Boymirzayev Shuxrat

1.2.Yuklarni xalqaro yetkazib berish shartlari
Yuk avtotransport vositalarining harakati alohida belgilangan Davlat chegara o‘tkazish punktlari orqali amalga oshiriladi ‘zbekiston Respublikasiga koronavirusning kirib kelishi va tarqalishini oldini olish yuzasidan chora-tadbirlar dasturini tayyorlash bo‘yicha respublika maxsus komissiyasining qarorida qayd etilganini eslatib o‘tgan.
Unga ko‘ra, alohida topshiriq bo‘lgunga qadar yuk avtotransport vositalarining harakati faqatgina quyidagi Davlat chegara o‘tkazish punktlari orqali amalga oshirilishi belgilandi:
• Afg‘oniston Islom Respublikasi bilan – “Termiz”;
• Turkmaniston Respublikasi bilan – “Olot”;
• Tojikiston Respublikasi bilan – “Sarosiyo”, “Oybek” va “Plotina”;
• Qirg‘iziston Respublikasi bilan – “Do‘stlik”, “O‘zbekiston”, “Vodil”, “Chashma” va “Oq qiya”;
• Qozog‘iston Respublikasi bilan – “Daut-ata”, “Guliston”, “Yallama”, 
• “Zangiota” va “Toshkent”.

Chegara o‘tkazish punktlarida faoliyat olib boruvchi bojxona xodimi tomonidan kirib kelayotgan xorijiy yuk avtotransport vositalari haydovchilariga ularning harakatlanishi, to‘xtab turishi (avtoturargoh, texnik va maishiy xizmat ko‘rsatish va x.k.), oziq-ovqatlarni xarid qilish mumkin bo‘lgan joylari ko‘rsatilgan yo‘nalishlar chizmasi taqdim etiladi.

2020 yil 30 apreldan respublika hududiga kirib kelayotgan barcha yuk avtotransport vositalari chegara o‘tkazish punktlariga eng yaqin joylarda tashkil etilgan maxsus avtoturargohlarga yo‘naltiriladi va o‘sha yerda haydovchilaridan koronavirus infeksiyasiga test olinadi. Test natijalari e’lon qilingunga qadar avtotransport vositalari va ularning haydovchilari maxsus avtoturargohlarda bo‘ladilar. Test natijalari bo‘yicha koronavirus infeksiyasi aniqlanmagan taqdirda harakatni tasdiqlangan yo‘nalish chizmasi asosida davom ettirishga ruxsat beriladi.
Bunda, xalqaro tashuvlarni amalga oshirayotgan haydovchilar faqatgina maxsus kombinezon, bir martalik himoya niqoblari va qo‘lqoplardan foydalangan taqdirdagina harakatni davom ettirishi mumkin.
Test natijalari bo‘yicha koronavirus infeksiyasi aniqlangan hollarda haydovchi o‘rnatilgan tartibda davolash muassasasiga olib ketiladi, agar ikkinchi haydovchi bo‘lsa, u haydovchi statsionar karantinga joylashtiriladi.
Avtotransport vositasi to‘liq dezinfeksiyadan o‘tkazilgandan so‘ng, boshqa (yuk jo‘natuvchi yoki qabul qiluvchining mazkur tashuvga aloqasi bo‘lmagan) haydovchi tomonidan harakatlanishi davom ettirilishi yoki avtotransport vositasidagi yuklar boshqa transport vositasiga bojxona nazorati ostida qayta yuklanib olib ketilishi mumkin. 
Bunda, avtotransport vositasi boshqa haydovchi tomonidan harakatlanishi davom ettirilganda, qonunchilikda belgilangan tartibda bojxona nazoratidagi tovarlarni yetkazib berish bilan bog‘liq majburiyatlar avtotransport vositasini qabul qilgan haydovchiga yuklanadi.
