118
Yoqut làzåri. Yoqut kristàli àluminiy îksid Al
2
Î
3
dàn ibîràt
bo‘lib, Al ning bà’zi àtîmlàri o‘rnini õrîmning uch vàlåntli Cr
3+
iînlàri egàllàgàn bo‘làdi. Êuchli yoritilish nàtijàsidà õrîm àtîmlàri
1 àsîsiy holatdàn
3 uyg‘îngàn holatgà màjburiy ràvishdà o‘tkàzilàdi
(56- ràsm).
Õrîm àtîmining uyg‘îngàn holatdà yashàsh dàvri judà kichik
(10
-7
s) bo‘lgànligi uchun u yoki spîntàn ràvishdà (o‘z-o‘zidàn)
1 àsîsiy holatgà o‘tishi, yoki nurlànishsiz
2 holatgà o‘tishi
(måtàstàbil holat) mumkin. Bundà enårgiyaning îrtiqchà qismi
yoqut kristàlining pànjàràsigà bårilàdi. 2 holatdàn 1 holatgà
o‘tishning tànlîv qîidàlàrigà muvîfiq màn qilingànligi õrîm
àtîmlàrining 2 holatdà to‘plànishigà îlib kålàdi. Àgàr màjburiy
uyg‘îtish judà kàttà bo‘lsà, 2 holatdàgi àtîmlàrning kînsån-
tràtsiyasi 1 holatdàgidàn judà kàttà bo‘lib, 2 holatdà elåktrînlàrning
judà zich jîylàshuvi ro‘y båràdi (57- ràsm). Àgàr yoqutgà õrîm
àtîmining måtàstàbil holati (E
2
) và àsîsiy holati (E
1
) enårgiya-
làrining àyirmàsigà tång, E
2
- E
1
= hn enårgiyali birîrtà fîtîn
tushsà, undà iînlàrning 2 holatdàn 1 holatgà màjburiy o‘tishlàri
ro‘y bårib, enårgiyasi dàstlàbki fîtînning enårgiyasigà tång bo‘lgàn
fîtînlàr chiqàrilàdi. Bu jàràyon ko‘chkisimîn rivîjlànib, fîtîn-
làrning sîni kåskin îrtib bîràdi (58- ràsm). Bu fîtînlàrning nàfàqàt
Nurlanishsiz
o‘tish
M
aj
bu
ri
y
uy
g‘
ot
is
h
Sp
on
ta
n
o‘
ti
sh
Sp
on
ta
n
o‘
ti
sh
l
=
0,
69
43
m
m
3
1
2
Do'stlaringiz bilan baham: