flyuslar sifatida dolomitlar va oxaktoshni maydalashda; yo‘l qurilishlari uchun xar xil kattalikdagi toshlarni maydalashda ishlatiladi.