Xalqaro yuk tashuvchi haydovchilar respublika hududida taqdim etilgan yo‘nalish chizmasiga muvofiq harakatlanishni amalga oshirishi lozim. Respublika ichki hududida xalqaro yuk tashuvlarini amalga oshirayotgan milliy va xorijiy tashuvchilarning belgilangan yo‘nalish chizmasi doirasida harakatlanishi va to‘xtab turishlari ustidan tegishli vazirlik va davlat idoralari tomonidan nazorat o‘rnatiladi.
Xalqaro yuk tashuvchi milliy haydovchilar belgilangan yo‘nalish doirasida yukni manziliga yetkazib berganidan so‘ng o‘rnatilgan tartibda 14 kunga o‘zini izolyatsiya qilish chorasini ko‘rishi shart.
Bunda, eksportga mo‘ljallangan yukni tashish talabi vujudga kelgan taqdirda, istisno tariqasida test natijalariga muvofiq xalqaro tashuvni amalga oshirilishiga ruxsat beriladi. 
Xalqaro yuk tashuvchi xorijiy haydovchilar O‘zbekiston hududida import yuklarni belgilangan manzilga yetkazib berganidan so‘ng, 10 kun muddat ichida respublika hududida belgilangan davlat chegara postlari orqali chiqib ketishlari shart.
Agar, belgilangan muddat mobaynida eksportga mo‘ljallangan yukni olib ketish imkoniyati mavjud bo‘lgan taqdirda, yukni yetkazib kelgan manzilga eng yaqin bo‘lgan maxsus avto turargohlarda kutib turishi lozim.
Maxsus avtoturargohlarda haydovchilarning karantin qoidalari hamda ijtimoiy masofaga rioya etishi, ortiqcha shaxslar bilan muloqotga kirmasligi, turargohlardan boshqa joyga chiqmasliklari va ushbu hududlarga tashqaridan begona shaxslar kirmasligi ustidan qat’iy nazorat o‘rnatiladi.
Bojxona chegarasidan o‘tib kelayotgan xorijiy avtotransport vositalarini O‘zbekiston hududida harakatlanishini nazorat qilish “Avtotransport vositasini qaytarib olib chiqish to‘g‘risida majburiyatnoma” asosida amalga oshiriladi. 
Marshrutdan chetga chiqqan holatlar va haydovchilar tomonidan kombinezon, bir martalik himoya niqoblari va qo‘lqoplarsiz harakatlanishi, avtotransport vositalarini qaytarib olib chiqish uchun belgilangan muddatni buzish holatlari hamda haydovchilarning barcha zaruriy hujjatlari (haydovchilik guvohnomasi, yo‘l varaqasi va xalqaro tashuvlarni amalga oshirishga ruxsat beruvchi sertifikat) bo‘lmagan taqdirda - karantin qoidalarini buzish sifatida bahaolanib, belgilangan tartibda choralar qo‘llaniladi. 
Bojxona organi tomonidan belgilangan yetkazib berish muddatlari buzilishi holatlari aniqlanganda, mazkur holatlar xalqaro yuk avtotransport vositalari haydovchilari tomonidan ushbu Vaqtinchalik tartibga amal qilinishi natijasida kelib chiqqanligi isbotlangan taqdirda (hujjatlardagi qaydlar orqali), istisno tariqasida bojxona qoida buzilishi bo‘yicha ma’muriy ishlar yuritilmaydi.
