Bozorni tadqiq etishda menejer va marketologning vazifalari

Bozorni tadqiq etishda menejer va marketologning vazifalari
Reja
Bozor tushunchasi
Menejerning vazifalari
Marketologning vazifalari
Bozor tushunchasi
Bozor tushunchasi bozor iqtisodiyotining markaziy kategoriyasi bo’lib, iqtisodiyot nazariyasida ham, xo’jalik yuritish amaliyotida ham, barcha mamlakatlar tajribasida ham qo’llaniladigan ilmiy-amaliy tushunchadir. Eng avvalo «bozor» va «bozor iqtisodiyoti» tushunchalarining bir-biridan farqlanishini ta’kidlab o’tishimiz lozim. Chunki, ko’pincha bu ikki tushunchani bir xil ma’noda tushunish, ba’zi adabiyotlarda sinonim so’zlar sifatida qo’llash yoki ularni chalkashtirish hollari uchraydi. Bozor jamiyatda bozor iqtisod iyoti shakllangunga qadar mehnat taqsimotining ro’y berishi natijasida vujudga kelib, ijtimoiy takror ishlab chiqarishning ayirboshlash jarayonini o’z ichiga oladi. Bozor iqtisodiyoti esa bozor va bozor munosabatlarining tarixan uzoq davr mobaynida rivojlanishining natijasi sifatida paydo bo’ladi va bozor qonunlari asosida tashkil etiluvchi va faoliyat ko’rsatuvchi iqtisodiy tizimni anglatadi.
Bozor takror ishlab chiqarishning bitta fazasini, ya’ni ayirboshlash fazasini o’z ichiga oladi. Bozor iqtisodiyoti esa barcha fazalarini - ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va nihoyat -iste’mol jarayonlarini ham o’z ichiga oladi.Hozirgi davrda bozor ishlab chiqaruvchilar bilan iste’molchilarning ko’p qirrali murakkab aloqalarini, ularning o’zaro bir-birlariga bo’lgan ta’sirini bog’laydigan bo’g’in, jamiyat taraqqiyotida modda almashuvini ta’minlaydigan jarayon sifatida shakllandi.
Bozorning asosiy belgilari sotuvchi va xaridorlarning o’zaro kelishuvi, ekvivalentlilik tamoyili asosidagi ayirboshlash, sotuvchilarning xarajatlari qoplanib, foyda olishi va pul to’loviga qodir bo’lgan xaridorlarning talabini qondirish va raqobatchilikdan iboratdir.Bozor tovarlarni ishlab chiqarish va ayirboshlash, pulning vujudga kelishi, ularning rivojlanishi natijasida kelib chiqqan tarixiy tushuncha bo’lib, hozirgi davrda keng tarqalgan ob’ektiv iqtisodiy jarayondir.
Menejerning vazifalari
Menejer - bu maxsus tayyorgarlik ko’rgan boshqarishning sir-asrorlari qonun-qoidalarini chuqur biluvchi malakali mutaxassisdir. Menejerlar yollanma boshqaruvchilar bo’lib, aholining alohida ijtimoiy qatlamini tashkil etadi. Boshqaruv funktsiyalarini bajarishda va jamoat ishlab chiqarishda zamonaviy menejer
Aniqlanishicha birinchi menejer angliyalik sanoatchi Robert Ouen bo’lgan. U1820 yilda o’zining N`yu-Lenarkdagi (Shotlandiya) yigiruv fabrikasida birinchi bo’lib mehnat unumdorligi va faoliyatni motivlashtirish, ishchilarning fabrika bilan o’zaro munosabatlarini va mehnat jarayonlari bilan bog’langan savollarni,muammolarni yechdi. Bu haqdagi Menejmentning asosiy vazifalari mutaxassislarning muhim darajalilari, menejerlar yordami bilan yechiladi.
Menejer egallagan lavozim har qanday kompaniyada muhim ahamiyatga ega. Xodimlarning ishlashidan tortib to mahsulotning davomiy sifatiga qadar, menejment rahbariyati bilan to'xtaydi. To'g'ri, ish tavsifining aniq tafsilotlari biznes turiga qarab farqlanadi. Biroq, sohadan qat'i nazar, har bir menejerning javobgarligiga tegishli bo'lgan asosiy vazifalar mavjud.
Marketologning vazifalari
Marketologning har qanday iqtisodchi bajara olmaydigan juda keng vazifalari bor. Shuning uchun, berilgan vakansiyaga murojaat qilishdan oldin, nima qilishingiz kerakligi bilan tanishishingiz kerak. Marketologning vazifalariga nafaqat ijtimoiy tarmoqlarda muloqot qilish, video tomosha qilish va ajoyib rasmlarni tashlash kiradi. U raqobatchilarning harakatlarini kuzatishi va o'zi ishlagan kompaniyani bozor etakchisiga etkazish bo'yicha harakatlar rejasini tuzishi kerak.
Mijozlar bilan ishlash ham marketologning zimmasida, chunki u hozirda ularga nima kerakligini bilishi kerak. Shunday qilib, u unga eng yaxshi narsani taklif qilishi mumkin, aks holda iste'molchi raqobatchilarga murojaat qiladi, u kutmaydi, chunki u uchun u foydali emas. Bundan tashqari, sotuvchi mijoz nima uchun aynan shu kompaniyani tanlaganligini aniqlab olishi kerak, shunda u xizmatni takomillashtirish va unga ko'proq narsani taklif qilish imkoniyatiga ega. Shunday qilib, agar siz xizmatni biroz yaxshilasangiz va ozgina beradigan bo'lsangiz, daromadingizni oshirishingiz mumkin.
Marketologning muhim mas'uliyati moliyaviy tahlildir. Albatta vakolatli sotuvchi kompaniya, bozor va umuman raqobatchilarning taxminiy oborotini hisoblab chiqishi mumkin, ammo bu etarli emas. U boshqa ko'plab fikrlarni ham hisoblashi kerak. Avvalo, bu bozorning dinamikasi, uning ko'tarilish va pasayishi. Kompaniya tovar aylanmasining o'sish davrlari bozorning o'sishiga to'g'ri kelishi kerak, agar bu sodir bo'lmasa, unda kompaniyada muammolar mavjud. U haqiqatan ham ulkan chegirmali mijozlarga muhtojmi yoki u tizimni soddalashtirishi va ko'proq foyda keltirishi mumkinmi? Bularning barchasi marketolog tomonidan amalga oshirilishi kerak, shunda kompaniya gullab-yashnaydi va raqobatchilarning xatti-harakatlari va bozor tendentsiyalarining o'zgarishiga tezda munosabat bildiradi.
2021- yil yakunlariga ko‘ra, YAIM deflyator indeksi 2020- yildagi narxlarga nisbatan 113,6 % ni tashkil etdi. Tarmoqlar kesimida deflyator indeksining yuqori ko‘rsatkichlari qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligida – 116,7 %, qurilishda – 114,2 % hamda sanoatda – 113,8 % qayd etildi. Respublikaning o‘rtacha darajasi (113,6 %)dan past bo‘lgan deflyator indeksi tashish va saqlash, axborot va aloqada – 106,5 %, savdo, yashash va ovqatlanish bo‘yicha xizmatlarda – 112,8 % hamda boshqa xizmat tarmoqlarida – 112,6 % kuzatildi. Shu bilan birga, mahsulotlarga sof soliqlarning deflyator indeksi 112,3 % ni tashkil etdi.