Xalqaro yuk tashish chalkash va qo'rqinchli bo'lishi mumkin. Yuk tashishning barcha shartlarini o'rganish, yuklarni tashish uchun tashuvchining qaysi partiya tashkilotchisi ekanligini bilish, tovarlar uchun kim va qachon mas'ul ekanligini bilish va hatto vagon va sug'urta uchun kim to'lashini bilish muhimdir. Dunyo bo'ylab hukumatlar tomonidan o'rnatilgan turli talablar va atamalarni, shuningdek, mamlakatlar o'rtasidagi til to'siqlarini aralashtirib yuboring va sizda tushunmovchilik va tortishuvlar yuzaga kelishi mumkin. Dunyo bo'ylab yuk tashish shartlarini talqin qilishda yordam berish uchun Incoterms deb nomlanuvchi xalqaro qoidalarni ishlab chiqqan 
Tovarlaringizni jo'natish juda oddiy vazifa bo'lib tuyulishi mumkin bo'lsa-da, bu ko'zga ko'rinadiganidan ham ko'proq. Har xil yuk tashish turlari bilan xalqaro yuk tashish shartlarining butun to'plami mavjud - barchasi sizning tovarlaringiz sayohat davomida kerakli vaqtda kerakli joyda bo'lishini ta'minlash uchun. Xalqaro yuk tashish terminologiyasi va tili bilan murakkab sanoatdir. Ammo yuk tashish shartlari va qisqartmalarini qanchalik ko'p tushunsangiz, shunchalik yaxshi tayyorlanasiz. Ushbu qo'llanma sizga yuklaringizni samarali va arzon narxlarda tashishingiz uchun sanoatda eng ko'p qo'llaniladigan atamalar va qisqartmalarni tushuntirish uchun keng qamrovli xalqaro yuk lug'atini beradi.
XALQARO YUK TASHISH SHARTLARI.
Yuk tashish hajmiga, unda nima borligiga, qayerga ketayotganiga, qanday sayohat qilayotganiga va buning uchun kim to'layotganiga qarab, siz uni qamrab oluvchi keng ko'lamli atamalar va qisqartmalarni ko'rishingiz mumkin. Sanoatda qo'llaniladigan atamalarning hajmi, ayniqsa mijoz uchun juda katta bo'lishi mumkin. Ammo xalqaro yuk tashish shartlarining maqsadi shuni anglatadiki, turli mamlakatlarda faqat konteynerlarni tashish emas , balki yuk tashish jarayoniga jalb qilingan har bir kishi nima ekanligini tushunishi mumkin.
Ushbu xalqaro yuk tashish shartlari Xalqaro Savdo Palatasi tomonidan Incoterms qoidalari deb nomlangan xalqaro tan olingan yo'riqnomalar to'plamiga jamlangan. Birinchi marta 2010 yilda nashr etilgan va 2020 yilda qayta ko'rib chiqilgan va yangilangan ko'rsatmalar butun dunyo bo'ylab yuk tashish va boshqa transport sanoatida xaridorlar va sotuvchilar o'rtasidagi ma'nolar, taxminlar va mas'uliyatlarga aniqlik kiritadi.
INKOTERMSNING 11 QOIDALARI. Inkoterms qoidalari 11 ta atama va ularning qisqartmalaridan iborat boʻlib, dengizda tashish va boshqa yuk tashish turlariga tegishli boʻlib, quyidagi tarzda ikki toifaga boʻlingan:
DENGIZ VA ICHKI SUV YO'LLARIDA TASHISH QOIDALARI
FAS - KEMA BILAN BIRGA BEPUL
Kema bilan birga bepul (FAS) sotuvchi yuk tovarlari eksport uchun rasmiylashtirilganda, kema yoniga qo'yilganda va ko'rsatilgan jo'natish portida yuklashga tayyor bo'lganda yetkazib berganligini anglatadi. Bunda tovarning yo'qolishi yoki shikastlanishi xavfi sotuvchidan xaridorga o'tadi. Bundan keyin har qanday xarajatlar uchun endi xaridor javobgar bo'ladi.
FOB - BORTDA BEPUL
FAS (yuqorida) singari, “Botda yuk” sifatida ham tanilgan bortda bepul (FOB) sotuvchi yuk tovarlarini eksportga rasmiylashtirganda va belgilangan yuk portida kemaga yuklanganda yetkazib berganligini anglatadi. Shunga qaramay, bu tovarlarning yo'qolishi yoki shikastlanishi xavfi sotuvchidan xaridorga o'tganda. Bundan keyin har qanday xarajatlar uchun endi xaridor javobgar bo'ladi.
CFR - XARAJAT VA YUK
Xarajatlar va yuklar (CFR) sotuvchi tomonidan etkazib beriladigan, eksport uchun rasmiylashtiriladigan va ko'rsatilgan yuk portiga yuklanishi kerak bo'lgan yuklarni tashkil qilgan va to'laganligini anglatadi. Tovarning yo'qolishi yoki shikastlanishi xavfi sotuvchidan xaridorga faqat tovar kema bortida bo'lganda o'tadi. Sotuvchi bortdagi tovarlarni sug'urta qilish uchun javobgar emas.
CIF - XARAJAT, SUG'URTA VA YUK
CFR (yuqorida), Xarajat, sug'urta va yuk (CIF) dan bir qadam oldinda, sotuvchi yuk tashish xarajatlari, sug'urta va tovarlarni belgilangan yuk portiga tashish uchun javobgarlikni o'z zimmasiga olishini anglatadi. CIF xaridor emas, balki tovarlarni to'liq himoya qilishni ta'minlash uchun barcha sug'urta uchun javobgar bo'lgan sotuvchini o'z ichiga oladi.
BARCHA TRANSPORT TURLARIGA TEGISHLI QOIDALAR
EXW - EX WORKS
Yuk tashish (EXW) sotuvchiga eng past darajadagi javobgarlikni qo'yadi va sotuvchilar va xaridorlar o'rtasida tez-tez uchraydigan qoidadir. EXW xaridor sug'urta, eksport to'lovlari, jo'natish va import to'lovlari va tovarlarni tashishni tashkil qilish uchun javobgar ekanligini anglatadi. Shu bilan bir qatorda, xaridor tovarni yig'ish, topshirish va xaridor manziliga jo'natish uchun uchinchi shaxsni tashkil qilishi mumkin.
FCA - BEPUL TASHUVCHI (NOMLANGAN JOY)
Bepul tashuvchi shartnomasi (FCA) sotuvchi tovarni xaridor tanlagan jo‘natish joyida tayinlangan yuk tashish kompaniyasiga to‘lashni va yetkazib berishni tashkil etishini anglatadi. Shunda shartnomaning sotuvchiga tegishli qismi tugallanadi. Xaridor barcha keyingi import va eksport yuk to'lovlari, tovarlarni himoya qilish va tashish uchun javobgardir.
DAP - JOYIDA YETKAZIB BERILADI
Delivered At Place (DAP) sotuvchi xaridor tomonidan belgilangan “joyga” tovarlarni yetkazib berish uchun barcha toʻlovlar va xarajatlar uchun masʼul ekanligini va qabul qilishini bildiradi. Bu odatda terminal porti (DAT) yoki boshqa yakuniy manzil manzilidir. DAP bilan xaridor har qanday tushirish to'lovlari, bojxona rasmiylashtiruvi yoki tovarlar uchun boj to'lash uchun faqat javobgardir.
DPU - YUKLANMAGAN JOYDA ETKAZIB BERILADI
Delived At Place Unloaded (DPU) bilan tovarni oldindan kelishilgan belgilangan manzilga (kvarka, hovli, omborxona va h.k.) yetkazib berish va barcha transport xarajatlari sotuvchining zimmasida. Tovar kelishilgan joyda qabul qilingan va tushirilgandan so'ng xaridor javobgarlikni o'z zimmasiga oladi va barcha bojxona to'lovlari va oxirgi manzilgacha keyingi transport xarajatlari uchun javobgardir. Oldingi Incoterms qoidalarida bu DAT – Terminalda yetkazib berilgan deb nomlanardi.
DDP - ETKAZIB BERILGAN BOJ TO'LANGAN
Delivery Duty Paid (DDP) shartlari sotuvchining tovarni xaridorga oldindan kelishilgan, belgilangan yetkazib berish joyida, odatda port terminalida yoki boshqa manzilda yetkazib berish majburiyatini bildiradi. DDP va DAT (yuqorida) o'rtasidagi muhim farq shundaki, sotuvchi - xaridor emas - barcha import va eksport bojxona to'lovlari va yakuniy manzilga keyingi transport xarajatlari uchun javobgardir.
CPT - TASHISH UCHUN TO'LANGAN
Carriage Paid To (CPT) shartlariga ko'ra, sotuvchi etkazib berishni tashkil qiladi va har qanday eksport hujjatlari uchun javobgar bo'ladi va tovarlarni oldindan kelishilgan, belgilangan manzilga tashish uchun to'laydi. Tovarlar kelgandan so'ng, xavf import hujjatlari va sug'urta uchun javobgar bo'lgan xaridorga o'tadi.
CIP - TO'LANGAN TASHISH VA SUG'URTA
CPT ga (yuqorida) o'xshash bo'lsa-da, sotuvchi etkazib berishni tashkil qiladi va har qanday eksport hujjatlari uchun javobgar bo'ladi va tovarlarni oldindan kelishilgan, belgilangan manzilga tashish uchun to'laydi, CIP bilan asosiy farq xaridor emas - sotuvchidir. shuningdek, tashish paytida yakuniy manzilgacha bo'lgan barcha sug'urta xarajatlari uchun javobgardir.
QAYSI INCOTERMS QOIDALARI QAMRAB OLMAYDI
Har 10 yilda yangilanadigan Inkoterms qoidalari butun dunyo bo'ylab shartnomalarda qo'llaniladi va har qanday etkazib berish xaridor va sotuvchi o'rtasidagi sayohatni boshlashdan oldin ko'rib chiqilishi kerak. Ular global hukumatlar va rasmiylar tomonidan qabul qilinadi va tushuniladi va vaqtni tejaydi va zanjirning barcha nuqtalarida tushunmovchilik va xatolarni kamaytiradi. Biroq, ular hamma narsani qamrab olmaydi. Incoterms qoidalari qamrab ololmaydigan ba'zi narsalar. Ular quyidagilarni qamrab olmaydi:
• tovarlarni sotish shartlari
• qanday tovarlar sotilayotgani yoki sotish narxi
• xaridor va sotuvchi o‘rtasidagi to‘lov muddati yoki usuli
• shartnomaning har qanday buzilishi, fors-major holatlari yoki mulkiy huquqlar
• bojxona rasmiylashtiruvi uchun zarur bo‘lgan har qanday hujjatlar
• kechikishlar yoki kelishmovchiliklar
Yuk tashish konteyneri shartlari Incoterms qoidalariga ko'ra, yuqoridagi shartlar esda tutilishi juda muhim bo'lsa-da, esda tutish kerak bo'lgan yagona shartlar emas. 
LCL - KONTEYNER YUKIDAN KAMROQ
Konteynerdan kamroq yuklar (LCL) to'liq yuk tashish konteynerlari bo'lib, unda faqat bitta mijoz emas, balki bir nechta mijozlar tovarlari mavjud. Shuningdek, "konteyner yuki" yoki "guruh yuki" sifatida ham tanilgan. Nomiga qaramay, LCL yarim bo'sh yoki to'liq konteynerdan kamroq narsani bildirmaydi.
FCL - TO'LIQ KONTEYNER YUKI
To'liq konteyner yuki (FCL) - bu bitta mijoz uchun tovarlar yuklangan bitta yuk tashish konteyneri. FCL odatda LCLga qaraganda tezroq yetkazib beriladi va bojxona jarayoni ham tezroq bo'ladi, chunki tovarlar ko'p emas, balki bitta etkazib beruvchidan.
BOSHQA YUK TASHISH SHARTLARI
XALQARO KARNET
Xalqaro karnet bojxona hujjati bo'lib, agar siz tovarlarni 12 oy ichida reeksport qilsangiz, bojsiz va soliqsiz olib kirish imkonini beradi. Ushbu hujjat ATA karneti, tovar pasporti yoki tovar pasporti sifatida ham tanilgan. Misol uchun, karnet ko'rgazma uchun vitrinlarni import qilish yoki guruh yoki teatr kompaniyasi tomonidan xalqaro gastrol uchun apparat va jihozlarni o'tkazish uchun ishlatilishi mumkin.
OBLIGATSIYALARNI JO'NATISHDA
Bojxonadagi jo'natma bojxonaga duch kelgunga qadar saqlanadi, qayta ishlanadi yoki o'tkaziladi. Import qiluvchi davlat majburiyatlari va soliqlarini olishini kafolatlaydigan tovon obligatsiyasini sotib oladi. Agar siz konteynerni Yevropadan AQSh portiga jo‘natayotgan bo‘lsangiz, uni temir yo‘l orqali boshqa portga boj to‘lamasdan jo‘natishingiz mumkin.
Yana bir misol, siz konteynerni Portugaliyadan Ukrainaga jo‘natayotganingiz bo‘lishi mumkin (bu Yevropa Ittifoqining chegarasiz Shengen zonasiga kirmaydi). Ko'p chegaralar o'tishi kerak bo'lsa, yuk yuk mashinalari bilan bog'langan holda, Evropa Ittifoqi mamlakatlari orqali Ukraina chegarasiga olib boriladi va Ukraina bojxona tomonidan rasmiylashtiriladi.
YUK TASHISH
Qayta yuk tashish - bu sayohatni yakunlash uchun konteynerni bitta yuk kemasidan tushirish va uni boshqasiga yuklash. Odatda, bu katta transokeanik kemadan o'xshash yoki kichikroq kemaga yoki aksincha o'tishni o'z ichiga oladi. Ba'zida konteyner oxirgi manzilga yetib borishdan oldin bir nechta yuk tashish portlaridan o'tishi mumkin.
BOJXONA OMBORI
Bojxona ombori - bu cheklangan yoki himoyalangan saqlash joyi bo'lib, unda siz mahsulotlarni 5 yilgacha boj to'lamasdan saqlashingiz mumkin. Bojxona ombori qimmatbaho tovarlarning konteyner yukini saqlash uchun ishlatilishi mumkin, ammo sizga hozir uning to'rtdan bir qismi kerak bo'lishi mumkin, qolgani uch oydan keyin. Butun yuk uchun boj to'lash o'rniga, siz faqat olib tashlangan narsalar uchun boj to'laysiz. Mahsulotlaringizni portdan bojxona omboriga olib borish kerak bo'ladi.
DEMURAJ VA SAQLASH TO'LOVLARI
Demuraj va saqlash to'lovlari o'xshash, ammo o'ziga xos farqlarga ega. Yuk tashish liniyasi yoki terminal kompaniyasi yuklangan konteyneringizni ularning mulkida uzoq vaqt ushlab tursangiz, demuraj to'laydi. Demuraj qo'llanilishidan oldin konteyneringizni olish uchun sizda 5-7 ish kuni (yoki sovuq saqlash uchun ikki kun) bor. Agar konteyneringiz port yoki terminalda to‘xtab tursa, hujjatlar noto‘g‘ri bo‘lsa yoki xatolar konteyneringiz suzib ketishiga xalaqit bersa, sizdan demuraj to‘lovi olinadi. Muammo hal qilinganda konteynerni port yoki terminalda saqlash uchun ham toʻlashingiz kerak boʻladi.
Saqlash to'lovlari konteyneringizni har qanday bepul demuraj kunlaridan tashqari saqlash uchun port yoki terminal tomonidan olinadigan to'lovni anglatadi. Ko'pgina portlar cheklangan saqlash joyiga ega bo'lganligi sababli, to'lovlar mijozlarni ortiqcha to'lovlarni oldini olish uchun o'z yuklarini istalgan saqlash joyidan imkon qadar tezroq ko'chirishga undash uchun mo'ljallangan.
UPAKWESHIP EU BILAN XALQARO YUK TASHISH
Xalqaro yuk tashish - bu murakkab jarayon va u bilan birga keladigan xalqaro yuk tashish shartlarini tushunish juda qiyin bo'lishi mumkin. Xalqaro yuk tashish atamalarining ushbu lug'at qo'llanmasi sizga maxsus atamalar va ularning ma'nolarini yaxshi tushunish imkonini beradi, shuning uchun siz xalqaro miqyosda jo'natayotganingizda oldinga ishonchingiz komil bo'lishi mumkin.
Xalqaro yetkazib berish shartlari, yuklarni tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasida belgilangan shartlar va tartiblar jamlanmasidir. Bu shartlar yuklarni xalqaro tashish jarayonida toʻgʻri va samarali yetkazishni ta'minlashga yoʻnaltirilgan. Quyidagi yuklarni xalqaro yetkazib berish shartlariga misol qilib keltirish mumkin:
Tashish shartnomalari: Tashish jarayonida tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasida tuzilgan tashish shartnomalari boʻlishi kerak. Bu shartnomalar yuklarni qabul qilish, olib borish, yetkazish va qaytarish tartiblarini, xavfsizlik, sigortalash, toʻlov shartlarini, muvozanatlarni va boshqa muhim masalalarni belgilaydi.
Dogʻovorlar: Tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasida tuzilgan dogʻovorlar, yuklarni yetkazishga oid shartlarni belgilaydi. Bu dogʻovorlar yuklarni tashish jarayonidagi muhim nuqtalarni oʻz ichiga oladi, masalan, toʻxtash va harakatlanish vaqtlari, transport vositalarining turini, yuklarni qabul qilish va qaytarish tartiblarini, tashish davri va boshqa belgilangan maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
Yoʻl masofasi va yoʻl holati: Yuklarni xalqaro yetkazib berish shartlari, yoʻl masofasi va yoʻl holatiga bogʻliq boʻladi. Yoʻl masofasi, yuklarni tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasida yoʻl bilan, havo bilan, suv bilan yoki temir yoʻl bilan olib borishga qanchalik vaqt sarflanishi kerakligini ifodalaydi. Yoʻl holati esa yoʻlning qulayligi, tarixiy vaqt chegarasi, shartnomalar bilan ta'minlanishi kabi faktorlarga bogʻliqdir.
Gollivudlik (Customs) cheklar va ruxsatnomalar: Xalqaro yetkazib berish shartlarida gollivudlik cheklar va ruxsatnomalar muhim rol oʻynaydi. Yuklarni tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasida oʻtkazish jarayonida gollivudlik cheklar oʻrnatiladi va ruxsatnomalar olinadi. Bu cheklar va ruxsatnomalar, yuklarni ruxsat etish, hisoblash va mamlakatlarning quyidagi muvozanatlarini belgilashda ishlatiladi.
Xavfsizlik va sigorta: Xalqaro yetkazib berish shartlarida yuklarni xavfsizlik va sigortalash talablari jiddiy muhimiyatga ega. Yuklarni xalqaro tashish jarayonida xavfsizlikni ta'minlash, zarar koʻrishini minimalga tushirish va sigortalash tashuvchi va ijrochi mamlakatlar oʻrtasidagi shartlardan biri boʻladi.
Xalqaro yetkazib berish shartlari yuklarni xalqaro tashish jarayonida toʻgʻri va samarali yetkazishga yoʻnaltirilgan. Bu shartlar tashishning taraflar tomonidan muvofiqlashiladi va tashish jarayonida amalga oshiriladi.